گزارشی از مرکز تبادل کتاب که خانه کتاب‌های دست‌دوم است
مرکز تبادل انرژی
اول اسمش را از دوستان شنیدم و بعد با مزایا و نحوه کار مرکز آشنا شدم. چند باری هم از مقابلش عبور کردم و حتی یکبار که منتظر دوستم بودم ساعت‌ها در سرمای زمستان کنار آن ساختمان قدیمی ایستادم اما داخل نرفتم. تا این‌که به دنبال کتابی کمیاب، از آن نمای سنگی عبور کردم و در کمال شگفتی با دنیایی روشن و سبز روبه‌رو شدم. بماند که آن روز کتاب مورد نظر را پیدا نکردم؛ اما صبح دلچسبی برایم رقم خورد که شیرینی آن هنوز در یادم مانده.مرکز تبادل کتاب جایی است در ابتدای خیابان شهید برادران مظفر، بالاتر از تقاطعش با خیابان انقلاب اسلامی. چند قدم از ایستگاه مترو یا بی.آر.تی تئاتر شهر پیاده بروید نبش اولین کوچه چشم‌تان می‌خورد به تابلوی مرکز. بعد مقابل خود یک سالن وسیع سفید با ردیف‌های کتاب می‌بینید به همراه پیشخوان کتابداری که انگار به استقبال‌تان آمده‌اند. هر سؤالی دارید از آنها می‌توانید بپرسید با حوصله پاسخگو هستند. بالای ردیف کتاب‌ها، تابلوی عنوان قرار دارد و می‌توانید یک صندلی بگذارید نزدیک قفسه و سر فرصت از نظر بگذرانید. سیستم جست‌وجوی کامپیوتری هم موجود است. سکوت و حال خوبی در فضا پراکنده است، آدم دلش می‌خواهد وقتش را در میان کتاب‌ها بگذراند. گیاهان پرشاخ و برگ، چرخش رنگ سبز در کنار آرامشی سفید را ایجاد کرده‌اند. جلوی در از صندوقدار سراغ خانم یعقوبی را می‌گیرم. راهنمایی می‌کند، توی حیاط طبقه بالا. از هردو کلمه تعجب می‌کنم مگر اینجا حیاط دارد؟ و طبقه دیگر؟
با نسیم یعقوبی‌مرام، مدیر روابط‌عمومی مرکز تبادل کتاب
کارمان رونق دارد
ضمن معرفی خود بگویید آیا از ابتدا در روابط عمومی فعال بودید؟
نسیم یعقوبی‌مرام هستم و سه سال است در مجموعه مرکز تبادل کتاب فعالیت دارم. سال ۹۸ که وارد شدم کتابدار بودم، سپس در بخش‌های مختلف فعالیت کردم، وارد روابط عمومی شدم و حالا مدیر این بخش هستم.
چه خوب که با چنین رزومه‌ای از خارج مجموعه به عنوان مدیر وارد نشدید. اصل ساختمان و حیاط خلوتش جالب و قدیمی است. خیابان هم فضای قدیمی دارد. مرکز زیر مجموعه کجاست؟
زیر مجموعه سازمان شهرداری محسوب می‌شود و به صورت خودگردان اداره می‌شود. از هر تبادل، درصدی به مجموعه تعلق می‌گیرد که حقوق کارکنان را تأمین می‌کند.
از روزی که به اینجا آمدید تا امروز چقدر به آن اهدافی که در نظر داشتید رسیدید؟
پیشرفت خوب بود. ما سایت را راه‌اندازی و بیشتر به مردم معرفی کردیم. در فضاهای مجازی خیلی جواب می‌گرفتیم که به تازگی با مشکل روبه‌رو شدیم. نمایشگاه‌ها هم خوب بوده. بازدیدکنندگان را با فعالیت مجموعه آشنا کردیم. مثل نمایشگاه کتاب، هفته کتاب و کتابخوانی و ... حالا قصد داریم با مدارس و دانشگاه‌ها ارتباط بگیریم.
حضورتان در نمایشگاه چطور بوده؟ کتاب می‌بردید؟
سال‌های قبل در نمایشگاه بین‌المللی فقط جهت معرفی می‌رفتیم؛ امسال کتاب هم بردیم که تقریبا تمامش فروش رفت. بیشتر کتاب‌های عمومی، داستان، روان‌شناسی داستان‌های مذهبی که شهرت دارند بردیم. به خصوص داستان خیلی خریدار داشت.۲۴ آبان به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی در متروی تئاترشهر غرفه زدیم. برنامه‌های متنوعی داشتیم، مسابقه گذاشتیم و جایزه دادیم. استقبال خوبی شد. از آشنایی با مرکز خوشحال می‌شدند که اصلا چنین جایی وجود دارد. بعد می‌پرسیدند کجاست و چون نزدیک بود سریع می‌آ‌مدند اینجا.
روند تبادل چطور است؟ در ازای کتاب‌های آورده شده پول می‌دهید؟
نه، اصلا وجه نقد نداریم. هر کتابی که می‌آید، بررسی می‌شود. اگر قابل استفاده بود، ثبت می‌شود. برای فرد، حساب کاربری ایجاد می‌کنیم و کتاب می‌رود برای فروش. در این مرحله اعتبار فروش به حساب کاربری شخص می‌آید. در ازای آن اعتبار، هرکتابی که بخواهند برمی‌دارند. افراد یک‌درگاه دارند که می‌توانند اوضاع کتاب‌شان را ببینند که آیا فروش رفته یا نه؟
بعضی‌ها گفتند این دوره که کشور درگیر آشوب است کسی حوصله کار فرهنگی ندارد. برخورد مردم با غرفه شما چه بود؟
ما استقبال دیدیم. شاید کسی که دوست نداشته رد شده و رفته. ولی افراد زیادی آمدند و با غرفه‌داران حرف زدند، در مسابقات شرکت کردند و از آنجا به مرکز آمدند. شکر خدا ، کارمان رونق داشت.
گلخانه را چرا ایجاد کردید؟
گلخانه از ابتدا اینجا بود. حالا هم خیلی‌ها به هوای خرید و بازدید گل و گیاه می‌آیند.
نقدی کنیم به نمای بیرونی. من سال‌ها اینجا را می‌شناختم و وقتی از کنارش رد می‌شدم به نظرم می‌رسید شاید فقط کتب مذهبی دارند. نمی‌دانستم به‌جای پرداخت آن همه هزینه گزاف برای کتاب‌های ارشد، می‌شد آنها را از اینجا و با قیمت مناسب تهیه کرد.
بله ما اینجا همه‌جور کتابی داریم.
حالا که فضای داخل زیبا و رنگارنگ است، یک فکری هم برای نمای بیرونی‌بکنید.
برای نمای بیرون هم به مدیریت پیشنهاد می‌دهم.
مدیریت هم مانند شما و بقیه عوامل جوان هستند؟
بله. همه ما دنبال بهتر شدن کارایی مجموعه هستیم.
برنامه‌های ویژه هم دارید؟
باشگاه کتابخوانی را حدودا دوماه است راه‌اندازی کرده‌ایم. پنجشنبه‌ها از ساعت 15 تا 16 و 30 دقیقه تشکیل می‌شود. یک کتاب را می‌خوانیم، بررسی می‌کنیم و اگر کسی صحبتی یا سؤالی داشت، بحث می‌شود.یک باشگاه مشتریان هم داریم که با توجه به امتیازاتی که دارند از تخفیف‌های مجموعه استفاده می‌کنند. مسابقه برگزار می‌کنیم با جوایز متعدد که در باشگاه مشتریان اعلام می‌شود. بخش نظرسنجی وجود دارد که تقاضا می‌کنیم همه شرکت کنند. یک دفتر هم هست برای مراجعان حضوری که می‌توانند یادداشت و نظر بگذارند. همکاران مدام برای بهتر شدن تزئینات و چیدمان داخلی جلسه می‌گذارند. ساعاتی از روز هم که ممکن است بخش‌هایی شلوغ شود، همکاران قسمت‌های دیگر برای کمک می‌آیند. کار تیمی خیلی خوب است.
هوشنگ اسکندرزاده:
بعد از بازنشستگی «کتابفروشی» باز کردم
عکاس‌مان دلش می‌خواهد از خانمی که سبد چرخدارش را پر از کتاب کرده و حالا لابه‌لای قفسه‌ها روی نیمکت استراحت می‌کند عکس بگیرد که موفق نمی‌شود. کمی بعد از آقایی با موهای جوگندمی عکس می‌گیرد که بسیار با علاقه کتاب‌ها را بررسی می‌کند و با اشتیاق ما را می‌پذیرد. آقای هوشنگ اسکندرزاده ۶۱ ساله، با لبخند و انرژی به ما می‌گوید؛ از شش سالگی با کتاب آشنا شده و بعد از بازنشستگی کتابفروشی باز کرده.
کتابفروشی نچرخید که جمعش کردید؟
من کتاب دست دوم می‌فروختم. دست تنها بودم و جمع کردن کتاب و فروش آن سخت بود. خیلی هم تلاش کردم نگهش دارم ولی نشد. ولی کتاب را دوست دارم و اینجا هم زیاد آمده‌ام.
چطور با اینجا آشنا شدید؟
در خیابان بنری زده بودند. رد می‌شدم و دیدم. خیلی فضایش را دوست دارم. فقط مشکلش گرانی کتاب است.
ولی اینجا سیستم خودشان را دارند؛ قیمتی که روز اول می‌گذارند با گذشت زمان هم کاهش می‌یابد.
درست است. در کل به دلیل گرانی کاغذ، کتاب گران است. شاید اگر بتوانند یارانه بگیرند قیمت پایین‌تر بیاید.
مهدی ۲۱ساله:
قیمت کتاب‌های اینجا مناسب است
فاطمه میراحمدی، همکار‌مان درگیر راضی کردن مخاطبان برای گرفتن عکس است و همانطور که او نمی‌تواند برخی را راضی به حاضر شدن مقابل دوربین کند من هم در صحبت‌کردن با عده‌ای ناموفق هستم. پشت ردیف‌های کمک‌آموزشی پسری جوان که در حال جست‌وجو است، می‌پذیرد با ما گپی بزند. به سنش نمی‌خورد کتاب‌های کمک درسی دوره متوسطه مورد نیازش باشد. مهدی ۲۱ساله می‌گوید: من بیشتر دنبال کتب تاریخی می‌آیم؛ الان برای خواهرم که سال نهم است کتاب می‌خواهم.
اولین بار است به مرکز تبادل می‌آیید؟
نه، حدود یک سال و نیم است که به اینجا سر می‌زنم.
پس مشتری ثابت هستید. خوبی‌ها و کمبودهای مجموعه را چه می‌دانید؟
قیمت کتاب‌ها در اینجا مناسب است. کتاب همان ابتدا هم قیمت مناسبی می‌خورد و با گذشت زمان پایین‌تر می‌آید. ایرادی هم که می‌توانم بگیرم سیستم جست‌وجوی اینجاست که بعضی وقت‌ها دیر به‌روز می‌شود.
خودتان تا به حال کتابی برای تبادل آورده‌اید؟
بله چند بار.
از امتیازات باشگاه مشتریان اطلاع دارید و استفاده می‌کنید؟ برخورد کارکنان مجموعه چطور است؟
بله اطلاع دارم و استفاده می‌کنم. کارکنان اینجا هم اگر سؤالی باشد یا به مشکلی برخورد کنیم، همکاری می‌کنند.
با مدیر داخلی مرکز تبادل کتاب
مخاطبان قدیمی زود به زود به ما سر می‌زنند
سپس سراغ مدیر داخلی سالن رفتیم. آقای حسینی‌زاده در کنار سایر همکاران داشتند یک دیوار کتابی تزئینی ایجاد می‌کردند.
چند سال است اینجا فعالیت دارید؟
سه سال است که وارد مرکز شده‌ام. ابتدا کتابدار بودم و مدیر جدید، مدیریت داخلی و آی‌تی را به من سپردند.
اینجا برای ارسال یا دریافت کتاب پیک هم دارید؟
برای ارسال بالای ۵۰ جلد کتاب پیک رایگان در نظر گرفته‌ایم که مخاطبان در سایت درخواست می‌دهند، فرم را پر می‌کنند و با ایشان تماس می‌گیریم، ساعت را هماهنگ می‌کنیم و کتاب‌های‌شان را در محل، تحویل‌شان می‌دهیم. در مراجعات حضوری توضیحات کاملی می‌دهیم و سعی کرده‌ایم در تبادل آنلاین هم توضیحات‌مان کامل باشد. سه بخش در سایت داریم: یکی روند تبادل را توضیح داده، یک بخش چگونگی پذیرش کتاب و بخشی هم سؤالات متداول است. سؤالاتی که مردم در مراجعه حضوری بیشتر می‌پرسند.
بله خودم بار اول که آمدم دوستان کامل روی صفحه سیستم توضیح دادند که چطور از سایت موجودی بگیرم. آیا مشخص است که مردم بیشتر حضوری خرید می‌کنند یا آنلاین؟
فروش آنلاین در سایت فعلا نداریم. فقط حضوری است. مخاطبان قدیمی هم ترجیح می‌دهند زود به زود سر بزنند، هم کتاب بگیرند و هم برای تبادل کتاب بیاورند. برای ارسال متفاوت است بعضی ارسالی‌ها حجم زیادی است مثل کتابخانه‌ها یا نهادها که می‌خواهند کتاب‌های خود را به روزرسانی کنند؛ ما برایشان پیک می‌فرستیم.
پس برای فروش و ارسال غیرحضوری برنامه‌ای نداشتید.
داریم سایت را به روز می‌کنیم تا بتوانیم فروش آنلاین هم داشته باشیم. الان در تهران هم ارسال داریم. از طریق سایت نه، از طریق شبکه‌های اجتماعی که خیلی هم از آن جواب گرفته‌ایم. مسؤولان هر بخش در کانال‌ها فهرست موجودی خود را قرار می‌دهند و مخاطبانی که تمایل دارند هماهنگ می‌کنند تا با پست برایشان بفرستند.
شعبه شهرستان هم دارید؟
ما شعبه نداریم. شاید کسی خودجوش در شهرستان‌ها چنین کاری کرده باشد.
قوانین پذیرش کتاب از نظر ظاهری یا تاریخ انتشار و... چیست؟
قواعد پذیرش کتاب در این چند سال به تدریج براساس تجربیات تکمیل شده است. در کتب آموزشی از جمله کنکوری و دانشگاهی، سال انتشار آنها مهم است عموما مخاطبان کتاب جدید را می‌خواهند. ما پالایش می‌کنیم که کدام دسته کتاب‌ها استقبال نشده تا این کتاب‌ها را دیگر پذیرش نکنیم. گاهی به‌صورت مقطعی ورودی را محدود می‌کنیم. مثلا از یک کتاب تعدادی موجود است تا زمانی که فروش برود، پذیرش نمی‌کنیم؛ اگر قبلی‌ها با استقبال مواجه شد، می‌پذیریم. اینها را در سایت کامل توضیح داده‌ایم. بعضی عناوین مانند مدیریت، موفقیت یا تبلیغات که دانش آنها قدیمی‌تر است، قبول نمی‌کنیم. سعی کرده‌ایم اگر کسی دنبال موضوعی می‌آید که از آن رشته اطلاعی ندارد کتابی از رده خارج شده نخرد که پشیمان شود.
یک کتاب‌باز:
برای ورود کتاب‌ها سختگیری بیشتری کنند
با آقایی حدودا سی‌وچهار ساله صحبت کردیم که اسم و رسم خود را با ما در میان نگذاشت. اما تقریبا سه سال است که مدام به مرکز رفت و آمد می‌کند. او که خود را «کتاب باز» معرفی می‌کند درباره خدمات اینجا چنین می‌گوید: کتاب‌ها خیلی خوب نیست. تقریبا کتاب‌هایی را که به درد صاحبان‌شان نمی‌خورد، به اینجا آورده‌اند. البته کتاب خوب هم پیدا کرده‌ام یا کتاب کمیابی که حتی جای دیگر به دستم نیامده. به این دلیل که هربار این اطراف باشم سری به مرکز تبادل می‌زنم، اگر کتاب خوبی باشد، می‌خرم. ولی نکته مهم این که کتاب‌های چندجلدی گاهی فقط یک جلد آن موجود است، یا یک جلد از وسط مجموعه، کم است و قابل استفاده نیست.
پیشنهادی برای بهبود عملکرد دارید؟
تجربه کتابفروشی ندارم اما به نظرم برای ورود کتاب‌ها سختگیری بیشتری کنند؛ خلوت‌تر باشد اما درست‌تر. خیلی از کتب اینجا آجر است و به کاری نمی‌آید.
پیش آمده از اینجا کتابی بخرید که پارگی، جاافتادگی صفحات یا اشکال چاپی داشته باشد؟
تقریبا نه. چون خودم هم دقت می‌کنم. ولی با کتاب معیوب برخورد نکرده‌ام.
گفت‌وگو با شبنم موسوی، کتابدار مرکز تبادل کتاب
کار با بچه‌ها را دوست دارم
پس از گفت‌وگو با خانم یعقوبی‌مرام رفتم کافه مجموعه تا یک قهوه بخورم و همکار عکاس‌مان هم بیاید. دلم می‌خواست گلخانه را هم ببینیم و عکاسی کنیم که متاسفانه بسته بود. سراغ کتابدار غرفه کودک رفتیم؛ غرفه‌ای تقریبا در وسط سالن. دورادور قفسه کتاب است و میانه وسایل بازی و سرگرمی. اینجا برای بچه‌ها هم کتاب دارد و هم بازی. همچنین فضایی برای بازی دارند که والدین می‌توانند در مجموعه بگردند و فرزندشان را در این قسمت بگذارند.شبنم‌موسوی، کتابدار بخش کودک سه ماه است که با مجموعه همکاری می‌کند.
جشن خاصی برای کودکان داشته‌اید؟
حافظ‌خوانی شب یلدا، کتابخوانی دسته‌جمعی روز کودک...برنامه‌های‌مان را در سایت مرکز اعلام می‌کنیم.
برای این بخش به علاقه یا توانایی شما توجه شد؟
قطعا. من کار با بچه‌ها را دوست دارم.
تازه‌های نشر کودک را هم دارید؟
حتما. مخصوصا کتاب‌های نشر هوپا و نشر پرتقال خیلی زود فروش می‌رود.
سمیه جمالی - نویسنده
کارمان رونق دارد
ضمن معرفی خود بگویید آیا از ابتدا در روابط عمومی فعال بودید؟
نسیم یعقوبی‌مرام هستم و سه سال است در مجموعه مرکز تبادل کتاب فعالیت دارم. سال ۹۸ که وارد شدم کتابدار بودم، سپس در بخش‌های مختلف فعالیت کردم، وارد روابط عمومی شدم و حالا مدیر این بخش هستم.
چه خوب که با چنین رزومه‌ای از خارج مجموعه به عنوان مدیر وارد نشدید. اصل ساختمان و حیاط خلوتش جالب و قدیمی است. خیابان هم فضای قدیمی دارد. مرکز زیر مجموعه کجاست؟
زیر مجموعه سازمان شهرداری محسوب می‌شود و به صورت خودگردان اداره می‌شود. از هر تبادل، درصدی به مجموعه تعلق می‌گیرد که حقوق کارکنان را تأمین می‌کند.
از روزی که به اینجا آمدید تا امروز چقدر به آن اهدافی که در نظر داشتید رسیدید؟
پیشرفت خوب بود. ما سایت را راه‌اندازی و بیشتر به مردم معرفی کردیم. در فضاهای مجازی خیلی جواب می‌گرفتیم که به تازگی با مشکل روبه‌رو شدیم. نمایشگاه‌ها هم خوب بوده. بازدیدکنندگان را با فعالیت مجموعه آشنا کردیم. مثل نمایشگاه کتاب، هفته کتاب و کتابخوانی و ... حالا قصد داریم با مدارس و دانشگاه‌ها ارتباط بگیریم.
حضورتان در نمایشگاه چطور بوده؟ کتاب می‌بردید؟
سال‌های قبل در نمایشگاه بین‌المللی فقط جهت معرفی می‌رفتیم؛ امسال کتاب هم بردیم که تقریبا تمامش فروش رفت. بیشتر کتاب‌های عمومی، داستان، روان‌شناسی داستان‌های مذهبی که شهرت دارند بردیم. به خصوص داستان خیلی خریدار داشت.۲۴ آبان به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی در متروی تئاترشهر غرفه زدیم. برنامه‌های متنوعی داشتیم، مسابقه گذاشتیم و جایزه دادیم. استقبال خوبی شد. از آشنایی با مرکز خوشحال می‌شدند که اصلا چنین جایی وجود دارد. بعد می‌پرسیدند کجاست و چون نزدیک بود سریع می‌آ‌مدند اینجا.
روند تبادل چطور است؟ در ازای کتاب‌های آورده شده پول می‌دهید؟
نه، اصلا وجه نقد نداریم. هر کتابی که می‌آید، بررسی می‌شود. اگر قابل استفاده بود، ثبت می‌شود. برای فرد، حساب کاربری ایجاد می‌کنیم و کتاب می‌رود برای فروش. در این مرحله اعتبار فروش به حساب کاربری شخص می‌آید. در ازای آن اعتبار، هرکتابی که بخواهند برمی‌دارند. افراد یک‌درگاه دارند که می‌توانند اوضاع کتاب‌شان را ببینند که آیا فروش رفته یا نه؟
بعضی‌ها گفتند این دوره که کشور درگیر آشوب است کسی حوصله کار فرهنگی ندارد. برخورد مردم با غرفه شما چه بود؟
ما استقبال دیدیم. شاید کسی که دوست نداشته رد شده و رفته. ولی افراد زیادی آمدند و با غرفه‌داران حرف زدند، در مسابقات شرکت کردند و از آنجا به مرکز آمدند. شکر خدا ، کارمان رونق داشت.
گلخانه را چرا ایجاد کردید؟
گلخانه از ابتدا اینجا بود. حالا هم خیلی‌ها به هوای خرید و بازدید گل و گیاه می‌آیند.
نقدی کنیم به نمای بیرونی. من سال‌ها اینجا را می‌شناختم و وقتی از کنارش رد می‌شدم به نظرم می‌رسید شاید فقط کتب مذهبی دارند. نمی‌دانستم به‌جای پرداخت آن همه هزینه گزاف برای کتاب‌های ارشد، می‌شد آنها را از اینجا و با قیمت مناسب تهیه کرد.
بله ما اینجا همه‌جور کتابی داریم.
حالا که فضای داخل زیبا و رنگارنگ است، یک فکری هم برای نمای بیرونی‌بکنید.
برای نمای بیرون هم به مدیریت پیشنهاد می‌دهم.
مدیریت هم مانند شما و بقیه عوامل جوان هستند؟
بله. همه ما دنبال بهتر شدن کارایی مجموعه هستیم.
برنامه‌های ویژه هم دارید؟
باشگاه کتابخوانی را حدودا دوماه است راه‌اندازی کرده‌ایم. پنجشنبه‌ها از ساعت 15 تا 16 و 30 دقیقه تشکیل می‌شود. یک کتاب را می‌خوانیم، بررسی می‌کنیم و اگر کسی صحبتی یا سؤالی داشت، بحث می‌شود.یک باشگاه مشتریان هم داریم که با توجه به امتیازاتی که دارند از تخفیف‌های مجموعه استفاده می‌کنند. مسابقه برگزار می‌کنیم با جوایز متعدد که در باشگاه مشتریان اعلام می‌شود. بخش نظرسنجی وجود دارد که تقاضا می‌کنیم همه شرکت کنند. یک دفتر هم هست برای مراجعان حضوری که می‌توانند یادداشت و نظر بگذارند. همکاران مدام برای بهتر شدن تزئینات و چیدمان داخلی جلسه می‌گذارند. ساعاتی از روز هم که ممکن است بخش‌هایی شلوغ شود، همکاران قسمت‌های دیگر برای کمک می‌آیند. کار تیمی خیلی خوب است.
هوشنگ اسکندرزاده:
بعد از بازنشستگی «کتابفروشی» باز کردم
عکاس‌مان دلش می‌خواهد از خانمی که سبد چرخدارش را پر از کتاب کرده و حالا لابه‌لای قفسه‌ها روی نیمکت استراحت می‌کند عکس بگیرد که موفق نمی‌شود. کمی بعد از آقایی با موهای جوگندمی عکس می‌گیرد که بسیار با علاقه کتاب‌ها را بررسی می‌کند و با اشتیاق ما را می‌پذیرد. آقای هوشنگ اسکندرزاده ۶۱ ساله، با لبخند و انرژی به ما می‌گوید؛ از شش سالگی با کتاب آشنا شده و بعد از بازنشستگی کتابفروشی باز کرده.
کتابفروشی نچرخید که جمعش کردید؟
من کتاب دست دوم می‌فروختم. دست تنها بودم و جمع کردن کتاب و فروش آن سخت بود. خیلی هم تلاش کردم نگهش دارم ولی نشد. ولی کتاب را دوست دارم و اینجا هم زیاد آمده‌ام.
چطور با اینجا آشنا شدید؟
در خیابان بنری زده بودند. رد می‌شدم و دیدم. خیلی فضایش را دوست دارم. فقط مشکلش گرانی کتاب است.
ولی اینجا سیستم خودشان را دارند؛ قیمتی که روز اول می‌گذارند با گذشت زمان هم کاهش می‌یابد.
درست است. در کل به دلیل گرانی کاغذ، کتاب گران است. شاید اگر بتوانند یارانه بگیرند قیمت پایین‌تر بیاید.
مهدی ۲۱ساله:
قیمت کتاب‌های اینجا مناسب است
فاطمه میراحمدی، همکار‌مان درگیر راضی کردن مخاطبان برای گرفتن عکس است و همانطور که او نمی‌تواند برخی را راضی به حاضر شدن مقابل دوربین کند من هم در صحبت‌کردن با عده‌ای ناموفق هستم. پشت ردیف‌های کمک‌آموزشی پسری جوان که در حال جست‌وجو است، می‌پذیرد با ما گپی بزند. به سنش نمی‌خورد کتاب‌های کمک درسی دوره متوسطه مورد نیازش باشد. مهدی ۲۱ساله می‌گوید: من بیشتر دنبال کتب تاریخی می‌آیم؛ الان برای خواهرم که سال نهم است کتاب می‌خواهم.
اولین بار است به مرکز تبادل می‌آیید؟
نه، حدود یک سال و نیم است که به اینجا سر می‌زنم.
پس مشتری ثابت هستید. خوبی‌ها و کمبودهای مجموعه را چه می‌دانید؟
قیمت کتاب‌ها در اینجا مناسب است. کتاب همان ابتدا هم قیمت مناسبی می‌خورد و با گذشت زمان پایین‌تر می‌آید. ایرادی هم که می‌توانم بگیرم سیستم جست‌وجوی اینجاست که بعضی وقت‌ها دیر به‌روز می‌شود.
خودتان تا به حال کتابی برای تبادل آورده‌اید؟
بله چند بار.
از امتیازات باشگاه مشتریان اطلاع دارید و استفاده می‌کنید؟ برخورد کارکنان مجموعه چطور است؟
بله اطلاع دارم و استفاده می‌کنم. کارکنان اینجا هم اگر سؤالی باشد یا به مشکلی برخورد کنیم، همکاری می‌کنند.
با مدیر داخلی مرکز تبادل کتاب
مخاطبان قدیمی زود به زود به ما سر می‌زنند
سپس سراغ مدیر داخلی سالن رفتیم. آقای حسینی‌زاده در کنار سایر همکاران داشتند یک دیوار کتابی تزئینی ایجاد می‌کردند.
چند سال است اینجا فعالیت دارید؟
سه سال است که وارد مرکز شده‌ام. ابتدا کتابدار بودم و مدیر جدید، مدیریت داخلی و آی‌تی را به من سپردند.
اینجا برای ارسال یا دریافت کتاب پیک هم دارید؟
برای ارسال بالای ۵۰ جلد کتاب پیک رایگان در نظر گرفته‌ایم که مخاطبان در سایت درخواست می‌دهند، فرم را پر می‌کنند و با ایشان تماس می‌گیریم، ساعت را هماهنگ می‌کنیم و کتاب‌های‌شان را در محل، تحویل‌شان می‌دهیم. در مراجعات حضوری توضیحات کاملی می‌دهیم و سعی کرده‌ایم در تبادل آنلاین هم توضیحات‌مان کامل باشد. سه بخش در سایت داریم: یکی روند تبادل را توضیح داده، یک بخش چگونگی پذیرش کتاب و بخشی هم سؤالات متداول است. سؤالاتی که مردم در مراجعه حضوری بیشتر می‌پرسند.
بله خودم بار اول که آمدم دوستان کامل روی صفحه سیستم توضیح دادند که چطور از سایت موجودی بگیرم. آیا مشخص است که مردم بیشتر حضوری خرید می‌کنند یا آنلاین؟
فروش آنلاین در سایت فعلا نداریم. فقط حضوری است. مخاطبان قدیمی هم ترجیح می‌دهند زود به زود سر بزنند، هم کتاب بگیرند و هم برای تبادل کتاب بیاورند. برای ارسال متفاوت است بعضی ارسالی‌ها حجم زیادی است مثل کتابخانه‌ها یا نهادها که می‌خواهند کتاب‌های خود را به روزرسانی کنند؛ ما برایشان پیک می‌فرستیم.
پس برای فروش و ارسال غیرحضوری برنامه‌ای نداشتید.
داریم سایت را به روز می‌کنیم تا بتوانیم فروش آنلاین هم داشته باشیم. الان در تهران هم ارسال داریم. از طریق سایت نه، از طریق شبکه‌های اجتماعی که خیلی هم از آن جواب گرفته‌ایم. مسؤولان هر بخش در کانال‌ها فهرست موجودی خود را قرار می‌دهند و مخاطبانی که تمایل دارند هماهنگ می‌کنند تا با پست برایشان بفرستند.
شعبه شهرستان هم دارید؟
ما شعبه نداریم. شاید کسی خودجوش در شهرستان‌ها چنین کاری کرده باشد.
قوانین پذیرش کتاب از نظر ظاهری یا تاریخ انتشار و... چیست؟
قواعد پذیرش کتاب در این چند سال به تدریج براساس تجربیات تکمیل شده است. در کتب آموزشی از جمله کنکوری و دانشگاهی، سال انتشار آنها مهم است عموما مخاطبان کتاب جدید را می‌خواهند. ما پالایش می‌کنیم که کدام دسته کتاب‌ها استقبال نشده تا این کتاب‌ها را دیگر پذیرش نکنیم. گاهی به‌صورت مقطعی ورودی را محدود می‌کنیم. مثلا از یک کتاب تعدادی موجود است تا زمانی که فروش برود، پذیرش نمی‌کنیم؛ اگر قبلی‌ها با استقبال مواجه شد، می‌پذیریم. اینها را در سایت کامل توضیح داده‌ایم. بعضی عناوین مانند مدیریت، موفقیت یا تبلیغات که دانش آنها قدیمی‌تر است، قبول نمی‌کنیم. سعی کرده‌ایم اگر کسی دنبال موضوعی می‌آید که از آن رشته اطلاعی ندارد کتابی از رده خارج شده نخرد که پشیمان شود.
یک کتاب‌باز:
برای ورود کتاب‌ها سختگیری بیشتری کنند
با آقایی حدودا سی‌وچهار ساله صحبت کردیم که اسم و رسم خود را با ما در میان نگذاشت. اما تقریبا سه سال است که مدام به مرکز رفت و آمد می‌کند. او که خود را «کتاب باز» معرفی می‌کند درباره خدمات اینجا چنین می‌گوید: کتاب‌ها خیلی خوب نیست. تقریبا کتاب‌هایی را که به درد صاحبان‌شان نمی‌خورد، به اینجا آورده‌اند. البته کتاب خوب هم پیدا کرده‌ام یا کتاب کمیابی که حتی جای دیگر به دستم نیامده. به این دلیل که هربار این اطراف باشم سری به مرکز تبادل می‌زنم، اگر کتاب خوبی باشد، می‌خرم. ولی نکته مهم این که کتاب‌های چندجلدی گاهی فقط یک جلد آن موجود است، یا یک جلد از وسط مجموعه، کم است و قابل استفاده نیست.
پیشنهادی برای بهبود عملکرد دارید؟
تجربه کتابفروشی ندارم اما به نظرم برای ورود کتاب‌ها سختگیری بیشتری کنند؛ خلوت‌تر باشد اما درست‌تر. خیلی از کتب اینجا آجر است و به کاری نمی‌آید.
پیش آمده از اینجا کتابی بخرید که پارگی، جاافتادگی صفحات یا اشکال چاپی داشته باشد؟
تقریبا نه. چون خودم هم دقت می‌کنم. ولی با کتاب معیوب برخورد نکرده‌ام.
گفت‌وگو با شبنم موسوی، کتابدار مرکز تبادل کتاب
کار با بچه‌ها را دوست دارم
پس از گفت‌وگو با خانم یعقوبی‌مرام رفتم کافه مجموعه تا یک قهوه بخورم و همکار عکاس‌مان هم بیاید. دلم می‌خواست گلخانه را هم ببینیم و عکاسی کنیم که متاسفانه بسته بود. سراغ کتابدار غرفه کودک رفتیم؛ غرفه‌ای تقریبا در وسط سالن. دورادور قفسه کتاب است و میانه وسایل بازی و سرگرمی. اینجا برای بچه‌ها هم کتاب دارد و هم بازی. همچنین فضایی برای بازی دارند که والدین می‌توانند در مجموعه بگردند و فرزندشان را در این قسمت بگذارند.شبنم‌موسوی، کتابدار بخش کودک سه ماه است که با مجموعه همکاری می‌کند.
جشن خاصی برای کودکان داشته‌اید؟
حافظ‌خوانی شب یلدا، کتابخوانی دسته‌جمعی روز کودک...برنامه‌های‌مان را در سایت مرکز اعلام می‌کنیم.
برای این بخش به علاقه یا توانایی شما توجه شد؟
قطعا. من کار با بچه‌ها را دوست دارم.
تازه‌های نشر کودک را هم دارید؟
حتما. مخصوصا کتاب‌های نشر هوپا و نشر پرتقال خیلی زود فروش می‌رود.
سمیه جمالی - نویسنده
ضمیمه قاب کوچک
