چقدر واكسن آنفلوآنزا داریم؟
حالا همه چیز به قبل و بعد از ظهور كرونا تقسیم شده است. در حوزه بهداشت و درمان كه این تقسیم‌بندی غیرقابل كتمان است. سال گذشته كه هنوز كرونا زندگی‌مان را تغییر نداده بود چیزی حدود پنج میلیون دوز میزان مصرف واكسن آنفلوآنزا در ایران بوده است.
این آمار را دبیر انجمن داروسازان تهران به جام‌جم گفته است. اما روزهای پیش رو روزهای متفاوتی است، میزان تقاضا برای تزریق واكسن آنفلوآنزا جهش هولناكی یافته و آن‌طور كه محمدرضا دری می‌گوید، امسال تا هفت برابر سال گذشته برای تامین این تقاضا لازم است. اما رصد گفته‌های مسؤولان در این رابطه آمار ثابتی به دنبال ندارد. تنوع منابع اعلام‌كننده این آمار هم نشان از این دارد كه باید به برآیندی كلی و با گمانه‌زنی به مقدار تامینی این واكسن پی ببریم.
به عنوان مثال یكی از اعضای ستاد ملی مقابله با كرونا با ذكر این نكته كه نامی از او برده نشود، به جام‌جم می‌گوید تاكنون تنها 600 هزار دوز این واكسن تامین شده است. اما كمی پیشتر سخنگوی سازمان هلال‌احمر در یك نشست خبری اعلام كرده بود، پیش از این بنا بوده یك میلیون واكسن از سوی هلال‌احمر تامین شود كه با اقدامات انجام‌شده سازمان تدارك پزشكی دو میلیون دوز تامین شده است.
دیروز هم محسن زهرایی، رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واكسن وزارت بهداشت اعلام كرد: «قرار است حدودا 5/1 میلیون دوز واكسن آنفلوآنزا در مرحله اول در اختیار معاونت بهداشتی قرار گیرد.» رصد حرف‌های نمایندگان مجلس هم حكایت از آمار و ارقامی دارد.
حسینعلی شهریاری، رئیس كمیسیون بهداشت مجلس در میانه گفته‌هایش اشاره كرده است كه «از 16 میلیون واكسن درخواستی تنها كمتر از دو میلیون داریم» البته كه در كنار آن مدت‌هاست كه با وجود انتشار وعده‌ها، از واكسن آنفلوآنزای تولید داخل هم خبری نیست. خبری كه از چند ماه پیش وعده داده شده بود و حالا از سوی همان وعده‌دهندگان مسكوت مانده است.



تعریف تازه‌ای برای گروه‌های پرخطر
قصه توزیع، ماجرای پرحاشیه‌تری است. فرمول اما همان فرمول تعداد واكسن آنفلوآنزاست. پر از تناقض و همراه با بی‌شمار اظهارنظر متفاوت. وجه اشتراك همه اظهارنظرها اما همراه با این كلیدواژه است كه گروه‌های پرخطر اولویت دریافت واكسن هستند.
تعریف گروه‌های پرخطر از زبان زهرایی، رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واكسن وزارت بهداشت این است؛ «خانم‌های باردار، كاركنان بیمارستان‌ها و كاركنان حرفه‌های پزشكی كه در ارتباط با بیماران احتمالی هستند، در اولویت دریافت واكسن آنفلوآنزا قرار دارند». گروه‌های پرخطر از زبان سیما‌سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت شامل افرادی است كه بیشتر در معرض خطر ابتلا به ویروس آنفلوآنزا باشند: «این دسته شامل گروه‌هایی مانند پرسنل بهداشت و درمان، سالمندان بالای ۶۵ سال، افراد با بیماری زمینه‌ای، زنان باردار و نیرو‌های نظامی است.» اما تعریف متفاوت از گروه‌های پرخطر از سوی كیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو اعلام شد. او در پاسخ به تسنیم در رابطه با تخصیص این واكسن به داروخانه وابسته به مجلس شورای اسلامی اعلام كرد: «اگر این امر صورت گرفته باشد نیز به‌هرحال نمایندگان مجلس گروه‌‌های در معرض خطر هستند.»



زمان طلایی تزریق واكسن
اینکه چقدر واكسن داریم و چطور توزیع خواهد شد، بحث اولیه ماجرای واكسن آنفلوآنزاست و بحث دیگر كه اتفاقا مهم‌تر از اولی است این است كه با تاخیر در توزیع این واكسن، زمان طلایی واكسیناسیون از دست خواهد رفت. زمانی كه حالا همزمانی‌اش با كرونا می‌تواند خسارت بیشتری از تعداد دوز واكسن یا نحوه توزیعش به بار آورد. پیش از این هم اعلام شده بود از آنجاكه پس از تزریق واكسن حدود دو تا چهار هفته طول می‌كشد تا ایمنی ایجاد شود، بنابراین از ۱۵ شهریور تا ۱۵ مهر بهترین زمان برای تزریق واكسن آنفلوآنزا است. امروز اما پنجم مهر است و هنوز خبری از توزیع این واكسن در داروخانه‌ها نیست. هر چند رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واكسن وزارت بهداشت گفته «فرآیند توزیع ممكن است چند روز طول بكشد اما، موضوعی كه واضح است این است كه تا امروز شنبه (۵ مهرماه) واكسن آنفلوآنزا در مراكز بهداشتی برای تزریق توزیع نخواهد شد.» در ایده‌آل‌ترین شرایط وقتی توزیع عمومی هم صورت بگیرد، بسیاری از افراد زمان طلایی واكسیناسیون را از دست خواهند داد. اما تاكید روی این زمان به چه دلیل است؟ اگر این زمان از دست برود، چه اتفاقی می‌افتد؟ چقدر از تاثیرگذاری این واكسن كاسته می‌شود؟




واكسن آنفلوآنزا چطور توزیع می‌شود؟
فارغ از تعریف گروه‌های پرخطر برای تزریق واكسن حالا خود روند توزیع واكسن هم مشكل‌ساز شده است. دبیركل انجمن شركت‌های پخش دارو گفته است ۲۵ روز است كه واكسن آنفلوآنزا وارد انبارهای شركت‌های پخش دارو شده و با دستور وزیر بهداشت این واكسن تنها در اختیار معاونت بهداشت قرار می‌گیرد. همان روزها اما رئیس مجمع عمومی نظام پزشكی در نامه‌ای به معاون اول رئیس‌جمهور، از انبار شدن طولانی مدت واكسن‌های آنفلوآنزا در انبار شركت‌های پخش دارو انتقاد كرده است.
محسن عبدا...زاده، دبیر انجمن شركت‌های پخش دارو هم آب پاكی را روی دست بسیاری ریخته و اعلام كرده «این محموله از واكسن‌ قرار نیست از طریق داروخانه‌های سراسر كشور توزیع شود.» صحت این اظهارنظر در گفته‌های محمدباقر ضیا، رئیس انجمن داروسازان ایران قابل مشاهده است. چراكه او هم اعلام كرد: «واكسن آنفلوآنزا هنوز تحویل داروخانه‌ها نشده است» اما در همان روزها نامه منتشرشده در فضای مجازی، حكایت از تحویل 1500 دوز از این واكسن به داروخانه مجلس شورای اسلامی داشت كه خیلی زود هم از سوی رئیس سازمان غذا و دارو صحت آن تایید شد.  واكنش رئیس كمیسیون بهداشت مجلس به این ماجرا انتقاد از «برجسته‌سازی» این خبر بود! حسینعلی شهریاری به خانه ملت گفت: «یك عده از این مجلس خوش‌شان نمی‌آید و علیه آن فضاسازی می‌كنند، هرچند در این مقطع زمانی و با وجود این شرایط موافق دریافت واكسن آنفلوآنزا توسط مجلس نبودم.»  پس از این اتفاق اما شهلا میرگلوبیات، مدیركل سلامت مجلس اعلام كرد: «تخصیص واكسن آنفلوآنزا به داروخانه وابسته به مركز بهداشت مجلس شورای اسلامی مطابق روال سال‌های گذشته صورت گرفته است. هرچند مقرر شد به دلیل شرایط خاصی كه امسال وجود دارد این 1500 واكسن به سازمان غذا و دارو برای استفاده دیگر مراكز درمانی بازگردانده شود.»