دعوای كمال‌الملك و اهالی سعادت‌آباد!

7 مهر زادروز محمد غفاری‌كاشانی ملقب به كمال الملك است

دعوای كمال‌الملك و اهالی سعادت‌آباد!



حسن صهبایغمایی در شماره 39 مجله وحید در اسفند 1352، خاطره‌ای از استاد كمال‌الملك نقل كرده كه بسیار خواندنی است. این خاطره البته با نثر غالب آن دوره و با بهره‌مندی از آرایه‌ها، واژگان و تعابیر كهن به رشته تحریر درآمده است كه خلاصه‌ای از آن را در ادامه بازنویسی كرده‌ایم:
مرحوم كمال‌الملك در حسین‌آباد شش دانگ مزرعه به مبلغ 18 هزار تومان از مرحوم سالار معتمد خریداری می‌كند. كمال‌الملك مبلغ قابل‌توجهی در این زمین خرج می‌كند و ویلایی چشم‌نواز در آن می‌سازد، به طوری كه اغلب وزیران وقت این ویلا را دیده و شبی را در آن گذرانده بودند. با آن‌كه حسین‌آباد دو سه فرسخ از جاده تهران - مشهد فاصله داشت و قریه‌ای فرعی محسوب می‌شد، اما شوق دیدار كمال‌الملك سبب شده بود حتی محمدعلی فروغی؛ نخست‌وزیر وقت در هر بار گذر از این جاده، شبی را در ویلای كمال‌الملك بگذراند. القصه، آن موقعی كه كمال‌الملك این زمین را می‌خرد، هنوز سازمان ثبت اسناد دایر نشده بود. اما به محض تاسیس این سازمان و دستور حكومت مبنی بر ثبت تمام املاك، كمال‌الملك تصمیم گرفت به استناد قباله خریداری‌شده و استشهادیه حاكی از اموال و املاك خود، این مزرعه را نیز به ثبت برساند. مالكین سعادت‌آباد كه مجاورین كمال‌الملك و از حیث تعداد دوبرابر شاهدان كمال‌الملك بودند، به تقاضای ثبت كمال‌الملك اعتراض می‌كنند و مدعی می‌شوند قسمت عمده اراضی مزروعی كه به عنوان «حسین‌آباد» توسط كمال‌الملك خریداری شده، در واقع ملك «سعادت‌آباد» است! این پرونده در دادگستری نیشابور جریان می‌یابد و در تاریخ آمده كه حسین بهزادی بدون دریافت مبلغ حق‌الوكاله، وكالت كمال‌الملك را به عهده می‌گیرد. حسن صهبا‌یغمایی (راوی این خاطره) از سال‌های 1312 تا 1314 در دادگستری نیشابور خدمت می‌كرده و امور اجرایی این پرونده را به عهده داشته است. در نهایت با بررسی جمیع جوانب دادگاه به نفع كمال‌الملك رای می‌دهد و غائله ختم به خیر می‌شود. یغمایی می‌نویسد كمال‌الملك آلبومی مشتمل بر عكس‌های 12 تا از تابلوهای خود را كه مرحوم دكتر غنی پس از تحویل اصل آنها به مجلس شورای ملی برای وی فرستاده بود، به او هدیه می‌دهد. یغمایی پس از تماشای تمام تابلوها از كمال‌الملك می‌پرسد به نظر خود شما كه آفریننده این تصاویر هستید، كدام‌یك از آنها از الباقی بهتر است؟ كمال‌الملك به تابلوی «تالار آیینه» اشاره می‌كند و می‌گوید: این! چرا كه پنج‌ سال از بهترین سال‌های عمر مرا به خود اختصاص داد. علاوه‌بر این، این سبك نقاشی تاكنون در دنیا بی‌سابقه بوده است!