فناوری‌ها در دهه پیش رو چگونه حوزه انرژی و به ویژه نفت و گاز را متحول خواهندکرد؟
سکوهای نفت و گاز دیجیتال
تحولات فناورانه و تاثیر آن بر صنایع نفت و گاز در دهه جاری میلادی مبتنی بر ملاحظات اقتصادی و توسعه پایدار خواهدبود. ترکیبی از نیروهای بازار، قوانین نظارتی، فشار اجتماعی در ارتباط با مسائل زیست محیطی و همچنین چالش‌های ناشی از آمیزش با سایر بخش‌های انرژی از جمله برق و انرژی‌های تجدیدپذیر، از عوامل موثر بر توسعه فناوری بوده و تاثیرات عمیقی بر این صنعت خواهندداشت. اما فناوری‌های نو چگونه خود را در حوزه انرژی و توسعه آن نشان خواهدداد؟
با توجه به تحولات فناورانه پیش رو پیش‌بینی می‌شود در دهه جاری میلادی شاهد سه اتفاق مهم باشیم؛ اولی این است که زنجیره ارزش دیجیتال در صنایع نفت و گاز ظهور و حضور می‌یابد و خودرو‌ها و الگوریتم‌ها در این حوزه نقش اساسی ایفا خواهندکرد. اتفاق دومی که شاهدش خواهیم‌بود این است که استفاده از حامل‌های انرژی کم‌کربن در کاربری‌هایی مانند گرمایش و حمل و نقل رشدی چشمگیر داشته‌باشند. و در نهایت اتفاق سوم و بسیار مهم این است که میدان‌های نفتی و گازی زیر دریا کاملا الکتریکی خواهند شد که این امر موجب می‌شود حجم سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه این میادین به‌شدت کاهش یابد.
در مجموع بررسی‌ها نشان می‌دهد تحولات فناوری در دهه جاری موجب خواهدشد حوزه نفت و گاز با سه چالش اصلی مرتبط با توسعه پایدار مقابله کند که این سه عبارتند از: بازدهی، کربن زدایی و ایمنی.
ایفای نقش در گذر انرژی
پیش‌بینی می‌شود عرضه انرژی در سال ۱۴۰۹ شمسی/ 2030 میلادی به نقطه حداکثر برسد و تقاضای نفت از اواسط دهه پیش رو روند کاهشی پیدا کند. به این ترتیب سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تأمین انرژی جهان کم‌کم روند صعودی خواهدداشت و به این ترتیب برای موفقیت در رقابت اقتصادی، بازدهی در این حوزه نقش اساسی ایفا خواهدکرد.
روند افزایشی گرمایش جهانی موجب می‌شود صنایع نفت و گاز ملزم شوند میزان کربن و آثار مخرب زیست محیطی در تولید را کاهش دهند و محصولات با کربن کاهش یافته به بازار عرضه کنند. اکنون در فرآیند مواجهه با گرمایش جهانی و اقدامات کنترلی آن، میزان مجاز انتشار گازهای گلخانه‌ای در حال کاهش بوده و البته موانع اجتماعی در این حوزه نیز در حال افزایش است. افزون بر ملاحظات اقتصادی و زیست محیطی، توجه به بحث ایمنی در محیط کار و رعایت استانداردهای سختگیرانه نیز از پیش‌شرط‌های موجود است.
با وجود شتاب‌گیری فرآیند گذر انرژی، مطالعات حاکی‌است کماکان نفت و گاز به ایفای نقش اصلی در تامین انرژی جهان برای مدت زیادی ادامه داده و حتی تا پایان دهه جاری میلادی بزرگ‌ترین حامل‌های انرژی خواهندبود. پیش‌بینی می‌شود تقاضا برای گاز طبیعی تا سال ۱۴۱۲ شمسی/ 2033میلادی افزایش یافته و از آن پس تقریبا ثابت و در نیمه قرن جاری میلادی قریب به 29درصد سبد انرژی جهان را به خود اختصاص دهد. با توجه به این‌که تولید میادین نفت و گاز موجود با نرخ سالانه 4درصد در حال کاهش بوده و این نرخ بیشتر از پیش‌بینی کاهش در تقاضاست، تداوم سرمایه‌گذاری در میادین جدید نفتی و گازی و همچنین افزایش عمر میادین موجود، سیاستی اجتناب‌ناپذیر خواهدبود.
ادامه نقش‌آفرینی سوخت‌های فسیلی در سبد انرژی جهان، اهمیت دستیابی به هدف تأمین انرژی مورد نیاز جهان به‌صورت اقتصادی و بدون اثرات مخرب زیست محیطی و برای دورانی بلندمدت را نشان می‌دهد. از همین روست که به‌کارگیری فناوری‌های جدید در افزایش بازدهی، کربن‌زدایی و حفظ ایمنی در این صنعت از اهمیتی ویژه برخوردار است.
زنجیره ارزش دیجیتال با استفاده از
ماشین و الگوریتم‌ها
در پی تحولات دیجیتال در صنایع نفت و گاز که از هم‌اکنون نیز آغاز شده‌است، به‌زودی ماشین‌ها جایگزین اپراتورها خواهندشد. استفاده از فناوری‌های متداول مانند اتوماسیون، ربات و مدل‌سازی نرم‌افزاری از فناوری‌های پیشرفته دیجیتال از جمله حسگرها، واقعیت مجازی، هوش مصنوعی، آزمایشگاه مجازی و شبیه‌سازی پیشرفته کمک گرفته و موجب ارتقای بازدهی در همه زمینه‌ها خواهدشد. از آنجا که صنایع نفت و گاز سرمایه‌‌بر بوده و بر بازدهی، ایمنی و حفظ محیط زیست متمرکز است، دیجیتالی‌شدن می‌تواند با ایجاد قابلیت در این زمینه‌ها مزایای قابل توجهی را در برداشته باشد:
ارتقای بازدهی پروژه‌ها و عملکردها.
همکاری بیشتر با به اشتراک‌گذاری اطلاعات و مدل‌ها.
به‌کارگیری مدل‌های کسب‌وکار نوین به منظور افزایش بازدهی زنجیره ارزش.
افزایش شفافیت در زنجیره تامین برای نظارت بیشتر.
افزایش ایمنی از طریق کاهش کارکنان در سکوهای فراساحلی.
کاربرد فناوری‌های نوین منجر به این خواهد شد که تا پایان دهه میلادی جاری شاهد ادغام هر چه بیشتر مدیریت پروژه و بهره‌برداری باشیم که نتیجه نهایی آن ظهور زنجیره ارزش دیجیتال تحت کنترل ماشین‌ها و الگوریتم‌ها خواهد بود.
از این روست که بر اساس مطالعات انجام شده پیش‌بینی می‌کنیم با به‌کارگیری فناوری‌های نوظهور از جمله رایانش ابری، شبیه‌سازی‌های پیشرفته، آزمایشگاه‌های مجازی و فناوری یادگیری ماشین به‌هم‌پیوسته، قابلیت ایجاد یک «دوقلوی دیجیتال» سکوی نفت یا گاز مهیا خواهدشد. با ایجاد دوقلوی دیجیتال در مراحل اولیه توسعه یک میدان نفتی یا گازی، امکان شبیه‌سازی و مشاهده نتایج اقتصادی سرمایه‌گذاری در طول عمر مفید آن میدان نفتی یا گازی فراهم می‌شود. دوقلوی دیجیتال در واقع نمایش مجازی یک سرمایه اقتصادی است که عملکرد آن از مراحل اولیه طراحی تا ساخت، بهره‌برداری و نگهداری به‌سادگی قابل دسترس بوده و در طول عمر پروژه مورد استفاده
قرار می‌گیرد.
در مجموع بررسی‌ها نشان می‌دهد تحولات فناوری در دهه جاری موجب خواهدشد حوزه نفت و گاز با سه چالش اصلی مرتبط با توسعه پایدار مقابله کند که این سه عبارتند از: بازدهی، کربن زدایی و ایمنی.
ایفای نقش در گذر انرژی
پیش‌بینی می‌شود عرضه انرژی در سال ۱۴۰۹ شمسی/ 2030 میلادی به نقطه حداکثر برسد و تقاضای نفت از اواسط دهه پیش رو روند کاهشی پیدا کند. به این ترتیب سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تأمین انرژی جهان کم‌کم روند صعودی خواهدداشت و به این ترتیب برای موفقیت در رقابت اقتصادی، بازدهی در این حوزه نقش اساسی ایفا خواهدکرد.
روند افزایشی گرمایش جهانی موجب می‌شود صنایع نفت و گاز ملزم شوند میزان کربن و آثار مخرب زیست محیطی در تولید را کاهش دهند و محصولات با کربن کاهش یافته به بازار عرضه کنند. اکنون در فرآیند مواجهه با گرمایش جهانی و اقدامات کنترلی آن، میزان مجاز انتشار گازهای گلخانه‌ای در حال کاهش بوده و البته موانع اجتماعی در این حوزه نیز در حال افزایش است. افزون بر ملاحظات اقتصادی و زیست محیطی، توجه به بحث ایمنی در محیط کار و رعایت استانداردهای سختگیرانه نیز از پیش‌شرط‌های موجود است.
با وجود شتاب‌گیری فرآیند گذر انرژی، مطالعات حاکی‌است کماکان نفت و گاز به ایفای نقش اصلی در تامین انرژی جهان برای مدت زیادی ادامه داده و حتی تا پایان دهه جاری میلادی بزرگ‌ترین حامل‌های انرژی خواهندبود. پیش‌بینی می‌شود تقاضا برای گاز طبیعی تا سال ۱۴۱۲ شمسی/ 2033میلادی افزایش یافته و از آن پس تقریبا ثابت و در نیمه قرن جاری میلادی قریب به 29درصد سبد انرژی جهان را به خود اختصاص دهد. با توجه به این‌که تولید میادین نفت و گاز موجود با نرخ سالانه 4درصد در حال کاهش بوده و این نرخ بیشتر از پیش‌بینی کاهش در تقاضاست، تداوم سرمایه‌گذاری در میادین جدید نفتی و گازی و همچنین افزایش عمر میادین موجود، سیاستی اجتناب‌ناپذیر خواهدبود.
ادامه نقش‌آفرینی سوخت‌های فسیلی در سبد انرژی جهان، اهمیت دستیابی به هدف تأمین انرژی مورد نیاز جهان به‌صورت اقتصادی و بدون اثرات مخرب زیست محیطی و برای دورانی بلندمدت را نشان می‌دهد. از همین روست که به‌کارگیری فناوری‌های جدید در افزایش بازدهی، کربن‌زدایی و حفظ ایمنی در این صنعت از اهمیتی ویژه برخوردار است.
زنجیره ارزش دیجیتال با استفاده از
ماشین و الگوریتم‌ها
در پی تحولات دیجیتال در صنایع نفت و گاز که از هم‌اکنون نیز آغاز شده‌است، به‌زودی ماشین‌ها جایگزین اپراتورها خواهندشد. استفاده از فناوری‌های متداول مانند اتوماسیون، ربات و مدل‌سازی نرم‌افزاری از فناوری‌های پیشرفته دیجیتال از جمله حسگرها، واقعیت مجازی، هوش مصنوعی، آزمایشگاه مجازی و شبیه‌سازی پیشرفته کمک گرفته و موجب ارتقای بازدهی در همه زمینه‌ها خواهدشد. از آنجا که صنایع نفت و گاز سرمایه‌‌بر بوده و بر بازدهی، ایمنی و حفظ محیط زیست متمرکز است، دیجیتالی‌شدن می‌تواند با ایجاد قابلیت در این زمینه‌ها مزایای قابل توجهی را در برداشته باشد:
ارتقای بازدهی پروژه‌ها و عملکردها.
همکاری بیشتر با به اشتراک‌گذاری اطلاعات و مدل‌ها.
به‌کارگیری مدل‌های کسب‌وکار نوین به منظور افزایش بازدهی زنجیره ارزش.
افزایش شفافیت در زنجیره تامین برای نظارت بیشتر.
افزایش ایمنی از طریق کاهش کارکنان در سکوهای فراساحلی.
کاربرد فناوری‌های نوین منجر به این خواهد شد که تا پایان دهه میلادی جاری شاهد ادغام هر چه بیشتر مدیریت پروژه و بهره‌برداری باشیم که نتیجه نهایی آن ظهور زنجیره ارزش دیجیتال تحت کنترل ماشین‌ها و الگوریتم‌ها خواهد بود.
از این روست که بر اساس مطالعات انجام شده پیش‌بینی می‌کنیم با به‌کارگیری فناوری‌های نوظهور از جمله رایانش ابری، شبیه‌سازی‌های پیشرفته، آزمایشگاه‌های مجازی و فناوری یادگیری ماشین به‌هم‌پیوسته، قابلیت ایجاد یک «دوقلوی دیجیتال» سکوی نفت یا گاز مهیا خواهدشد. با ایجاد دوقلوی دیجیتال در مراحل اولیه توسعه یک میدان نفتی یا گازی، امکان شبیه‌سازی و مشاهده نتایج اقتصادی سرمایه‌گذاری در طول عمر مفید آن میدان نفتی یا گازی فراهم می‌شود. دوقلوی دیجیتال در واقع نمایش مجازی یک سرمایه اقتصادی است که عملکرد آن از مراحل اولیه طراحی تا ساخت، بهره‌برداری و نگهداری به‌سادگی قابل دسترس بوده و در طول عمر پروژه مورد استفاده
قرار می‌گیرد.
