نارتب، بستر امن کودکان در فضای مجازی

متخصصان شرکت دانش‌بنیان «توسعه راهکارهای هوشمند امین» موفق به طراحی و ساخت نوعی تبلت ایرانی شده‌اند که دسترسی امن کودکان و نوجوانان را به فضای مجازی ممکن می‌کند

نارتب، بستر امن کودکان در فضای مجازی

یکی از نیازهای مهم کودکان و نوجوانان امروز امکان استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی است؛ اما از طرف دیگر دغدغه اساسی والدین نیز ایجاد راه دسترسی امن به فضای مجازی برای فرزندانشان است. در همین خصوص، یکی از راهکارهای موجود که در بسیاری از کشورهای جهان به‌کار گرفته می‌شود، طراحی و ساخت ابزاری بومی و کاملا منطبق بر شرایط فرهنگی و نیازهای کودکان آن جامعه است. در ایران نیز شرکت «توسعه راهکارهای هوشمند امین» در سال 95 و با هدف ایجاد مسیر دسترسی امن به فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان، به‌طور رسمی وارد عرصه شد و در سال 96 نیز گواهی دانش‌بنیان را از معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری دریافت کرد.

محمد آزمون، مدیرعامل شرکت «توسعه راهکارهای هوشمند امین» است. او در رابطه با دغدغه‌هایی که باعث شکل‌گیری چنین مجموعه‌ای شد، به جام‌جم می‌گوید: «در کشورهای پیشرفته سطح دسترسی کودکان و نوجوانان به اینترنت و فضای مجازی با سطح دسترسی بزرگسالان کاملا متفاوت است؛ در صورتی که مطالعات ما در مورد زمان مواجهه و نحوه آشنایی کودکان با فضای مجازی در کشور نشان می‌دهد، بیشتر کودکان برای نخستین‌بار از طریق والدینشان به فضای مجازی وارد می‌شوند و معمولا با همان سطح دسترسی‌ای که مناسب بزرگسالان است با این فضا آشنا می‌شوند.
شرکت دانش‌بنیان «توسعه راهکارهای هوشمند امین» با نام تجاری «نارتَب» به‌عنوان بخشی از زیست‌بوم کودک و نوجوان «اَنارستان»، باتوجه به نیازهای کودکان و نوجوانان به خدمات و محصولات اختصاصی مطلوب در فضای مجازی و همچنین برای رفع دغدغه‌های والدین در خصوص استفاده امن کودکان و نوجوانان از این فضا شکل گرفته است.»
ویژگی‌های «نارتَب»
 حساب اختصاصی نارتب (حساب چندکاربره): در این سیستم‌عامل به‌جای حساب گوگل، در مرحله راه‌اندازی یک حساب نارتب ساخته و تمام اطلاعات احراز هویت در آن ذخیره می‌شود. به‌ازای هر حساب نارتب، امکان ساخت چند کاربر کودک وجود دارد که هرکدام از آنها دارای تنظیمات و دسترسی‌های جداگانه هستند و مدیریت این حساب‌ها در اختیار والدین است.
مدیریت مجوزهای دسترسی به تنظیمات تبلت: والدین می‌توانند مجوزهای مربوط به تنظیمات را برای فرزند خود فعال یا غیرفعال کنند. دسترسی به وای‌فای، داده تلفن همراه، بلوتوث، نوار وضعیت و اعمال محدودیت تماس از مهم‌ترین موارد در این تنظیمات است.
قابلیت پشتیبان‌گیری و بازنشانی: والدین می‌توانند از تنظیمات پروفایل کودکان خود نسخه پشتیبان (Back Up) تهیه کنند تا در صورت از بین رفتن حافظه دستگاه یا به‌منظور استفاده از یک تبلت نارتب دیگر، بتوانند تنظیمات قبلی خود را بازنشانی کنند.
مدیریت تماس‌ها و قابلیت کنترل تماس‌های ورودی و خروجی: والدین می‌توانند فهرستی از مخاطبان را برای هر کاربر ایجاد نمایند تا فرزندشان تنها امکان برقراری تماس با مخاطبان این فهرست را داشته و در سمت مقابل نیز فقط افراد مجاز تعریف شده در این فهرست، امکان برقراری تماس با کودک را داشته باشند.
تنظیم مجوز دسترسی به اینترنت و تعیین وب‌سایت‌های مجاز: در فضای بومی‌سازی شده نارتب، تنها دسترسی به‌محتوای «دوستدار کودک» برای فرزندان امکان‌پذیر است. در همین راستا، نارتب به‌صورت پیش‌فرض یک پایگاه داده محتوا دارد که از 72هزار وبسایت مجاز تشکیل شده است. این فهرست به‌کمک کارشناسان امر تدوین شده و والدین امکان شخصی‌سازی فهرست وبسایت‌های مجاز را دارند. مرورگر بومی‌سازی شده این سیستم، تنها منابع مجاز تعیین شده را نمایش می‌دهد. یکی دیگر از ویژگی‌های منحصربه‌فرد نارتب، دسترسی کودکان به بیش‌از 5000 عنوان محتوای صوتی و تصویری در قالب کتاب، موسیقی و فیلم، براساس جنسیت و سن آنهاست.
تعریف زمان‌بندی استفاده از تبلت و همچنین برنامه‌های کاربردی: والدین می‌توانند به‌صورت کلی برای استفاده از نارتب و به‌صورت جداگانه برای برنامه‌های نصب شده بر روی آن، سه نوع زمان‌بندی را تعریف کنند:
زمان‌بندی کلی: با ایجاد زمان‌بندی کلی برای استفاده از تبلت و یا برنامه‌ها، فرزند هر روز می‌تواند در یک مدت زمان مشخص از تبلت و یا برنامه‌های موردنظر استفاده کند.
زمان‌بندی روزانه: در این حالت مشخص می‌‌شود فرزند هر روز در چه ساعاتی امکان استفاده از تبلت و یا برنامه‌های موردنظر را دارد.
زمان‌بندی هفتگی: برای کل هفته به‌صورت روزانه برنامه‌ریزی می‌شود تا مشخص شود در چه روزهایی از هفته و در چه ساعاتی از روز، امکان استفاده از تبلت یا برنامه‌های موردنظر برای فرزند فراهم است.
دستیار امن: در شرایطی که فرزند احساس خطر کند، می‌تواند با فشردن همزمان دکمه‌های مشخص (تنظیم صدای پایین و بالا) «دستیار امن» را فعال کند؛ با این کار به‌صورت خودکار، متن پیامکی به‌همراه موقعیت فرزند به شماره‌های مشخص شده ارسال می‌شود. این پیامک‌ها در بازه‌های زمانی مشخص شده، سه‌بار به شماره والدین ارسال می‌شوند.
قابلیت گزارش‌گیری از نحوه استفاده از نارتب و برنامه‌های نصب شده و رفتارسنجی کودک: والدین می‌توانند گزارشی از عملکرد فرزند خود دریافت کنند. این اطلاعات یک پایگاه دانش از نیازمندی‌ها، گرایش‌ها و علاقه‌مندی‌های فرزندان را به پدر و مادر می‌دهد و امکان تحلیل هوشمند رفتار فرزندان را فراهم می‌کند. گفتنی است گزارش زمان استفاده شده از تبلت و برنامه‌ها به‌طور دقیق براساس زمانبندی روزانه و ماهانه نمایش داده می‌شود.
ارائه محتوای متناسب با سن کودک در بستر سیستم‌عامل بومی: این سیستم‌عامل حاوی سازوکار هوشمند توزیع‌کننده محتواست. این سامانه با اتصال به تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان محتوای ویژه کودک و نوجوان و با درنظرگرفتن پارامتر‌های نظارتی والدین، محتوای مناسب را در قالب‌های متنوع چندرسانه‌ای در اختیار فرزندان قرار می‌دهد.
امکان به‌روزرسانی: نارتب اولین و تنها تبلت ایرانی است که قابلیت به‌روزرسانی دارد. در نارتب امکان افزودن سرویس‌های جدید یا برطرف‌کردن ایرادها و خطا‌های احتمالی، از طریق ارسال فایل‌های به‌روزرسانی و نصب نسخه‌های جدید وجود دارد.



چرا «نارتَب» برای کودک شما لازم است؟
مدیرعامل شرکت راهکارهای هوشمند امین، درباره ویژگی‌های «نارتب» که یک تبلت ایرانی ویژه کودکان و نوجوانان محسوب می‌شود، به جام‌جم می‌گوید: «باتوجه به فرآیندهای مغزی و همچنین حسگرهای صدا و رنگ در کودکان، محققان به این نتیجه رسیده‌اند گوشی‌های هوشمند وسیله مناسبی در استفاده از فضای مجازی برای کودکان نبوده و بهترین وسیله برای این کار، استفاده از ابزاری با ابعاد و ویژگی‌های تبلت است. از سوی دیگر محتوای فضای مجازی برای کودکان دسته‌بندی و جداسازی نشده است.
در بررسی‌هایی که داشتیم متوجه شدیم والدین براساس میزان آگاهی‌ای که از اصول تربیتی، رشد و وضعیت جامعه دارند، قواعد تربیتی متفاوتی را برای آموزش فرزندانشان به‌کار می‌گیرند؛ این در حالی است که در بحث فضای مجازی به اعمال نظارت والدین توجه کمتری شده است. برخی تصور می‌کنند باتوجه به اینکه کشور ما قوانین خاصی برای دسترسی به محتواها در فضای مجازی دارد و از ابزار فیلتر برای محدودسازی محتواهای نامناسب استفاده می‌شود، فضای اینترنت کشور ما فضای امنی برای کودکان است و نیازی به نظارت بر فعالیت کودکان در این فضا نیست. در صورتی‌که حتی مواجه‌شدن با برخی محتواهای فیلترشده و امن از نگاه عموم جامعه، می‌تواند برای گروه سنی کودک و نوجوان مناسب نباشد.»
وی می‌افزاید: «باتوجه به این که در حال حاضر آشنایی کودکان با فضای مجازی جزئی از فرآیندهای رشد و پرورش آنها به‌شمار می‌رود و دور نگه‌داشتن فرزندان از ورود به فضای مجازی می‌تواند آنها را در آینده با مشکلاتی روبه‌رو کند، در  این مجموعه تلاش کرده‌ایم فضای مناسب و امنی را برای این گروه سنی فراهم کنیم تا ضمن آشنایی و استفاده از فضای مجازی، با محتوای نامناسبی روبه‌رو نشوند؛ همچنین برای ایجاد امکان بهره‌برداری بهتر، ابزار مناسب این سن یعنی تبلت را برای ارائه محصول خود انتخاب کردیم.»
او اضافه می‌کند: «با درنظرگرفتن این نکات، ابزاری طراحی و تولید کرده‌ایم تا والدین بتوانند همان اصول و چارچوب تربیتی دنیای واقعی را در فضای مجازی هم پیاده کرده و نحوه دسترسی فرزندانشان را به‌شکلی قاعده‌مند مدیریت کنند. در این راستا یک نسخه از سیستم‌عامل اندروید را برای تبلت نارتب سفارشی‌سازی کردیم. در حال حاضر نارتب در بخش سیستم‌عامل و لایه امنیتی، از نسخه‌ای بومی‌سازی‌شده متناسب با شرایط فرهنگی جامعه هدفش بهره‌مند است. درکنار این سیستم‌عامل اختصاصی‌سازی‌شده، ویژگی برجسته‌ای که نارتب دارد طراحی صنعتی منحصربه‌فرد آن است؛ در این خصوص برای اولین‌بار است که در کشور، شرکتی مالکیت طراحی صنعتی یک تبلت را در اختیار گرفته است.»