شاکله جدید سیاسی در منطقه‌

شاکله جدید سیاسی در منطقه‌

حسن هانی‌زاده کارشناس مسائل غرب آسیا

 سفر الکاظمی به ایران دومین سفر وی در طول نزدیک به دو سال گذشته به تهران تلقی می‌شود و در این شرایط از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. چندین محور در دستور کار نخست وزیر عراق در سفر به ایران برای گفت‌و‌گو با مقامات جمهوری اسلامی ایران قرار دارد. نخست این‌که در این گفت‌و‌گو باید خروجی سفر اخیر برخی کشورهای منطقه به عراق و همچنین حضور امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه و حضور وزیر خارجه کشورمان مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.‌
از سوی دیگر به این نکته نیز باید توجه داشت که به دلیل رخدادهایی که در منطقه به وقوع پیوسته شرایط خاورمیانه با دوران گذشته تفاوت‌های زیادی پیدا کرده است. خروج آمریکا از افغانستان و همچنین سیاست‌های لغزشی و لرزنده جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در منطقه نگرانی‌های بسیاری را برای برخی کشورها در غرب آسیا به وجود آورده است. این مساله موجب شده  کشورهای عرب به این سمت و سو بروند که حاشیه امنی برای خود در منطقه ایجاد کنند. آنها کم‌کم به این نتیجه رسیدند که دیگر آمریکا تکیه‌گاهی مطمئن برای‌شان نخواهد بود و برای حفظ امنیت آنها حاضر به پرداخت هزینه نیست. همین مساله باعث شده شاکله سیاسی جدیدی در منطقه بدون حضور آمریکا شکل بگیرد. در همین راستا کشوری مثل عربستان سعودی سعی می‌کند از فرصت به دست آمده برای بازسازی سیاست منطقه‌ای خود استفاده و تلاش کند که به ایران نزدیک شود. براساس ذهنیت سعودی‌ها، نزدیکی آنها به ایران زمینه حل هر‌چه سریعتر چالش یمن را برای عربستان فراهم می‌کند. از همین رو گمان می‌کنم یکی از محورهای مهم گفت‌و‌گوهای مصطفی الکاظمی رئیس جمهور عراق با مقامات ایرانی مساله اختلاف تهران و ریاض است و البته عراق می‌داند که باید اختلاف موجود میان ایران و عربستان کاهش پیدا کند و اگر این اختلافات برطرف نشود حتما در عرصه سیاست داخلی عراق تاثیرات خود را خواهد گذاشت.‌
موضوع دیگر مساله برگزاری انتخابات پارلمانی در عراق است و در همین راستا برخی گروه‌های سیاسی عراقی اعلام کرده‌اند که در انتخابات آتی عراق شرکت نخواهند کرد. جمهوری اسلامی ایران به دلایل سیاسی و مذهبی روابط بسیار خوبی با برخی گروه‌های سیاسی در عراق دارد و با توجه به این حوزه نفوذ، ایران می‌تواند با جلب موافقت این گروه‌ها شرایط را برای برگزاری انتخابات سالم در عراق فراهم کند.‌
یکی دیگر از محورهای گفت‌و‌گو میان تهران و بغداد موضوع تبادلات اقتصادی است. می‌دانیم که ایران تامین‌کننده اصلی انرژی در عراق بوده و این شرایط فراهم است که سالانه 20 میلیارد دلار مبادله تجاری میان دو کشور برقرار شود و زمینه ارتقای این سطح از روابط هم یکی دیگر از محورهای گفت‌و‌گو میان مقامات دو کشور خواهد بود.‌
از دیگر موضوعات مورد بحث وضعیت آمریکا در منطقه است. شاهد بودیم که نیروهای ایالات متحده تحت چه شرایطی از افغانستان خارج شدند و برای عراقی‌ها این نگرانی وجود دارد که در صورت خروج آمریکا از عراق شرایط مشابه افغانستان برای این کشور اتفاق بیفتد. از این رو، موضوع همکاری امنیتی میان ایران و عراق یکی دیگر از موضوعات مورد بحث در گفت‌و‌گوهای طرفینی است. در همین راستا توجه به وجود گروهک‌های تروریستی در اقلیم کردستان هم از دیگر موضوعاتی است که نیازمند همکاری‌های امنیتی میان ایران و عراق است.‌
محور دیگر مورد بحث موضوع اربعین است که البته مساله‌ای مردمی است و جنبه سیاسی ندارد و بیشترین نگرانی ناشی از شیوع کروناست و در این زمینه هم رایزنی‌هایی صورت گرفته است.