مروری بر تاریخچه فعالیت‌های رادیو تلویزیونی در اصفهان

مروری بر تاریخچه فعالیت‌های رادیو تلویزیونی در اصفهان

اصفهان شهر خوش‌لهجه‌های مهمان‌نواز، شهر گز شیرین و حاضر‌جوابی‌ها و بداهه‌های آغشته به طنازی و جواهری در بین شهرهای ایران با درخشش و شکوه مثال‌زدنی، شهری شاداب و پویا با چهارباغی زیبا، گویی مردم امروز زندگی را شروع کرده‌اند و قرار است پیوندی به آینده به یادگار گذارند. اصفهان پایتخت نه‌چندان دور ایران، اصفهان شهر احیای میراث ناملموس ایران و جهان، پایتخت فرهنگی جهان اسلام و مهد هنر از تئاتر در صحنه بگیر تا هنر دست و نواختن سازهای کوک و ناکوک تا صدا‌پیشگی هنرهای ماندگار امروزی. فرهنگ غنی و طبیعت زیبای اصفهان چنان با یکدیگر سازگارند که به‌نظر می‌رسد هر یک بازتاب دیگری است. خلاصه در یک کلام؛ اصفهان تجلی کاملی از فرهنگ ایرانی- اسلامی است.به همین خاطر در این شماره به سراغ صداوسیمای مرکز اصفهان رفتیم و با کمک همکاران بخش استانی جام‌جم در اصفهان این پرونده را تهیه‌کردیم. در این گزارش به عنوان اولین بخش این پرونده تاریخچه فعالیت‌های رادیویی و تلویزیونی در این استان را مرور می‌کنیم.

 اولین قدم؛ رادیو
ساعت ۴ بعد‌از‌ظهر بیستم دیماه ۱۳۲۸ پخش صدای رادیو اصفهان آغاز شد و بسیاری از مردم از رادیوی همسایه یا رادیوی قهوه‌خانه‌ها و مغازه‌ها برنامه رادیویی شهر خود را شنیدند. از آن روز به بعد نصف‌جهان دارای یک فرستنده اختصاصی یا به‌عبارت دیگر رادیو اصفهان شد. استودیوی پخش بسیار کوچک در محل کنونی موزه علوم طبیعی فعلی واقع در خیابان استانداری که در آن زمان متعلق به باشگاه افسران بود، عصرها یک ساعت برنامه رادیویی پخش می‌کرد. بعدها ساعات برنامه به دو ساعت افزایش یافت.
سال ۱۳۳۳ محل استودیوی رادیو به لحاظ مسائل آن زمان از داخل شهر به سربازخانه فرح‌آباد انتقال‌یافت و متعاقبا در مردادماه ۱۳۳۴ به محل استقرار بیسیم‌های مخابراتی پست و تلگراف و تلفن (جنب سینما قدس فعلی) منتقل شد.
سال ۱۳۳۷ با نصب یک فرستنده یک کیلو‌واتی موج متوسط در خیابان بیسیم، پخش برنامه‌های رادیو اصفهان ابتدا به چهار ساعت و سپس به شش ساعت افزایش یافت. سال ۱۳۴۱ ساختمان جدید انتشارات و رادیو در خیابان ابوذر کنونی مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در این ساختمان یک استودیو برای پخش و دو استودیو برای ضبط برنامه‌ها به‌وجود آمد که به جدیدترین تجهیزات روز مجهز بودند. همزمان با افتتاح استودیوهای جدید، فرستنده ۱۰ کیلو‌واتی در خیابان بیسیم راه‌اندازی و تولید برنامه‌ها به ۱۶ ساعت در روز افزایش یافت.
 دستگاه‌های جدید و پیشرفته
سال ۱۳۵۰ ساختمان مرکز پخش رادیو و تلویزیون در محل فعلی بلوار سعدی مورد بهره‌برداری قرار گرفت و رادیو و تلویزیون در‌هم ادغام شده و محل پخش برنامه‌های رادیویی در این محل قرار گرفت. پخش برنامه‌های رادیو از این تاریخ به ۱۸ ساعت در روز و سپس با احتساب تقویت شبکه سراسری ۲۴ ساعته شد.
از ششم بهمن ۱۳۵۲ دو فرستنده اف ‌ام هر یک به قدرت یک کیلو‌وات در اصفهان آغاز به کار کرد که یکی صدای اصلی فیلم‌های تلویزیونی و دیگری برنامه دوم رادیو را تقویت می‌کردند.
در آن سال آرشیو شامل ۱۲ هزار حلقه نوار رادیویی بود که ۷۰ درصد آن موسیقی‌های مختلف و بقیه را برنامه‌های گوناگون تولیدی و محلی تشکیل می‌دادند. سال ۱۳۵۵مجموعا ۲۰ درصد از برنامه‌ها در مرکز تهیه و پخش می‌شد و ۸۰ درصد دیگر گزینش از برنامه‌های شبکه رادیو ایران بود که به‌وسیله این مرکز تقویت می‌شد.
 تلویزیون به بازار آمد
ساعت ۱۷ چهارم آبان‌ماه ۱۳۵۰ تلویزیون مرکز اصفهان در محل پخش فعلی در کرانه جنوبی زاینده‌رود، ابتدای بوستان سعدی فعلی آغاز به کار کرد و صدا و تصویر اصفهان به خانه‌های مردم این شهر راه یافت. پیش از این مردم اصفهان، از طریق یک دستگاه گیرنده و یک خط مایکروویو اختصاصی و یک فرستنده ۵۰ وات از طریق ارتفاعات کرکس از برنامه‌های شبکه استفاده می‌کردند. از سال ۱۳۵۰ نیز با نصب یک رله در ارتفاعات کوه پنجه واقع در جنوب‌غربی اصفهان، صنعت ذوب‌آهن و پولاد‌شهر و شهرهای اطراف آن منطقه زیر پوشش امواج تلویزیونی قرار گرفت.
با گشایش محل ساختمان مرکز اصفهان در کنار پل فلزی و بهره‌گیری از یک خط ماکروویو اختصاصی برنامه شبکه به طریق مطلوب‌تری تقویت شد و با امکانات مختصری که در این مرکز وجود داشت، برنامه‌هایی شامل اخبار، رویدادهای استان و تعدادی برنامه‌های گوناگون هنری، فرهنگی، علمی، موسیقی محلی تولید و پخش شد. به موازات این امر کار گسترش شبکه نیز در استان آغاز شد.
سال ۱۳۵۲ برنامه دوم تلویزیونی ملی ایران، یک‌سال زودتر از برنامه پیش‌بینی شده از طریق ارتفاعات کرکس (همان تجهیزات قبلی شبکه اول) به اصفهان رسید و از سال ۱۳۵۳ این شبکه از طریق خط مایکروویو شرکت ملی نفت ایران تقویت شد که کیفیت مطلوب‌تری داشت.
سال ۱۳۵۵مجموعا مرکز اصفهان ۱۸۷ساعت تولید محلی داشته ‌است. در همین سال، فرستنده‌های پرقدرت تلویزیونی که در ارتفاعات صعب‌العبور مارشینان واقع در شمال‌شرقی اصفهان نصب شده بود آماده بهره‌برداری شد. فرستنده‌های مذکور هر‌یک به قدرت دو کیلووات و 400 کیلووات تشعشع، کارخود را آغاز کردند و روی کانال‌ها ۱۱و ۵ به تقویت برنامه‌های شبکه اول و دوم پرداختند. شبکه تلویزیونی مرکز اصفهان در تاریخ  ۲۹/۵/۱۳۷۵ با حضور  رئیس جمهور وقت آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی و ریاست محترم وقت سازمان و جمعی از مسؤولان و مقامات کشوری و استانی افتتاح شد.
این شبکه به‌عنوان پربیننده‌ترین شبکه استانی نیز شناخته می‌شود و یکی از پرطرفدارترین برنامه‌های این مرکز برنامه «زنده‌رود» است که از شبکه شما پخش می‌شود و بینندگان جهانی نیز دارد.
این مرکز هم اکنون 280 ایستگاه و 720 فرستنده رادیو و تلویزیونی و اف‌ام دارد.