این روزها که دوباره کلیدواژه‌های قطعنامه، شورای حکام،‌ آژانس و بازرسان زیاد به گوش‌مان می‌خورد، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم روز گذشته به تهران آمد تا داستان تهران و آژانس بار دیگر وارد فاز جدیدی شود. با این‌که دولت روحانی رفته اما هنوز مهم‌ترین میراث او یعنی برجام وجود دارد و مکانیسم زیان‌دهی آن همچنان فعال است و کار می‌کند.‌ داستان برجام و مذاکرات وین و آژانس سه مقوله به هم پیوسته‌ای است که طرفین به‌دنبال حل و فصل آن هستند هرچند به تعبیر دولتمردان جدید این موضوع در عین طولانی شدن، پیچیده نیست، آمریکا از برجام خارج شده و حالا باید به این تعهد بین‌المللی بازگردد.
 داستان خطی این موضوعات این‌گونه بود که برجام تصویب شد، آمریکا از آن خارج شد، ایران هم سطح تعهدات را کاهش داد،‌ مذاکرات وین برای احیای برجام شکل گرفت اما در ایستگاه ششم متوقف شد و دیگر پیش نرفت، آژانس در رویکردی سیاسی نسبت به کاهش تعهدات ایران اعتراض کرد و در تازه‌ترین موضعگیری هم رافائل گروسی مسأله کاهش نظارت‌های آژانس را مطرح و برجسته کرد و پرونده برجام رنگ و بوی تازه‌ای یافت.
 تغییر حالت آمریکا از فشار حداکثری به تلاش برای صدور قطعنامه
از طرفی قرار است وضعیت همکاری ایران با آژانس در نشست شورای حکام که از ۲۲ تا ۲۶شهریور در وین برگزار می‌شود، مورد بررسی قرار گیرد و دقیقا پیچیدگی‌های جلسه آینده شورای حکام از آنجا که می‌تواند روند مذاکرات احیای برجام را در پایتخت اتریش مشخص کند، بسیار مهم است. اما مساله اینجاست که آمریکا بعد از ناکامی در سیاست فشار حداکثری علیه ایران حالا تلاش دارد کشورمان را تهدید به آغاز فرآیند ارسال پرونده به شورای امنیت کند درحالی که شرایط ایران و آمریکا در حال حاضر با زمان صدور قطعنامه ضد‌ایرانی 1929 کاملا متفاوت است. با این اوصاف این موضوع دستاویز آمریکا برای اقدام احتمالی علیه ایران در شورای حکام شده و چاشنی آن هم گزارش محرمانه آژانس است که سر از وال‌استریت‌ژورنال درآورده و در این گزارش اعلام شده ایران دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سایت‌های مرتبط هسته‌ای را مسدود کرده و به توسعه فعالیت‌های هسته‌ای خود ادامه می‌دهد.
 سفر هیأت آژانس به تهران در آستانه نشست شورای حکام
به هرحال در این وضعیت،‌ تلاش‌های مدیرکل آژانس انرژی اتمی برای سفر به تهران تا قبل از برگزاری نشست شورای حکام جواب داد و گروسی بامداد یکشنبه وارد کشورمان شد و سازمان انرژی اتمی ایران هم اعلام کرد مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در رأس هیأتی به منظور دیدار و گفت‌وگو درخصوص موضوعات همکاری‌های ایران و آژانس، برای سفری یکروزه وارد تهران شد و هیأت آژانس عصر یکشنبه نیز به وین بازگشت. درواقع این نخستین سفر گروسی به تهران در دولت سیزدهم و اولین دیدار وی با محمد اسلامی، رئیس جدید سازمان انرژی اتمی بود.
گروسی به دنبال گارانتی!
قبل از ظهر دیروز گروسی، مدیرکل آژانس ابتدا با حضور در محل سازمان انرژی اتمی با محمد اسلامی دیدار و دو ساعت گفت‌و‌گو کرد. او وقتی به جمع خبرنگاران هم آمد گفت برای من این بازدید بسیار مهم است؛ چون اولین دیدارم بعد از روی کار آمدن دولت جدید در جمهوری اسلامی ایران است. این به معنای آن است که ایران و آژانس باید با هم کار کرده و همکاری خود را گسترش دهند. او البته بر این نکته هم تاکید کرد ظرف کمتر از دو‌ هفته کنفرانس عمومی آژانس در وین برگزار خواهدشد و این یکی از رویدادهای مهم هسته‌ای در جهان است. خوشحال شدم از این‌که شنیدم آقای اسلامی سرپرستی هیأت ایرانی را دارد و توافق کردیم ادامه مذاکرات‌مان را در دفترم در وین ادامه دهیم و پس از آن من مجددا برای گفت‌وگوی سطح بالا با مقامات ایرانی به ایران برمی‌گردم. گروسی همچنین اعلام کرد: خوشحالم گفت‌وگوهای ما برای ادامه عملیات تجهیزات فنی آژانس که بسیار مهم است و این یک گارانتی مهم برای آژانس و جهان است، نتیجه سازنده داشت.
 البته این اظهارات درحالی مطرح می‌شود که رئیس‌جمهور برخورد غیرسازنده در آژانس انرژی اتمی را مخل مذاکرات عنوان کرد و نماینده ایران در آژانس هم تاکید کرده‌بود: آژانس و نهادهای سیاستگذار آن نمی‌توانند خود را از سرنوشت تفاهم هسته‌ای جدا کنند.
 خبر اسلامی از تعویض کارت‌های حافظه دوربین‌های نظارتی بعد از توافق
روایتگر دیگر این دیدار محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی و معاون رئیس‌جمهور بود که درباره جزئیات آن اعلام کرد: کل مسائل فیمابین اساسا فنی است و مسائل سیاسی هیچ‌گونه جایگاهی در روابط ما نخواهدداشت؛ از این رو تفاهم کردیم در اجلاس آینده آژانس شرکت کنیم و در حاشیه اجلاس مذاکرات خودمان را ادامه دهیم. او درباره جزئیات این توافق هم گفت: قرار شد مدیرکل آژانس در آینده نزدیک به تهران سفر کرده  و در سطوح مختلف مذاکره کنیم. همچنین توافق کردیم برای تعویض کارت‌های حافظه دوربین‌های نظارتی، تیم فنی مربوط بعد از توافق به ایران بیایند و بتوانند اقدامات فنی را که باید برای دوربین‌ها لحاظ شود، انجام دهند. همچنین کارهای مربوط به کارت‌های حافظه که طبق روال پادمان در ایران نگهداری و پلمب می‌شوند، انجام پذیرد و کارت‌های جدید حافظه در دوربین‌ها نصب شود که البته روال جاری و طبیعی در سیستم نظارتی آژانس است. آنچه اهمیت دارد اعتمادسازی است.
 صدور بیانیه مشترک و اجازه جدید به بازرسان آژانس
پس از این دیدارها بیانیه‌ مشترکی هم از سوی تهران و آژانس صادر و در آن اعلام شد طرفین، روح همکاری و اعتماد متقابل و اهمیت تداوم آن و همچنین ضرورت رسیدگی به موضوعات فیمابین در فضایی سازنده و منحصرا فنی را مورد یادآوری و تاکید مجدد قرار دادند و در چارچوب تعاملات و همکاری‌های موجود ، طرفین تصمیم گرفتند دیدارهای متقابل را در سطوح مرتبط تداوم دهند. بر همین اساس، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در حاشیه کنفرانس عمومی آژانس با مدیرکل دیدار خواهدکرد و مدیرکل نیز در آینده نزدیک به تهران سفر می‌کند تا با هدف تقویت همکاری‌های بین ایران و آژانس در حوزه‌های مختلف و بحث در خصوص موضوعات فعلی موردعلاقه متقابل، با دولت جمهوری اسلامی ایران مشورت‌های سطح بالا داشته‌باشد. به بازرسان آژانس اجازه داده می‌شود نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص شده و جایگزینی کارت‌های حافظه آنها که تحت مهر و موم مشترک در ایران نگهداری خواهندشد، اقدام کنند. چگونگی و زمان انجام این اقدام، مورد توافق دو طرف قرار گرفت.
 روسیه: شورای حکام آژانس از نتیجه سفر گروسی به تهران استقبال می‌کند
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی هم به سفر گروسی به تهران و بیانیه مشترک ایران و آژانس واکنش نشان داد و گفت: سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس به تهران موفق بود. تبریک به مدیرکل و ایران. شکی نیست که اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست خود که روز دوشنبه (امروز) آغاز می‌شود، از این دیدار و نتایج آن استقبال خواهندکرد.
 سعید خطیب‌زاده، سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره سفر گروسی به تهران گفته‌بود برخی کشورها تلاش کردند موضوعات فنی بین ایران و آژانس را سیاسی کنند اما مسیری که ایران همواره به آژانس توصیه و آن را پیگیری کرده ، همکاری در بستر فنی و حرفه‌ای است. او درباره نشست پیش روی شورای حکام آژانس هم گفت: امیدوارم شورای حکام تحت تاثیر برخی فشارها اقدامی را صورت ندهد که مسیر همکاری معمول ایران و آژانس تخریب شود. بدیهی است وظایف ذاتی آژانس الزام جدی برای آن دارد که درگیر مسائل سیاسی نشود.
به هرحال با توجه به نتایج سفر گروسی بعید است آمریکایی‌ها بتوانند همان اجماع گذشته را علیه ایران در شورای حکام ایجاد کنند، ضمن این‌که رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و عضو ارشد هیات مذاکراتی آمریکا هم از «اهمیت بازگشت سریع به برجام» گفته‌بود و در عین حال صدور قطعنامه و رفتن پرونده ایران به شورای امنیت بدون شک تیر خلاص به برجام است؛ حالا باید دید آیا غرب به دنبال اتمام برجام است یا می‌خواهد به دلیل تحولات منطقه زودتر این قرارداد را احیا کند؟