در سوگ جوانان وطن

سانحه‌های مرگبار اتوبوس خبرنگاران و سربازان، پایان هفته تلخی را رقم زد

در سوگ جوانان وطن

12 ساعت پس از واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران كشوری در حوالی نقده كه منجر به مرگ تلخ خبرنگاران خبرگزاری‌های ایرنا و ایسنا شد، این‌بار خبر تصادف اتوبوسی دیگر با یك دستگاه تریلی در مسیر زاهدان به آبادان و فوت پنج سرباز معلم، باردیگر زنگ خطر ناامنی جاده‌ها و اتوبوس‌ها و بی‌توجهی به جان مسافران را به صدا درآورد.دیگر چقدر بگوییم برخی جاده‌های‌مان ناامن است و بی‌كیفیت، چقدر بگوییم بسیاری از اتوبوس‌های‌مان دیگر رمق رانده شدن ندارند و نفس‌های آخرشان را می‌كشند. این همه‌گفتیم و نوشتیم، گویا گوش شنوایی برای شنیدن مشكلات نیست.

شرح حادثه از زبان خبرنگاران
عصر چهارشنبه دوم تیرماه امسال بود كه ناگهان خبر واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران در نزدیكی نقده در ارومیه و مرگ دو خبرنگار و مجروح شدن 21 نفر دیگر، سرتیتر مهم‌ترین اخبار روزانه بسیاری از خبرگزاری‌ها و فضای مجازی شد.
در این سفر دو روزه، 20 خبرنگار از رسانه‌های كشور همراه چهار نفر از كاركنان روابط‌عمومی سازمان محیط زیست و دو نفر از كاركنان ستاد احیای دریاچه ارومیه، برای بازدید از پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه، ساعت 6 و 30 دقیقه صبح از فرودگاه مهرآباد تهران به ارومیه سفر كردند. قرار بود از تونل كانی‌سیب نقده كه آب رودخانه مرزی گدار را به سمت دریاچه ارومیه هدایت می‌كند، بازدید داشته باشند. اما جاده روستای دشت قوره، قتلگاه خبرنگاران شد.همه‌جا صحبت از فوت دو بانوی جوان خبرنگار به نام‌های ریحانه یاسینی خبرنگار ایرنا و مهشاد كریمی خبرنگار ایسنا بود كه در حوزه محیط‌زیست قلم می‌زدند. دقایقی بعد، تصاویر و فیلم‌های دیگری از اتوبوس به پهلو افتاده و خبرنگاران مجروح و شیون و واویلای آنهایی كه از حادثه جان سالم به‌در برده‌اند، در فضای مجازی بارگذاری شد. كمی بعدتر هم دوربین‌های شبكه‌های مختلف تلویزیونی، برای مصاحبه سراغ خبرنگاران مجروح رفتند.یكی از خبرنگاران در حالی‌كه روی تخت بیمارستانی دراز كشیده بود و گردنبند طبی به گردن داشت، با صدای گرفته‌ای‌ گفت: «حال عمومی‌ام خوب، اما دنده‌ام شكسته است. اتوبوسی‌كه سوار آن شدیم، وضعیت بدی داشت. در كل اتوبوس سالمی نبود و در اثر واژگونی آن، دو نفر از خبرنگاران حرفه‌ای و دوست‌داشتنی‌مان را از دست دادیم.»
ابراهیم نژادرفیعی، خبرنگار تسنیم هم از خبرنگارانی بود كه همراه با بقیه همكارانش برای تهیه گزارش به ارومیه رفته بود. او در مورد علت واژگونی اتوبوس‌گفت: «نبود انتخاب وسیله نقلیه مناسب برای حمل‌ و نقل همكاران توسط سازمان محیط‌زیست، مهم‌ترین علت حادثه بود. وضعیت برخی همكاران مناسب نیست و گفته می‌شود كه دچار آسیب در ریه شده‌اند و بنده نیز دچار شكستگی یكی از مهره‌هایم شده‌ام.»
او در تشریح نحوه وقوع حادثه ادامه داد: «مسیری كه برای تردد انتخاب شده بود، خاكی و باریك بود، به‌گونه‌ای كه دو خودرو به‌صورت همزمان امكان تردد نداشتند. بنابراین موقع رفتن نیز نگرانی‌هایی از وضعیت اتوبوس وجود داشت، چون بوی لنت آن در فضای اتوبوس پیچیده بود، اما راننده اظهار کرد كه به‌خاطر ترمز زیاد بوده است. در یكی از گردنه‌های جاده بودیم كه به‌ یكباره صدای وحشت همكاران كه می‌گفتند ترمز اتوبوس بریده است، بلند شد. خبرنگاران تصمیم گرفتند از كمربند ایمنی استفاده‌كنند كه تازه متوجه شدند كمربندی هم وجود ندارد. تنها كاری ‌كه من و چند نفر از همكاران انجام دادیم، این بود كه به صندلی اتوبوس چسبیدیم تا كمترین آسیب به ما وارد شود.»
نژادرفیعی گفت: «اتوبوس خود را به صخره و اطراف جاده می‌زد. چون آن‌سوی جاده دره بود، تنها راه این بود كه خود را به صخره بزند كه در نتیجه، همه شیشه‌ها به صورت خبرنگاران اصابت كرد. از سوی دیگر، راننده درصدد كاهش سرعت اتوبوس بود، اما پس از ورود به یك سرازیری، واژگون شد. متاسفانه برخی همكاران در این حادثه از پنجره به بیرون پرت شدند و آسیب جدی دیدند. دو همكار جوان نیز زیر اتوبوس رفته و جان خود را از دست دادند.»
خبرنگار شبكه خبر نیز كه خود یكی دیگر از بازدیدكنندگان سد بود، در مصاحبه با این شبكه‌گفت: «من در اتوبوس خبرنگاران نبودم و در خودروی دیگری حضور داشتم. در بازگشت از نقده، ظاهرا ترمز اتوبوس بریده شد و وضعیت به‌نحوی بود كه راننده به خبرنگاران گفت ترمزبریده است و كمربندهای‌تان را ببندید. چند پیچ جاده‌ای را به همین شكل طی كرد، اما در نهایت دچار حادثه شد كه در این حادثه تعدادی دچار شكستگی و كوفتگی شدند و دو نفر از خبرنگاران جان خود را از دست دادند.»
واكنش مسؤولان
ساعاتی بعد از حادثه، استاندار آذربایجان‌غربی در برابر دوربین‌های تلویزیونی حاضر شد و ضمن تشریح حادثه ‌گفت: «پس از بازدید خبرنگاران از جاده روستایی به مسیر خود ادامه دادند كه دچار حادثه شدند.»البته آن‌طوركه گفته شده، علت حادثه، اتوبوس قراضه نبوده و به دلیل مشكل فنی كه به صورت طبیعی زیاد هم اتفاق می‌افتد، این حادثه رخ داده است. با توجه به آنتن‌دهی ضعیف منطقه، نیروهای امدادی و اورژانس پیرانشهر و نقده به محض اطلاع از حادثه به محل اعزام و تمام مجروحان به بیمارستان اعزام شدند. در بیمارستان، اقدامات پزشكی مانند سی‌تی اسكن، رادیولوژی و... انجام شده و تعدادی از خبرنگاران كه مشكلات حادتری داشتند پس از هماهنگی با هلال‌احمر، به مراكز درمانی مجهزتر و بقیه خبرنگاران به هتل منتقل شدند. ضمن این‌كه رئیس نهاد ریاست جمهوری، مدیرمسؤول ایرنا، وزیر كشور، سخنگوی دولت و معاون وزیر ارشاد نیز در تماس با بنده حادثه را پیگیری و خواستار رسیدگی كامل به موضوع شدند.»هادی امیدوار، فرمانده پلیس راه‌كشور نیز در مصاحبه‌ای در مورد علت وقوع حادثه‌گفت: «این اتوبوس تولید سال 85 بود. طبق بررسی‌های ما اتوبوس معاینه فنی داشت، اما به دلیل تردد و استفاده مكرر از ترمز در مسیر كوهستانی، سیستم ترمز آن دچار مشكل شده بود و همچنین راننده از ترمز ثانویه اتوبوس نیز استفاده نكرده بود. ضمن این‌كه اصلا این‌طور نبوده كه این اتوبوس از مسیر فرعی تردد كرده، بلكه از مسیر اصلی تردد كرده و متعلق به كارخانه سیمان و برای جابه‌جایی كارگران آن بوده که سال‌ها نیز از همین مسیر رفت و آمد كرده است. در روز حادثه نیز راننده به پلیس راه رفته و اعلام كرده بود كه در حال حمل كارگران سیمان است. با توجه به این‌كه سال‌ها همین روند وجود داشت، پلیس نیز آن را تایید كرده بود.»
امیدوار درباره تخلف احتمالی راننده اظهاركرد: «راننده اعلام نكرده بود مسافران چه كسانی هستند، تغییر مسیر داده و از ترمز كمكی استفاده نكرده بود. همچنین به نظر می‌رسد مسؤول محلی نیز به دلیل آن‌كه احتمالا اتوبوس رایگان بوده، از اتوبوس كارخانه سیمان استفاده كرده بود. در صورتی‌ كه در چنین مواردی، قاعده این است كه مسؤول محلی باید به پلیس راه و راهداری اطلاع دهد كه مسافران اتوبوس چه كسانی هستند. اگر این موضوع را به ما اطلاع داده بودند، حتما نسبت به انتخاب اتوبوس و همچنین قرار دادن یك تیم اسكورت برای این اتوبوس اقدام می‌كردیم. راننده این اتوبوس اعلام كرده بود كه مسافرانش كارگران كارخانه سیمان هستند و احتمالا چون اتوبوس رایگان بوده، صورت وضعیت را تغییر نداده بود. این اتوبوس باید فاصله شهر تا كارخانه را طی می‌كرد اما در این ماموریت مسیر آن تغییر كرده است.» سازمان راهداری هم البته از برخورد با راننده متخلف اتوبوس خبرنگاران خبر داد و گفت: «راننده بدون صورت وضعیت (بدون هماهنگی از طریق شركت حمل و نقل) و خارج از برنامه شركت حمل و نقل، اقدام به مسافرگیری كرده و احتمالا مسؤول این تور، شخصا با راننده تماس گرفته بوده كه به طور قطع با راننده متخلف برخورد خواهد شد.» پس از دو حادثه تلخ براى خبرنگاران و سربازان، رئیس‌جمهور و رئيس دستگاه قوه قضاييه در پیام‌های جداگانه‌ای خواستار بررسى علت اين سوانح و برخورد با مقصران شدند.
در پيام حجت‌الاسلام روحانى آمده است:تكرار چنین حوادث اندوهبار و غیرقابل‌جبران جاده‌ای نشان می‌دهد همه مسؤولان و دست‌اندرکاران ذی‌ربط باید با برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر و همه‌جانبه در كاهش وقوع این‌گونه حوادث تلخ بیش‌ازپیش تلاش كنند.در این حادثه هم باید سریعا نسبت به بررسی علل وقوع آن اقدام و مقصر یا مقصران احتمالی را معرفی كنند.



مرگ تلخ 5 سرباز معلم
در حادثه اتوبوسی دوم، ابعاد فاجعه به اندازه واژگونی اتوبوس خبرنگاران دردناك است. صبح روز سوم تیرماه، یك دستگاه اتوبوس وولو با 39 سرنشین كه همگی مشمولان سهمیه آموزش و پرورش بودند، روبه‌روی پمپ‌بنزین دهشیر دچار نقص فنی ترمز شد. ثانیه‌هایی كوتاه بعد از آن، اتوبوس در حالی‌كه وحشت عجیبی بر 39 سرنشین اتوبوس ولوو حاكم شده بود و هنوز خیلی‌های‌شان نمی‌دانستند چه اتفاقی افتاده است، ناگهان با یك دستگاه تریلی كه در مسیر مخالف جاده پارك شده بود، برخورد كرد. پس از سانحه، جاده پر شد از راننده‌های عبوری كه برخی از آنها در تماس با اورژانس درخواست ‌كمك می‌كردند. دقایقی بعد عوامل امدادی از راه رسیدند و پس از بیرون كشیدن سرنشینان اتوبوس، مشخص شد پنج نفر از مسافران‌كه همگی سرباز معلم بودند، جان خود را در این سانحه مرگبار از دست داده‌اند.سردار عباسعلی بهدانی‌فرد، فرمانده انتظامی استان یزد با اعلام این‌كه پنج نفر از مسافران اتوبوس كشته و 30نفر دیگر مجروح شده‌اند، گفت: «تعدادی از مجروحان به صورت سرپایی در محل مداوا و تعدادی دیگر نیز توسط خودروهای امدادی و اورژانس هوایی به بیمارستان‌های شهید صدوقی یزد و شهید بهشتی تفت اعزام شدند.» به گفته عوامل نیروی انتظامی، نقص در سیستم فنی ترمز اتوبوس و نبود توانایی راننده در كنترل وسیله نقلیه، علت وقوع حادثه بوده است.