ضیاء موحد 76 ساله شد
جشن تولد شهر کتابی‌ها برای آقای منطق و شعر
دیروز ضیاء موحد 76 ساله شد و به همین بهانه شهر كتابی‌ها دست به كار شدند و برایش جشنی برپا كردند. در جشن تولد ضیاء موحد گفته شد: دكتر موحد توانسته است ذهن منطقی و جدیت فلسفی را با احساس شاعرانه و روحیه لطیف ادبی پیوند بزند و همواره بر شناخت دقیق سنت فكری و فرهنگی ایران با تحولات ادبی و فكری معاصر تاكید كند.
آن‌طور كه ایسنا نوشته، دوازدهم دی‌ماه هفتادوششمین سالروز تولد دكتر ضیاء موحد، شاعر، منطق‌دان و منتقد ادبی است. به همین مناسبت جشن تولدی در مركز فرهنگی شهر كتاب برگزار شد.
در این جشن، دكتر فتح‌ا... مجتبایی درباره سابقه آشنایی‌اش با دكتر موحد اظهار كرد: آشنایی من با ضیاء موحد ابتدا دورادور و از طریق گفته‌های دوست عزیزم، مرحوم ابوالحسن نجفی بود. نجفی می‌گفت، موحد یكی از نوادر فرهنگ ایرانی متولد و بزرگ‌شده اصفهان است. پس از آن خودم با اشعار موحد آشنا شدم و هنوز هم او را با عنوان شاعر می‌شناسم. در زمان آشنایی فكری با آثار شعری او و سپس ملاقات حضوری در جلساتی كه در منزل نجفی برگزار می‌شد، موحد را از معدود شخصیت‌های متین، استوار، روشن و روشنفكر و باسواد یافتم. بعد از آن در جلسات و جایزه‌ها او را ملاقات كردم و از دامنه فكر و تحقیقات و دقت نظر او لذت بردم. به نظرم، گرچه موحد در زمینه فلسفه كار كرده، اما در زمینه ادبیات نیز به اندازه و به‌مراتب بیش از متخصص امر اطلاع دارد. چنان‌كه در تاریخ و فرهنگ ایران صاحب‌نظر است. آشنایی با او از افتخارات من است و امیدوارم همیشه موفق باشد و خدماتش به تاریخ و فرهنگ ایران باقی بماند و دوام یابد.
در ادامه دكتر حسین معصومی‌همدانی اظهار كرد: سال ۱۳۶۱، پس از بازگشت دكتر موحد به ایران، با او آشنا شدم. در این زمان او را جوانی خدنگ یافتم كه راه رفتن، نگاه كردن و پاسخ‌های یك‌كلمه‌ای‌اش خیلی‌ها را می‌ترساند و نمی‌گذاشت به او نزدیك شوند، اما من فهمیدم كه این نوعی استراتژی حساب‌شده برای دور كردن مزاحمان است. پس، موحد را رها نكردم و پیش او درس منطق خواندم. این تجربه بسیار جالبی بود، چون در آن زمان دانشگاه‌ها تعطیل بود و عده‌ای مشتاق در مركز نشر جمع می‌شدند تا از او منطق بیاموزند. گمان می‌كنم این نخستین دوره تدریس منطق موحد بود و پس از آن كتاب ادرآمدی بر منطقب را هم از این دوره استخراج كرد. بعد از آن در انجمن فلسفه نیز با او همكار بودم. البته من پیش از آشنایی مستقیم با موحد، آثار او را اعم از شعر، ترجمه، مقاله تا نقد مطالعه كرده بودم.
سپس دكتر شاپور اعتماد بیان كرد: بخش اعظم ارتباط من و موحد دوستی بوده است. امروز به آرای ارسطو درباره دوستی بسیار مراجعه می‌شود، اما درباره دوستی صحبت كردن و عناصرش را برجسته كردن دشوار است. ما در محیطی با هم همكاری كردیم و همنشین بودیم كه محتاج قطب علمی بود و موحد نیز چنین حالت قطبیتی برای ما داشت. در مصاحبه‌ای برای بزرگداشتی كه دو سال پیش برای قدردانی از موحد برگزار كردند، گفتم كه درباره موحد باید جغرافیایی صحبت كرد؛ به این معنا كه وجود موحد برای جامعه ما مانند دماوند بود. به اعتبار او، پشتمان گرم بود و می‌توانستیم دامنه كار را وسیع‌تر ببینیم.
او افزود: من موحد را زمانی كه در لندن بودم، از طریق مقاله بلندبالایی شناختم كه با مضمون اعتصاب غذا در روزنامه چاپ شده بود. در آن زمان نه موحد شاعر را می‌شناختم و نه موحد منطق‌دان را، اما این مقاله منسجم و جاافتاده در آستانه انقلاب در یادم ماند.
موسی اسوار هم درباره سابقه آشنایی‌اش با ضیاء موحد گفت: من قبل از این‌كه آشنایی حضوری با دكتر موحد داشته باشم برای اولین بار در اوایل دهه ۵۰ در كتاب محمد حقوقی با نام ضیاء موحد، به عنوان یكی از استعدادهای جوان درخشان در شعر امروز برخورد كردم. همین باعث شد آثار شعری او را دنبال كنم. آن زمان اصلا تصوری نداشتم كه اهل منطق باشد؛ تا نیمه دهه ۶۰ كه با دكتر موحد مواجهه حضوری داشتم و جنبه‌های نامكشوف او برایم آشكار شد. كارهایی كه در حوزه ادبیات كلاسیك كرده ناشی از تعمق عمیق او در ادبيات كلاسیك است. شعرهای دكتر موحد برخاسته از دو زمینه ادب و منطق است كه وقتی برخی از آنها را ترجمه می‌كردم، خیلی زود با مضمون عمیق‌شان مانوس شدم و از آنها لذت بردم.
در ادامه، مهستی بحرینی نیز بیان كرد جدا از شعرهای موحد، بیشتر از كتاب سعدی، مقالات و نقدهای او استفاده كرده است.
او افزود: موحد در نقد شعر بسیار مباحث دقیق و تازه‌ای را مطرح كرده است.
پس از آن علی‌اصغر محمدخانی گفت: نزدیك به سه دهه است با دكتر موحد و آثارش آشنا هستم و همكاری‌های مستمر در حوزه‌های مختلف داشته‌ایم و همواره از نكته‌سنجی‌ها، دقت‌ها و ایده‌های فكری و فرهنگی ایشان در گسترش ادبیات، فلسفه و تفكر انتقادی بهره برده‌ام. دكتر موحد حق بزرگی بر معرفی و تبیین منطق جدید، پیوند نگاه نو با ادبیات كلاسیك فارسی، نقد ادبی و تحلیل شعر معاصر داشته است و بدون تردید هر وقت ذكری از سعدی و سعدی‌پژوهی در دانشگاه‌ها و اهل فرهنگ می‌شود، كتاب تك‌نگاری سعدی به عنوان یك اثر شاخص معرفی می‌شود.
او افزود: دكتر موحد توانسته است ذهن منطقی و جدیت فلسفی را با احساس شاعرانه و روحیه لطیف ادبی پیوند بزند و همواره بر شناخت دقیق سنت فكری و فرهنگی ایران با تحولات ادبی و فكری معاصر تاكید كند. به این جهت است كه هم در میان سنت‌گرایان ادبی و هم نوجویان فرهنگی، دوستدار و پیرو دارد. آثار منطقی و فلسفی او كه درباره فیلسوفان اسلامی نوشته و به انگلیسی ترجمه شده، مأخذ خوبی برای پژوهشگران خارج از ایران است.
در پایان، پس از قدردانی دكتر ضیاء موحد از حاضران، از مجموعه شعر دوزبانه او با نام ابعد از سكوتب كه انتشارات هرمس آن را منتشر كرده و سعید سعیدپور آن را به انگلیسی برگردانده، رونمایی شد و موحد با خواندن شعری كوتاه از این مجموعه، این جشن را به پایان برد.
