سفر به نقطه صفر محرومیت

گزارشی از دومین سفر استانی رئیس‌جمهور در دومین هفته کاری دولت سیزدهم به سیستان و بلوچستان

سفر به نقطه صفر محرومیت

یکی از توصیه‌های اساسی که از قلب حسینیه امام خمینی به دولت مردمی مخابره شد، احیای اعتماد و امید در مردم بود؛ توصیه‌ای که این روزها خیلی زود در یکی از اشکال خود به صورت حضور در جمع مردم و سفر به مناطق بحران‌خیز در حال دنبال شدن است، دقیقا هفته پیش بود که رهبر انقلاب در اولین دیدار با هیات دولت جدید، مساله احیای اعتماد و امید مردم را بسیار مهم دانستند و از آن به عنوان بزرگترین سرمایه دولت نام بردند که متاسفانه مقداری آسیب دیده و باید ترمیم شود، نسخه‌ای که تکلیف دولت و ملت را مشخص کرد. سید ابراهیم رئیسی به خوبی می‌داند که مهم‌ترین سرمایه از دست‌رفته در دولت گذشته اعتماد مردم بود و دقیقا به همین دلیل او خود و دولتمردانش را موظف به حضور در میان مردم کرده تا هم بشنوند و از نزدیک ببینند و هم بگویند و به دنبال راه حل واقعی باشند تا شاید با ایجاد رابطه مستقیم دولت با مردم، اعتماد از دست‌رفته دوباره ترمیم شود. به همین دلیل رئیسی در دومین سفر استانی خود به سیستان و بلوچستان سفر کرد؛ استانی که شانه به شانه خوزستان در یک سال اخیر به دلیل بحران‌هایش خبرساز شده بود.

سفر به سیستان در آخرین روزهای تابستان
رئیسی که صبح جمعه هفته قبل به صورت سرزده به استان خوزستان سفر کرده بود، در کمتر از یک هفته دومین سفر استانی خود را انجام داد و در دومین هفته کاری دولتش به همراه برخی وزرا از جمله وزرای نیرو، راه و شهرسازی، نفت، اقتصاد، صنعت و رئیس سازمان برنامه و بودجه و همچنین رئیس دفترش راهی دیار سیستان شد. بازدید از اسکله صیادی کنارک و گپ‌وگفت با صیادان این منطقه و حضور در جمع کپرنشینان این خطه و رفتن تا دل روستاهای صفر مرزی از رویکردهای جالب توجه این سفر بود.
در شرایطی که روستاهای بسیاری در سیستان و بلوچستان در حال دست و پنجه نرم‌کردن با مساله بی‌آبی هستند و این استان هم مانند خوزستان از کمبود آب شرب رنج می‌برد و تقریبا تاکنون تلاش موثری برای بهبود وضعیت آب آشامیدنی بهداشتی در روستاهای این استان و همچنین استانداردسازی بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی آن از سوی دولت قبل صورت نگرفته بود، امیدی هم به سرمایه‌گذاری نبود. البته ام‌المصائب این استان، خشکسالی به عنوان یک پدیده اقلیمی و کمبود بارش است که در یک سال اخیر در کنار موضوع حقابه ایران از هیرمند به عنوان شریان حیات سیستان مساله‌ساز شده بود.
از سوی دیگر، داستان سوخت‌بران بلوچ در این استان و امنیتی‌شدن این مساله در اسفند سال گذشته از آن زخم‌های کهنه‌ای است که باید برایش فکر اساسی کرد چراکه خود سیستانی‌ها، قشر سوخت‌بران را در شرایط افسارگسیخته بیکاری فعلی، نان‌آوران خانواده‌هایشان می‌دانند.
حالا با وجود همه این مشکلات ریز و درشت اجتماعی، محیط‌زیستی، سید ابراهیم رئیسی و دولتش به سیستان و بلوچستان سفر کرده‌اند. با ترسیم این فضا می‌خواهیم به بررسی جزئیات سفر سید ابراهیم رئیسی به استان رنج‌کشیده سیستان و بلوچستان بپردازیم تا بعد از آن درک بهتری از وعده‌ها، اقدامات و برنامه‌های او در این سفر داشته باشیم و انگاره‌های ذهنی خود را نسبت به چرایی چنین سفر بی‌واسطه‌ای چارچوب‌بندی کنیم.
حضور در جمع صیادان و کپرنشینان
سفر به سیستان از شهرستان چابهار در جنوب استان سیستان و بلوچستان آغاز شد و رئیس جمهور حوالی ساعت 6 عصر وارد فرودگاه کنارک شد و سفر به استان‌ها را یکی از برنامه‌های دولت عنوان کرد.
رئیسی با بیان این‌که بعد از انقلاب، کارهای فراوانی برای توسعه سیستان و بلوچستان صورت گرفته است اما تا نقطه مطلوب هنوز فاصله فراوانی داریم، ‌ایجاد اشتغال و رونق تولید را یکی از برنامه‌های دولت سیزدهم دانست و تصریح کرد: تلاش داریم برای رفع بیکاری، ایجاد اشتغال و مسائل فرهنگی و اجتماعی سیستان و بلوچستان که از استان‌های مهم کشور محسوب می‌شود گام‌های مهمی برداریم. سید ابراهیم رئیسی سپس به اسکله سنگی بندر کنارک رفت و با صیادان دیدار و گفت‌وگو کرد.
بعد از صیادان، نوبت کپرنشینان این استان بود که رئیسی به دیدار آنها رفت و از نزدیک مشکلات حاشیه‌نشینان این شهرستان را جویا شد. رئیس جمهور در این دیدار اظهار کرد: باید زودتر وضعیت کپرنشینان میرآباد ساماندهی و کپرها به خانه تبدیل شود. رئیسی افزود: شکل کپرنشینی بسیار بد است و نشان از رسیدگی‌نکردن به وضعیت مردم دارد اما همین که بسیج و سپاه و ارگان‌ها در بخش‌های مختلف برای ساماندهی اقدام کرده‌اند تشکر می‌کنیم.
بازدید رئیسی از طرح ساماندهی مسکن حاشیه‌نشینان
رئیس جمهور در ادامه بازدیدهای میدانی روز اول سفر خود به منطقه محروم مرادآباد چابهار هم رفت و از طرح ساماندهی مسکن کپرنشینان این منطقه و روند پیشرفت کار پروژه ساخت یکهزار واحد مسکونی برای محرومان بازدید کرد. وی پس از بازدید از پروژه یکهزار واحدی مسکن و گفت‌وگو با دست اندرکاران آن، با حضور در منطقه کپرنشینی مرادآباد به طور مستقیم با مردم این منطقه محروم به گفت‌وگو نشست و از نزدیک از مشکلات و نارسایی‌های این منطقه مطلع شد. اولین روز سفر رئیسی به استان سیستان و بلوچستان بسیار فشرده بود و رئیس جمهور پس از بازدیدهای میدانی به مزار شهدای مدافع امنیت چابهار هم رفت و به این شهدا ادای احترام کرد.
رئیس جمهور: تا آخر سال نباید وضع کپرنشینی را داشته باشیم
آخرین بخش برنامه روز اول سفر حضور در نشست شورای اداری سیستان‌وبلوچستان بود که آیت‌ا... محامی نماینده ولی فقیه در امور اهل سنت استان و امام جمعه زاهدان، احمدعلی موهبتی استاندار سیستان وبلوچستان، معین الدین سعیدی نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی و جمعی از مسؤولان استانی و محلی هم در آن حاضر شدند.
رئیس جمهور در این نشست گفت: نعمت وحدت در بین سنی و شیعه وجود دارد و همه این شکرگزاری نعمت را دارند و در راستای خدمت به مردم تلاش می‌کنند. رئیس جمهور بهترین منطقه برای ایرانیان خارج از کشور را حضور و سرمایه‌گذاری در سواحل مکران دانست و گفت: افزایش تولید و اشتغال و سرمایه‌گذاری در این منطقه برای ما بسیار اهمیت دارد؛ رئیسی این وعده را هم داد که وضع کپرنشینی در چابهار ساماندهی می‌شود و گفت تا آخر سال نباید این وضعیت را داشته باشیم.
انتخاب استاندار ویژه برای سیستان وبلوچستان
روز دوم سفر سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان از زابل دنبال شد؛ رئیس‌جمهور به خاطر امکان پذیرنبودن دیدارهای مردمی و به خاطر رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، از مردم استان عذرخواهی کرد و در عین حال نکته مهمی را درباره استاندار سیستان و بلوچستان گفت و تاکید کرد که برای برخی استان‌ها به دلیل مشکلاتی که دارند یک ویژگی قائل شدیم که استانداران آن بتوانند موضوع را سریع‌تر با دولت مطرح کنند و اختیارات ویژه داشته باشند که خودشان در استان مسائل را حل و فصل کنند که سیستان و بلوچستان جزو همین استان‌هاست. رئیس جمهور البته این را هم گفت که یکی از دغدغه‌های منطقه سیستان موضوع آب است و ما قبل از این‌که به این استان بیاییم نشست‌هایی داشتیم تا راهکارهایی برای این موضوع پیشنهاد دهیم.
 قول رئیسی برای پیگیری حقابه سیستان با استفاده از ظرفیت دیپلماسی
 سید ابراهیم رئیسی دیروز جمعه به اجتماع مردمی پاسداشت اولین قیام مردم سیستان به خونخواهی امام حسین (ع) هم رفت و گفت: یک‌سری طرح‌های زود بازده مثل استفاده از فناوری آب ژرف وجود دارد که امروز سه تا چهار چاه ژرف در این منطقه حفر شده است و افزایش این چاه‌ها می‌تواند آب را به دست مردم برساند. وی ادامه داد: اما راه‌حل بسیار کوتاه‌مدت هم وجود دارد و آن این‌که ما از ظرفیت چاه نیمه‌ها استفاده کنیم. سریعا آقای استاندار، آقای فرماندار، مسؤولان آب در منطقه اقدام کنند نسبت به حفظ آبی که در چاه نیمه‌ها موجود است. رئیسی با اشاره به این‌که حقابه هیرمند یک حق قانونی و متعلق به مردم سیستان است، بیان کرد: برای پیگیری حقابه نیازمند دیپلماسی فعال هستیم که حتما  آن را در دولت دنبال می‌کنیم. رئیس جمهور با اشاره به این‌که به زودی مشعل گاز در سیستان روشن می‌شود، تاکید کرد که راه‌اندازی راه آهن زاهدان به زابل و ایجاد شبکه ریلی به زابل در دستور کار است.
دستور برای ساماندهی وضعیت بازارچه‌ها و تبادلات مرزی
اما روز جمعه به سیاق جمعه خوزستان روز پرکاری برای دولت بود و تیم دولت در حوالی ظهر دیروز راهی روستای مرزی «ملاعلی» در نقطه صفر مرزی ایران و افغانستان شد. رئیس جمهور در جمع مردم این روستا گفت: قبل از ورود به سیستان و بلوچستان نشستی با مسؤولان پیرامون مشکل آب داشتیم، به نظر می‌رسد با همت بالای شما و پشتکار مسؤولان بتوان این تهدید و مشکل را به فرصت تبدیل کرد، هم آب کشاورزی و هم آشامیدنی تحقق پذیر است. رئیسی درباره بازارچه‌های مرزی این وعده را هم داد که با توجه به امکانی که در مرز برای تبادلات مرزی وجود دارد، بتوان داد و ستد بین ایران و افغانستان به وجود آورد تا به وضعیت اقتصادی مردم در دوطرف کمک کند.
در ادامه این سفر دوروزه، سید ابراهیم رئیسی راهی زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان شد و در جمع خبرنگاران این شهرستان اعلام کرد که ضمن بررسی مسائل و مشکلات استان گزارشی از روند برنامه‌های مختلف از زبان مدیران و مسوولان استانی خواهیم شنید و با تاکید به این‌که راهکارها و اولویت‌های حل مشکلات را باید شناسایی کرد، گفت: راه حل همه مشکلات در داخل کشور است و هیچ مشکلی بدون راه حل نیست به شرط این‌که در ابتدا آن مشکل و راهکارهای رفع آن را به خوبی شناسایی کنیم.
رئیس جمهور با اشاره به این‌که ظرفیت‌های عظیمی در سیستان و بلوچستان وجود دارد، افزود: دولت سیزدهم آمادگی کامل دارد تا در کنار جوانان به عنوان ظرفیت عظیم استان به مقابله با مشکلات این استان بپردازد. بخش دیگر این سفر هم حضور رئیس جمهور و تیم دولت در همایش ایثارگران، خانواده شهدا، علما، سران طوایف و نخبگان استان سیستان و بلوچستان بود که دانشگاه سیستان و بلوچستان برگزار شد.
روزشمار وعده‌هافعال شد
دومین سفر استانی رئیس جمهور هم به پایان رسید اما نکته‌ای که همه بر آن اجماع دارند این است که این سفر باید خروجی‌های ملموس و مشخصی داشته باشد تا بتوانیم آن را موثر بدانیم، نکته مهم قبل از هرچیزی اصلاح سیستم آبرسانی و حقابه سیستان و بلوچستان به عنوان قدم اول و بعد از آن بهبود تولید و افزایش بهره‌وری اقتصادی و نکته سوم هم اجرای الگوی کشت بهینه و در نظر گرفتن مزیت نسبی در بخش کشاورزی و در عین حال فراهم‌کردن زمینه صادرات غیرنفتی از این مناطق به همسایگان همجوار است، البته تعیین تکلیف وضعیت سوخت‌بران به عنوان نیروی کار در این استان هم از صورت‌مساله‌های مهم دیگری است که باید دید پس از این سفر میدانی و چهره به چهره تا چه حد و چگونه از سوی دولتمردان سید ابراهیم رئیسی دنبال و عملیاتی خواهد شد، ما می‌خواهیم از این لحظه برای وعده‌های دولت سیزدهم روزشمار تعیین کنیم.


علی خضریان در گفت‌و‌گو با جام‌جم
قابلیت‌های بالای سیستان و بلوچستان برای صادارت غیر نفتی
 علی خضریان نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با جام‌جم با اشاره به این‌که میان اقدامات دولت مردمی با رویکردهای پوپولیستی تفاوت وجود دارد گفت: باید به این مساله توجه داشت که در هر شکل و صورت، اعضای هیات دولت باید شرایط مردمی را حفظ کنند و نباید به بهانه این‌که برخی از مردم فلان رویکرد را پوپولیستی یا عوامانه می‌بینند از حضور بین مردم و دیدار رو‌در‌رو با آنها دوری کرد. اساسا این رویه که به صرف دوری از اتهام رفتار عوامانه، مقامات مسؤول صرفا پشت اتاق‌های دربسته مدیریتی بنشیند و به اسم کار نخبگانی عمل کردن از حضور در بین مردم خودداری کنند اشتباه است و همین رویه‌ها باعث می‌شود که مسؤولان از مردم دور باشند.
به گفته سخنگوی کمیسیون اصل 90، زمانی حضور در بین مردم موثر خواهد بود که این جامعه ثمرات عملی و عینی این رفتار را ببیند. هر کدام از مسؤولان در جایگاه اجرایی، تقنینی و نظارتی جزو وظایفشان است که در بین مردم باشند و با جامعه معاشرت همیشگی داشته باشند و از این منظر، سفر استانی آقای رئیس جمهور به استان سیستان و بلوچستان و دیدار مردمی با اهالی این استان را می‌توان به‌عنوان یک اقدام مثبت تلقی کرد.
خضریان گفت: هیچ کس این انتظار را ندارد که با یک سفر استانی بتوان بر همه مشکلات فائق آمد و آن را حل کرد اما با این وصف برای مشکلات موجود می‌توان برنامه‌ریزی کرد. شاید کمترین ثمره این دیدارها این باشد که برخی مشکلات با حضور رئیس جمهور و اعضای هیات دولت در کوتاه مدت حل شود و برای برخی مشکلات هم می‌توان در دوره‌های میان مدت و بلند مدت برنامه‌ریزی و زمان‌بندی و نسبت به حل این مشکلات اقدام کرد.
نماینده تهران با اشاره به معضلات مردم استان سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات موجود در این استان، کپرنشینی است که در بازدیدی که سال گذشته همراه تعدادی از نمایندگان از این استان داشتیم این موضوع با بنیاد مسکن صحبت شد و این بنیاد هم به مساله ورود پیدا کرد و البته هنوز مساله کپرنشینی به طور کلی رفع نشده اما با حضور رئیس جمهور امید است که در آن تسریع شود.
وی مشکل آب آشامیدنی و تامین آب شیرین را یکی دیگر از مشکلات استان دانست و تصریح کرد: امیدواریم که موضوع انتقال آب دریای آزاد و همچنین آب شیرین‌کن‌ها و خط لوله‌ای که می‌تواند مساله کمبود آب سیستان و بلوچستان را رفع کند در قالب برنامه‌ریزی مشخص و معینی که مسؤولان انجام می‌دهند هر چه زودتر برطرف شود تا آلامی بر دردهای مردم این استان باشد.
خضریان استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی و همچنین دیپلماسی اقتصادی را در بهبود شرایط زندگی مردم استان سیستان و بلوچستان بسیار موثر دانست و گفت: در سفری که سال گذشته به منطقه مرزی ایران و پاکستان داشتم به خوبی قابل لمس بود که به‌راحتی می‌توان زمینه صادرات غیرنفتی از ایران به پاکستان را فراهم کرد. بازار پاکستان آمادگی خوبی برای ورود اجناس ما دارد . از سوی دیگر برخورداری از آب‌های آزاد هم زمینه صید ماهی و صادرات آن را برای مردم منطقه فراهم می‌آورد. از قابلیت‌های دیگر استان امکان کشت پنبه در منطقه ایرانشهر با وجود کارخانه بزرگ بافت بلوچ است که می‌تواند زمینه صادرات اقلام نساجی را برای ما فراهم کند.