پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی(اکو) هفته آینده برگزار می‌شود
گرم‌شدن رابطه تهران و عشق‌آباد در روزهای سرد
رئیس‌جمهور برای شرکت در اجلاس سران «اکو» قرار است شنبه هفته‌آینده به عشق‌آباد سفر کند تا در اجلاس‌سران سازمان همکاری اقتصادی(اکو) شرکت کند. پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی(اکو) یکشنبه 7 آذر امسال به میزبانی ترکمنستان برگزار می‌شود و این کشور ریاست دوره‌ای اکو را عهده‌دار خواهد بود. به همین منظور سیدابراهیم رئیسی شنبه به دعوت قربانقلی بردی‌محمدا، رئیس‌جمهور ترکمنستان در راس هیات عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی عازم پایتخت ترکمنستان می‌شود.
آن‌طور که اعلام‌شده رئیس‌جمهور با حضور و سخنرانی در اجلاس سران سازمان همکاری‌های اقتصادی(اکو)، مواضع و پیشنهادهای جمهوری اسلامی ایران در زمینه تقویت مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی و به‌ویژه رفع موانع و افزایش سطح همکاری‌ها و تبادلات اقتصادی کشورهای عضو سازمان اکو را تشریح و تبیین خواهد کرد. رئیسی همچنین در این سفر ضمن دیدار با همتایان شرکت‌‌کننده در اجلاس، راه‌های توسعه و تعمیق روابط دوجانبه را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد؛ البته دیدار با تجار و ایرانیان مقیم ترکمنستان از دیگر برنامه‌های سفر رئیس‌جمهور است.
جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، قزاقستان، تاجیکستان و جمهوری آذربایجان، 10عضو سازمان همکاری اقتصادی اکو را تشکیل می‌دهند. منابع و ظرفیت‌های گسترده اقتصادی به‌ویژه در بخش‌های معدن، نفت و گاز و گردشگری کشورهای عضو سازمان اکو سرمایه ارزشمندی را در اختیار این سازمان مهم اقتصادی منطقه قرار داده است. از طرفی جمهوری اسلامی ایران به دلیل داشتن مرز زمینی با پنج کشور عضو اکو و دارابودن موقعیت استراتژیک جغرافیایی برای برقراری اتصال سایر اعضا به آب‌های بین‌المللی و نیز به دلیل استقرار دبیرخانه دائمی اکو در تهران از موقعیت محوری در این سازمان برخوردار است.
پیش از این هم وبگاه «رادیو اروپای آزاد» در تحلیلی تحت عنوان «گرم‌شدن روابط ایران و ترکمنستان در آستانه فصل زمستان» مطلبی نوشته و تاکید کرده بود: رشید مردف، وزیرخارجه ترکمنستان در نشستی در تهران(4 آبان) حضور داشت و ممکن است ترکمنستان یکی از مشتریان گاز طبیعی خود را بازگرداند؛ چراکه ایران برای واردات گاز از ترکمنستان ابراز تمایل‌کرده و جواد اوجی، وزیر نفت ایران پس از دیدار با مردف گفته است ایران علاقه‌مند به از سرگیری واردات گاز از ترکمنستان است که اوایل سال2017 کاهش یافت.
پیش از این هم عضویت ایران در اجلاس شانگهای فرصت‌های اقتصادی خوبی را در منطقه پیش‌روی کشورمان قرار داده بود؛ البته نگاهی به فرصت‌های اقتصادی کشورهای عضو شانگهای نشان می‌دهد تجارت با کشورهای عضو پیمان شانگهای برای ایران در حد متوسط قرار دارد و باید با تقویت روابط، ظرفیت‌های بالقوه تجاری با این کشورها را بیش از پیش فعال کرد. این سازمان هم سال۲۰۰۱ با هدف برقرارکردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه پایه‌گذاری شد.
در این گزارش برای بررسی ابعاد اقتصادی و سیاسی رابطه ایران و ترکمنستان به بهانه برگزاری پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در عشق آباد با کارشناسان حوزه اقتصادی و بین‌الملل گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه آمده است:
پانزدهمین نشست سران سازمان همكاری اقتصادی (اكو) قرار است هفته آینده با هدف حل و فصل مناسبات اقتصادی، ایجاد راهكارها و گسترش فعالیت‌های اقتصادی با اولویت همسایگان در تركمنستان برگزار شود. شركت ایران در این اجلاس، بعد از عضویت قطعی جمهوری اسلامی در اجلاس شانگهای صورت می‌گیرد. بعد از عضویت ایران در شانگهای، موقعیت كشورمان در منطقه و عرصه‌های بین‌المللی از ارتقای بیشتری برخوردار شد و رویكرد فشار حداكثری و تحریم اقتصادی جمهوری اسلامی از سوی ایالات متحده آمریكا با شكست روبه‌رو شده است. ایران با عضویت در شانگهای می‌تواند از موقعیت مناسبی برای ارتقای مناسبات اقتصادی و همكاری تجاری با سایر كشورها برخوردار شود. طبیعتا افزایش ظرفیت همكاری‌های اقتصادی، می‌تواند ایران را در موقعیتی قرار دهد كه با بسط همكاری و همراهی با سایر كشورها، سیاست نگاه به شرق را تقویت كند. البته كشورهایی كه در رویكرد سنتی جمهوری اسلامی ایران نقش داشته‌اند، در این حوزه می‌توانند موثر باشند. شركت ایران در اجلاس كشورهای اكو هم می‌تواند ظرفیت بسیار مناسبی را برای تقویت نگاه به شرق فراهم كند.
حضور عالی‌ترین مقام اجرایی كشور و رئیس قوه مجریه در این اجلاس هم پیام خیلی مهمی دارد. طبعا این حضور همراه با تصمیماتی خواهد بود كه در دولت سیزدهم اتخاذ خواهد شد و از این جهت هم می‌توان تفاوت این نوع نگاه‌ها و رویكردها را در مقایسه با رویه‌های دولت یازدهم و دوازدهم دریافت. براساس تصمیماتی كه دولت سیزدهم تاكنون گرفته است، پیش‌بینی می‌شود كه بهبود تعاملات و مراودات اقتصادی با كشورهای پیرامونی به صورت جدی‌تری پیگیری شود. جمهوری اسلامی ایران یك ظرفیت بسیار مهم در منطقه است برای پیگیری همكاری مشترك اقتصادی با كشورهای همسایه و پیرامون است. همچنین با حضور ایران در این سازمان‌های اقتصادی هم جمهوری اسلامی و هم سایر كشورها می‌توانند از ظرفیت‌های مناسب اقتصادی خود برای بهبود روابط و گسترش همكاری‌های تجاری استفاده كنند. با توجه به امكانات و ظرفیت‌هایی كه در اجلاس‌های اقتصادی مثل شانگهای و اكو وجود دارد، ایران می‌تواند موقعیت خود را در منطقه برای افزایش ظرفیت‌های اقتصادی ارتقا دهد. اما باید به این نكته هم توجه داشت كه حضور ایران در اجلاس‌های اقتصادی، به تنهایی برای ارتقای ظرفیت‌های اقتصادی كفایت نمی‌كند. بلكه باید با تدبیر، برخی از مشكلات اقتصادی در داخل را هم حل كرد تا با تمام امكان بتوان از موقعیت‌های موجود در منطقه بهره برد. شاید بزرگ‌ترین مشكلی كه در این همكاری‌های مشترك با سایر كشورها داریم، موضوعات مربوط به داخل است. تصور می‌كنم كه زمینه‌های‌های ایجادشده برای همكاری با خارج از كشور، به ناكامی آمریكا در تحریم‌ها و فشار حداكثری علیه كشورمان بینجامد. گرچه غربی‌ها همچنان و به صورت پی در پی قصد ادامه سیاست تحریمی را دارند، ولی به نظر می‌رسد كه تقریبا در حوزه‌های میدانی با شكست مواجه شده‌اند، هرچند ادامه این روند برای ارتقای هرچه بیشتر در حوزه منطقه‌ای و بین‌المللی ،با حل مسائل و مشكلات داخلی ممكن و میسور خواهد بود. تصور می‌كنم در حوزه داخل اگر بتوانیم مجموعه بخش‌های خصوصی را توانمندتر و هماهنگ‌تر كنیم، به نتایج مطلوبی خواهیم رسید. همچنین اگر فعالیت بخش سازمان توسعه تجارت به صورت دقیق‌تری صورت گیرد و مسائل و امور در این سازمان با یك برنامه راهبردی منظم پیش برود، بسیاری از مشكلات حل خواهد شد. از سویی دیگر فعالیت دیپلماسی اقتصادی در حوزه وزارت امور خارجه باید ارتقای جدی‌تری پیدا كند. اگر در این چند بخش بتوانیم مشكلات خود را حل كنیم، ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران بسیار عملیاتی‌تر به نسبت وضع موجود خواهد بود. وضعیت همكاری ما در حوزه سازمان اكو، وضعیت مناسبی نیست، اما حتما با رویكرد دولت جدید، می‌تواند شرایط به نفع بهبود موقعیت اقتصادی ایران تغییر پیدا كند. البته بخشی از این ضعف ناشی از عملكرد دولت‌های یازدهم و دوازدهم است كه رویكرد نگاه به غرب را دنبال می‌كردند.
آن‌طور که اعلام‌شده رئیس‌جمهور با حضور و سخنرانی در اجلاس سران سازمان همکاری‌های اقتصادی(اکو)، مواضع و پیشنهادهای جمهوری اسلامی ایران در زمینه تقویت مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی و به‌ویژه رفع موانع و افزایش سطح همکاری‌ها و تبادلات اقتصادی کشورهای عضو سازمان اکو را تشریح و تبیین خواهد کرد. رئیسی همچنین در این سفر ضمن دیدار با همتایان شرکت‌‌کننده در اجلاس، راه‌های توسعه و تعمیق روابط دوجانبه را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد؛ البته دیدار با تجار و ایرانیان مقیم ترکمنستان از دیگر برنامه‌های سفر رئیس‌جمهور است.
جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، قزاقستان، تاجیکستان و جمهوری آذربایجان، 10عضو سازمان همکاری اقتصادی اکو را تشکیل می‌دهند. منابع و ظرفیت‌های گسترده اقتصادی به‌ویژه در بخش‌های معدن، نفت و گاز و گردشگری کشورهای عضو سازمان اکو سرمایه ارزشمندی را در اختیار این سازمان مهم اقتصادی منطقه قرار داده است. از طرفی جمهوری اسلامی ایران به دلیل داشتن مرز زمینی با پنج کشور عضو اکو و دارابودن موقعیت استراتژیک جغرافیایی برای برقراری اتصال سایر اعضا به آب‌های بین‌المللی و نیز به دلیل استقرار دبیرخانه دائمی اکو در تهران از موقعیت محوری در این سازمان برخوردار است.
پیش از این هم وبگاه «رادیو اروپای آزاد» در تحلیلی تحت عنوان «گرم‌شدن روابط ایران و ترکمنستان در آستانه فصل زمستان» مطلبی نوشته و تاکید کرده بود: رشید مردف، وزیرخارجه ترکمنستان در نشستی در تهران(4 آبان) حضور داشت و ممکن است ترکمنستان یکی از مشتریان گاز طبیعی خود را بازگرداند؛ چراکه ایران برای واردات گاز از ترکمنستان ابراز تمایل‌کرده و جواد اوجی، وزیر نفت ایران پس از دیدار با مردف گفته است ایران علاقه‌مند به از سرگیری واردات گاز از ترکمنستان است که اوایل سال2017 کاهش یافت.
پیش از این هم عضویت ایران در اجلاس شانگهای فرصت‌های اقتصادی خوبی را در منطقه پیش‌روی کشورمان قرار داده بود؛ البته نگاهی به فرصت‌های اقتصادی کشورهای عضو شانگهای نشان می‌دهد تجارت با کشورهای عضو پیمان شانگهای برای ایران در حد متوسط قرار دارد و باید با تقویت روابط، ظرفیت‌های بالقوه تجاری با این کشورها را بیش از پیش فعال کرد. این سازمان هم سال۲۰۰۱ با هدف برقرارکردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه پایه‌گذاری شد.
در این گزارش برای بررسی ابعاد اقتصادی و سیاسی رابطه ایران و ترکمنستان به بهانه برگزاری پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در عشق آباد با کارشناسان حوزه اقتصادی و بین‌الملل گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه آمده است:
ظرفیت‌های اكو برای ارتقای موقعیت اقتصادی ایران
محمدرضا پورابراهیمی / رئیس كمیسیون اقتصادی
محمدرضا پورابراهیمی / رئیس كمیسیون اقتصادی
پانزدهمین نشست سران سازمان همكاری اقتصادی (اكو) قرار است هفته آینده با هدف حل و فصل مناسبات اقتصادی، ایجاد راهكارها و گسترش فعالیت‌های اقتصادی با اولویت همسایگان در تركمنستان برگزار شود. شركت ایران در این اجلاس، بعد از عضویت قطعی جمهوری اسلامی در اجلاس شانگهای صورت می‌گیرد. بعد از عضویت ایران در شانگهای، موقعیت كشورمان در منطقه و عرصه‌های بین‌المللی از ارتقای بیشتری برخوردار شد و رویكرد فشار حداكثری و تحریم اقتصادی جمهوری اسلامی از سوی ایالات متحده آمریكا با شكست روبه‌رو شده است. ایران با عضویت در شانگهای می‌تواند از موقعیت مناسبی برای ارتقای مناسبات اقتصادی و همكاری تجاری با سایر كشورها برخوردار شود. طبیعتا افزایش ظرفیت همكاری‌های اقتصادی، می‌تواند ایران را در موقعیتی قرار دهد كه با بسط همكاری و همراهی با سایر كشورها، سیاست نگاه به شرق را تقویت كند. البته كشورهایی كه در رویكرد سنتی جمهوری اسلامی ایران نقش داشته‌اند، در این حوزه می‌توانند موثر باشند. شركت ایران در اجلاس كشورهای اكو هم می‌تواند ظرفیت بسیار مناسبی را برای تقویت نگاه به شرق فراهم كند.
حضور عالی‌ترین مقام اجرایی كشور و رئیس قوه مجریه در این اجلاس هم پیام خیلی مهمی دارد. طبعا این حضور همراه با تصمیماتی خواهد بود كه در دولت سیزدهم اتخاذ خواهد شد و از این جهت هم می‌توان تفاوت این نوع نگاه‌ها و رویكردها را در مقایسه با رویه‌های دولت یازدهم و دوازدهم دریافت. براساس تصمیماتی كه دولت سیزدهم تاكنون گرفته است، پیش‌بینی می‌شود كه بهبود تعاملات و مراودات اقتصادی با كشورهای پیرامونی به صورت جدی‌تری پیگیری شود. جمهوری اسلامی ایران یك ظرفیت بسیار مهم در منطقه است برای پیگیری همكاری مشترك اقتصادی با كشورهای همسایه و پیرامون است. همچنین با حضور ایران در این سازمان‌های اقتصادی هم جمهوری اسلامی و هم سایر كشورها می‌توانند از ظرفیت‌های مناسب اقتصادی خود برای بهبود روابط و گسترش همكاری‌های تجاری استفاده كنند. با توجه به امكانات و ظرفیت‌هایی كه در اجلاس‌های اقتصادی مثل شانگهای و اكو وجود دارد، ایران می‌تواند موقعیت خود را در منطقه برای افزایش ظرفیت‌های اقتصادی ارتقا دهد. اما باید به این نكته هم توجه داشت كه حضور ایران در اجلاس‌های اقتصادی، به تنهایی برای ارتقای ظرفیت‌های اقتصادی كفایت نمی‌كند. بلكه باید با تدبیر، برخی از مشكلات اقتصادی در داخل را هم حل كرد تا با تمام امكان بتوان از موقعیت‌های موجود در منطقه بهره برد. شاید بزرگ‌ترین مشكلی كه در این همكاری‌های مشترك با سایر كشورها داریم، موضوعات مربوط به داخل است. تصور می‌كنم كه زمینه‌های‌های ایجادشده برای همكاری با خارج از كشور، به ناكامی آمریكا در تحریم‌ها و فشار حداكثری علیه كشورمان بینجامد. گرچه غربی‌ها همچنان و به صورت پی در پی قصد ادامه سیاست تحریمی را دارند، ولی به نظر می‌رسد كه تقریبا در حوزه‌های میدانی با شكست مواجه شده‌اند، هرچند ادامه این روند برای ارتقای هرچه بیشتر در حوزه منطقه‌ای و بین‌المللی ،با حل مسائل و مشكلات داخلی ممكن و میسور خواهد بود. تصور می‌كنم در حوزه داخل اگر بتوانیم مجموعه بخش‌های خصوصی را توانمندتر و هماهنگ‌تر كنیم، به نتایج مطلوبی خواهیم رسید. همچنین اگر فعالیت بخش سازمان توسعه تجارت به صورت دقیق‌تری صورت گیرد و مسائل و امور در این سازمان با یك برنامه راهبردی منظم پیش برود، بسیاری از مشكلات حل خواهد شد. از سویی دیگر فعالیت دیپلماسی اقتصادی در حوزه وزارت امور خارجه باید ارتقای جدی‌تری پیدا كند. اگر در این چند بخش بتوانیم مشكلات خود را حل كنیم، ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران بسیار عملیاتی‌تر به نسبت وضع موجود خواهد بود. وضعیت همكاری ما در حوزه سازمان اكو، وضعیت مناسبی نیست، اما حتما با رویكرد دولت جدید، می‌تواند شرایط به نفع بهبود موقعیت اقتصادی ایران تغییر پیدا كند. البته بخشی از این ضعف ناشی از عملكرد دولت‌های یازدهم و دوازدهم است كه رویكرد نگاه به غرب را دنبال می‌كردند.
