آیا آژانس به وظایف حداقلی خود عمل می‌کند؟!

آیا آژانس به وظایف حداقلی خود عمل می‌کند؟!

حنیف غفاری دبیر گروه بین‌الملل

سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران پایان یافت و قرار است ادامه مذاکرات تهران و آژانس در وین پیگیری شود. در این دیدار، مقرر شد به بازرسان آژانس اجازه داده شود نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص شده
(در توافقات قبلی ) و جایگزینی کارت‌های حافظه آنها اقدام کنند. البته این تجهیزات و متعلقات آنها، در ایران و تحت مهر و موم مشترک تهران و آژانس نگهداری خواهد شد. با همه این اوصاف، کمتر کسی حسن نیت رافائل گروسی و دیگر مقامات آژانس را در قبال فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان تایید می‌کند. همگان به یاد دارند ابتدای سال 2020 و در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، گروسی همراه تروییکای اروپایی به اصلی‌ترین بانیان صدور قطعنامه‌ای ضدایرانی در شورای‌حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تبدیل شدند. از سوی دیگر، بر همگان مسجل است آژانس در مذاکرات وین5 و وین6 (دو دور اخیر مذاکرات وین )، نهایت تلاش خود را در خصوص تحمیل تعهدات فراپادمانی و فراپروتکلی به کشورمان به کار گرفت و البته در این خصوص ناموفق بود. اگرچه از همان ابتدا و به‌خصوص در مذاکرات منتهی به برجام ( طی سال‌های 92 تا 94) تشکیل مثلث واشنگتن- آژانس - اتحادیه اروپا بیش از هر زمان دیگری عیان و آشکار شد، اما بازتعریف این مثلث در مرحله کنونی( برگزاری مذاکرات احیای توافق هسته‌ای) نیز مورد توجه هر سه بازیگر قرار گرفته است. اکنون، در یک مقطع زمانی، آژانس، آمریکا و اروپا در حال هدایت یک نقشه مشترک هستند. بر این اساس، نمی‌توان آژانس را یک بازیگر مستقل در قبال بررسی پرونده هسته‌ای ایران و مذاکرات وین دانست.
صورت‌بندی این بازی مشترک چندان دشوار به نظر نمی‌رسد. گروسی، با انتشار گزارش مغرضانه خود در قبال فعالیت‌های هسته‌ای ایران، آن هم در آستانه نشست شورای‌حکام در ماه سپتامبر، قصد دارد مولفه‌های فشار بر کشورمان را به گونه‌ای افزایش دهد که حتی در صورت احیا نشدن توافق هسته‌ای، تهران ناچار شود در روند دسترسی‌های آژانس و پذیرش تعهدات فراپادمانی و فراپروتکلی، امتیازاتی را به این سازمان دهد. با این حال، مدیرکل آژانس و اعضای شورای‌حکام باید این مساله را مدنظر قرار دهند که شاهد باج‌دهی هسته‌ای تهران نخواهند بود.
بهتر است مسوولان حوزه سیاست خارجی کشورمان این مساله را برای گروسی و مقامات آژانس تشریح کنند که ماحصل بازی آنها در زمین واشنگتن و تروییکای اروپایی، ثمره‌ای را متوجه این سازمان ظاهرا بین‌المللی نخواهد کرد. بهتر است در این خصوص گروسی بر وظایف حداقلی خود در دفاع از حقوق حقه جمهوری اسلامی ایران به عنوان عضوی از آژانس متمرکز شود. نباید فراموش کرد که طی شش دور مذاکرات صورت گرفته اخیر در وین، رافائل گروسی نه تنها کمترین اقدامی در راستای صیانت از حقوق هسته‌ای کشورمان نکرده است، بلکه به یکی از اجزای بازی ضدایرانی غرب تبدیل شده است. قطعا استمرار این بازی، آژانس را نیز در کنار آمریکا و تروییکای اروپایی دچار خسران خواهد کرد.