تابوت های زرد!

گزارش جام‌جم از بی‌توجهی به قانون تجدید 3 ماهه معاینه فنی خودروهای سنگین؛ اتفاقی كه مدام حادثه می‌‌آفریند

تابوت های زرد!

 از چهارمین روز دی‌ماه كه اتوبوس زردرنگ دانشجویان دانشگاه علوم و تحقیقات واژگون شد تا همین امروز، خیلی‌ها از حادثه‌ای نوشته اند كه می‌توانست اتفاق نیفتد، از اتوبوسی كه می‌توانست ترمز نبرد، دانشگاهی كه می‌توانست در ارتفاع زیاد ساخته نشود و دانشجویانی كه می‌توانستند زنده باشند. این وسط حكایت اتوبوس فرسوده دانشگاه، اما حكایتی است كه دل خیلی‌ها را می‌لرزاند وقتی چشم‌شان در گوشه و كنار شهر، به اتوبوس‌ها و وسیله‌های نقلیه سنگین دیگری می‌افتد كه از نظر سن و سال با همان اتوبوس كذایی برابری دارند و هر روز هن و هن‌كنان خودشان را در شیب ملایم خیابان‌ها بالا می‌كشند و به هر ضرب و زور تا مقصد می‌رسانند؛ وسایل نقلیه‌ای كه می‌توانند كانون یك حادثه تلخ دیگر باشند. آن هم وقتی كه نواب حسینی‌منش، مدیرعامل ستاد مركزی معاینه فنی شهر تهران به ما می‌گوید: نتیجه بازدید سرزده این ستاد از بیش از 3080 دستگاه اتوبوس و كامیون در سه ماه گذشته در شهر تهران، نشان می‌دهد 13 درصد این وسیله‌ها اصلا گواهی معاینه فنی نداشتند و 24 درصدشان در آزمون معاینه فنی رد شده بودند.
این 13 درصد كذایی و آن 24 درصد دلهره‌آور، می‌تواند ته دل خیلی‌ها را خالی كند، اینها وسیله‌های نقلیه‌ای هستند كه هر روز از صبح علی‌الطلوع استارت می‌خورند و شب با تاریكی هوا فقط برای چندساعت كسب و كارشان را تعطیل می‌كنند و این وسط در خیابان‌های همین شهر جولان می‌دهند؛ وسایل نقلیه‌ای كه جدای از بحث فرسودگی و احتمال حادثه، یكی از مقصران اصلی آلودگی هوا هستند، دلیلی كه باعث شده ستاد معاینه فنی شهر تهران از سه ماه گذشته روی آنها تمركز بیشتری داشته باشد. 
حسینی‌منش در توضیح بیشتر می‌گوید: بیشترین عامل انتشار ذرات معلق ریز 5/2 میكرون كه یكی از فاكتورهای آلایندگی هوا هستند و شهر را به تعطیلی می‌كشانند، همین خودروهای سنگین و دیزلی‌اند كه با سهمی بالای 50 درصد به عنوان یكی از منابع اصلی آلایندگی به شمار می‌آیند.
همین بهانه كافی بوده تا ستاد مركزی معاینه فنی شهر تهران به همراه پلیس راهور در اكیپ‌هایی مشترك با بازدید‌های سرزده، صحت معاینه فنی خودروهای سنگین موجود در شهر را بررسی كنند؛ به این ترتیب دو تیم مشترك این دو نهاد در شش‌شیفت در شبانه روز، نظارت بر خودروهای سنگین درونشهری تهران را آغاز كردند و به آمارهایی رسیدند كه ما از زبان حسینی منش شنیدیم. 
كار بررسی معاینه فنی این خودروهای سنگین البته به گفته حسینی‌منش در كلونی‌های این خودروها اتفاق افتاده، در نقاطی مثل میدان شوش كه كلونی باربری درونشهری تهران است، در منطقه آبعلی كه كلونی خودروهای نخاله‌بر و زباله‌بر است و میدان میوه و تره‌بار شهر تهران كه مركز تجمع خودروهای حمل بار برونشهری به داخل شهر است. مدیرعامل ستاد مركزی معاینه فنی شهر تهران به این فهرست البته بررسی صحت معاینه فنی خودروهای سنگین ایران خودرو، سایپا و... را هم اضافه می‌كند و می‌گوید: در بررسی‌ای كه انجام شد مشخص شد از این 3080خودرو، 13 درصد فاقد معاینه فنی بودند و 87 درصد خودروها معاینه فنی داشتند، خودروهای فاقد معاینه فنی همانجا توسط پلیس جریمه شدند، اما نكته اصلی اینجا بود كه ما فارغ از این‌كه خودرویی معاینه فنی دارد یا نه، همان‌جا تست آلایندگی از خودرو گرفتیم كه 24 درصد خودروها در این تست رد شدند و جزو خودروهای دودزا قرار گرفتند. این درحالی بود كه ما اصلا به بحث تست ترمز و ... ورود پیدا نكردیم و ممكن است آمار این تست هم 
تغییر كند.
مدیرعامل ستاد مركزی معاینه فنی شهر تهران در ادامه از شناسایی 800 دستگاه خودروی سنگین دودزا و فرسوده در جریان این بررسی خبر می‌دهد و می‌گوید: متاسفانه تعداد زیادی از این خودروها، خودروهای حمل بار فرسوده هستند كه هنوز در شهر كار می‌كنند، این خودروها زمانی كه كارت هوشمند فعالیت‌‌شان از سوی سازمان راهداری غیرفعال می‌شود و نمی‌توانند خارج از شهر كار كنند به داخل شهر رسوب می‌كنند و حمل بار درونشهری را انجام می‌دهند و دودشان به چشم مردم تهران می‌رود.
با تمام این تفاسیر توجه به این نكته ضروری است كه آمار كل ناوگان حمل و نقل باری و مسافری شهر تهران از وجود چیزی حدود صد هزار خودرو در سطح شهر حكایت می‌كند و این یعنی فعلا فقط صحت معاینه فنی 3 درصد این خودروها بررسی شده است، گرچه به گفته حسینی‌منش، این بررسی‌ها فعلا 
ادامه دارد.
​​​​​​​
 اتوبوسی كه سال 91 باید از رده خارج می‌شد
ماجرای اتوبوس دانشگاه علوم و تحقیقات با همه تلخی‌اش، توجه خیلی‌ها را به سمت یك موضوع مهم جلب كرد و این پرسش را در ذهن خیلی‌ها به وجود آورد كه اتوبوس‌های فرسوده و بدون معاینه فنی در سطح شهر چه می‌كنند؟! این سوال را ما از مدیرعامل ستاد معاینه فنی شهر تهران هم می‌پرسیم و او در جواب می‌گوید: طبق قانون خودروهای سنگین هر سه ماه یكبار باید معاینه فنی‌شان را تجدید كنند اما این اتفاق نمی‌افتد. 
حسینی‌منش با اشاره به این‌كه در بررسی‌های اولیه از اتوبوس واژگون‌شده مشخص شد سال تولید این اتوبوس مربوط به سال ۸۱ است، می‌افزاید: براساس سن فرسودگی، این اتوبوس كه مربوط به اسلامشهر است باید سال ۹۱ از رده خارج می‌شد در حالی‌ كه مشغول فعالیت در سه بخش سرویس دانشگاه آزاد می‌شود.
مدیرعامل ستاد مركزی معاینه فنی شهر تهران ادامه می‌دهد: متأسفانه ما تنها در زمان حوادث به برخی موضوعات توجه می‌كنیم و زمان‌های دیگر، درگیر مسائل دیگر می‌شویم كه سرانجام این بی‌توجهی، رقم خوردن حادثه‌ای به این بزرگی و ناگواری است. شاید تأكید بر گرفتن یك معاینه فنی ساده در زمان‌های معمولی به چشم نیاید و تنها به عنوان پیشگیری از آلایندگی مورد توجه قرار گیرد اما در این حادثه مشخص شد داشتن معاینه فنی از لحاظ ایمنی نیز مؤثر است.
او با تأكید بر این‌كه هنوز مشخص نشده دلیل اصلی این حادثه چه بوده است، تصریح می‌كند: این اتوبوس معاینه فنی نداشته و باید این قبیل اتوبوس‌ها كه مورد استفاده تعداد زیادی دانشجو است، از لحاظ ایمنی مورد تائید قرار بگیرند.
ما ماجرای معاینه فنی اتوبوس كذایی دانشگاه علوم و تحقیقات را هم از این مسؤول می‌پرسیم و او می‌گوید: همان‌طور كه گفتم اتوبوس حادثه‌دیده حامل دانشجویان دانشگاه آزاد برگه معاینه فنی نداشت اما نكته اینجاست كه ما اصلا نمی‌توانیم به اتوبوس‌های دانشگاهی بپردازیم چون اجازه ورود به دانشگاه‌ها را نداریم و باید منتظر باشیم اتوبوسی از دانشگاه بیرون بیاید و بعد آن را 
كنترل كنیم. 
حسینی‌منش تاكید می‌كند با این حال این نافی مسؤولیت دانشگاه نیست، چراكه استاندار وقت تهران سال گذشته در بخشنامه‌ای به همه دستگاه‌ها، ادارات و وزارتخانه‌ها ابلاغ كرد كه سرویس‌ها و خودروهای مصرفی باید دارای برگه معاینه فنی باشند و در غیر این صورت نباید صورت وضعیت پیمانكاران را تایید كنند، با وجود این تأكیدات همچنان نهادهایی در برابر نظارت بر اجرای این بخشنامه مقاومت می‌کنند.