درباره «ماه من» که پدیده برنامههای سحرگاهی تلویزیون در رمضان 1400 بود
در آغوش ماه خدا
«ماه من» حالا چند سالی میشود که به برند برنامههای سحرگاهی تلویزیون تبدیل شدهاست. برنامهای که امسال نیز به دلایل متعددی توانست جایگاه مهمترین و جریانسازترین برنامه سحرگاهی تلویزیون را در رمضان 1400 از آن خود کند تا در جمع پدیدههای رمضانی تلویزیون در سال1400 جایی هم برای برنامه سحرگاهی شبکه سوم سیما باز شود. برنامهای که از دکور تا محتوایش یک سروگردن نسبت به سایر برنامههای سحرگاهی سیما بالاتر بود. برنامهای که نگاهش در جذب مخاطب بیشتر بر حوزه مخاطبان جوان متمرکز بود و به واسطه همین نگاه هم بوده که سعی کرد تغییراتی در شیوه و سروشکل برنامههای مذهبی و مناسبتی تلویزیون ایجاد کند؛ برنامههایی که از گفتوگوها تا آیتمهایش همگی نشانهای بر باز شدن پای یک نگاه تازه به برنامههای معارفی سیما بودند تا ماه من مسیری برای کسب آمادگی بیشتر برای رفتن به آغوش ماه خدا باشد.
برنامههای زیادی در تاریخ تلویزیون تولید شده که هر کدام به دلیلی در حافظه مخاطبان ماندگار شدهاند، برخی به واسطه ایدههای بکری که داشتند، برخی به خاطر مهمانهای ویژهای که مقابل دوربین آن برنامه ظاهر شدند و برخی دیگر نیز به خاطر اتفاقات ناگهانی که در برنامه رخ داده اما کمتر برنامهای است که بیشتر به واسطه دکور ویژه و منحصر به فردش به چشم مخاطبان آید. اما ماهمن توانست امسال با دکور ویژهای که برای سحرهای رمضان1400 آماده کردهبود، حسابی در میان مخاطبان مورد توجه قرار گیرد.
دکوری در میان آب که تا چند شب اول ماه رمضان مخاطبان را درگیر آن کرده بود که مجری و مهمانان برنامه چگونه در مرکز این دکور چشمنواز و عظیم حضور پیدا میکنند.حتی برخی از مخاطبان تصور میکردند در واقع این بخش با جلوههای ویژه درست شدهاست؛ معمایی که بعد از چند شب کمکم برای مخاطبان حل شد تا مشخص شود این ایده خلاقانه چگونه توانسته دکوری زیبا و چشمگیر را برای برنامه سحرگاهی تلویزیون خلق کند. البته این مزیت صرفا در طراحی دکور خلاصه نمیشد و به قول یوسف منصوری، تهیهکننده ماه من که در یکی از گفتوگوهایش درباره این فصل از برنامه گفته بود: « آن چیزی که شما به عنوان مخاطب در قاب تلویزیون میبینید، مجموع زحمات خیلی از عوامل است. خیلی اوقات دکوراتور، دکوری را طراحی میکند که اگرنورپردازی خوبی نشود، عملا دکور جلوه مناسب خودش را ندارد. اگر همان دکور طراحی شده طراحی صحنه یا ویدئووال و گرافیک خوبی برای آن در نظر گرفته نشود، دکور و نمای شما از دست میرود.»
تازه این نکته را هم باید به ماجرا اضافه کرد که در کنار طراحی، نورپردازی و ویدئووال برنامه، آنچه همه اینها را برای ما مخاطبان رمضانی ماه من دلپذیرتر میکرد، کارگردانی حرفهای برنامه بود. کارگردانی که با فهم درست اجزای دکور به درستی توانست حس و حال آن دکور عظیم ماه من را به مخاطبانش منتقل کند.
فهم کن گر مومنی فضل امیرالمومنین
سال گذشته درست در حوالی شبهای قدر بود که در پروندهای ویژه برنامه ماه من در همین ضمیمه قاب کوچک از این نوشتیم که حضور حجتالاسلام حامد کاشانی در این برنامه و بحث او درباره فضایل بیکران امیرالمومنین(ع) تا چه اندازه سطح و جایگاه این برنامه را از منظر معرفتی ارتقا داده و بابی تازه در میان برنامههای معارفی سیما شدهاست. مسیری که امسال نیز ادامه پیدا کرد تا سحرهای ماه رمضان مخاطبان شبکه سه سیما با عطر یاد مولای متقین و فضایل ویژه ایشان عجین شود.
حامد کاشانی حالا چند سالی میشود که به یکی از مهمترین سخنرانان برنامههای مذهبی در تلویزیون تبدیل شدهاست. روحانی جوانی که علاوه بر تسلط بر تاریخ، به فن خطابه هم تسلط بالایی دارد و همین تسلط بالا به سخنوری است که باعث شده تا نکات جالب او در ارتباط با تاریخ اسلام بیش از پیش در منظر مخاطبان جالب توجه قرار گیرد. سخنرانی که سعی کرده به شیوهای مستند و مستدل به دفاع از جایگاه بیبدیل حضرت حیدر(ع) بپردازد و از دل اسناد و مدارک تاریخی از حقانیت امام علی(ع) بگوید.
هر چند حاجآقا کاشانی فقط 20روز ابتدایی ماه رمضان امسال در مقابل دوربین ماه من حضور پیدا کرد اما ادامه بحثهای او در ارتباط با سیره عملی زندگی امیرالمومنین(ع) یکی از شاخصههای جذابیت ماه من در رمضان امسال بود.
با وجود اینکه جدایی حجتالاسلام کاشانی از برنامه ماه من بعد از شب بیستم ماه رمضان امسال حاشیههایی را خارج از محیط این برنامه ایجاد کرد و بحثهایی در فضای مجازی در این زمینه شکل گرفت اما حضور عالمی محبوب و صاحبسخن همچون حجتالاسلام علوی تهرانی باعث شد تا مخاطبان ماه من همچنان از امتیاز شنیدن سخنرانیهایی جذاب در ارتباط با فضایل حضرت مولا(ع) در سحرهای ماه رمضان بهرهمند شوند.
حجتالاسلام علویتهرانی كه سال قبل در برنامه سحرگاهی «خلوتگه عارفان» شبكه پنج سیما حضور پیدا كرده بود، ازجمله پرمخاطبترین سخنرانان مذهبی و منبریهای معروف است كه بیشتر از همه، جوانان و دانشجویان مشتاق شنیدن بحثهای او هستند و ادامه حضور او در برنامه ماه من در امتداد حضور حجتالاسلام كاشانی و ادامه بحث فضایل امیرالمومنین(ع) سطح كیفی این برنامه را حفظ كرد.
باز هم همان نجمالدین دوستداشتنی
كدام برنامه تلویزیونی است كه فارغ از كیفیت كار مجری برنامه تبدیل به برنامهای محبوب در میان مخاطبان شده باشد؟ این حقیقتی غیرقابلكتمان است كه یك ركن اساسی و اصلی برنامههای مهم و پرمخاطب اجرای توانمند مجریان آن است. حالا سالهاست كه در میان برنامههای معارفی سیما، نام نجمالدین شریعتی تبدیل به برندی شناختهشده برای مخاطبان عام و خاص شدهاست. مجری دوستداشتنی و نجیبی كه در تمام این سالها سعی كرده با پرهیز از حاشیهها، فقط بر اجرای برنامههایی با رویكرد مذهبی متمركز شود.
یكی از دلایل موفقیت ماه من در هر سه سالی كه روی آنتن رفته اجرای خوب و پركشش نجمالدین شریعتی بودهاست. مجری خونگرمی كه سعی نمیكند برای اثبات توانمندیاش در اجرا وسط حرف مهمانان برنامه بپرد؛ به زبان بدن و فن بیان مسلط است و همه اینها دستبهدست هم داده تا خروجی نهایی كار او بیش از بسیاری دیگر از مجریان سیما به دل مخاطبان بنشیند.
مناجاتخوانی جمعی
یكی از مهمترین ویژگیهای هر برنامه تركیبی، استفاده از آیتمهای متنوع و جذاب برای رنگ و لعاب دادن به برنامه
و پركردن فضاهای خالی میان گفتوگوهای اصلی برنامه است. ماه من در این زمینه نیز موفق عمل كرد؛ بر گزاره موفق بودن برنامه از این منظر تاكید میكنم كه اگر مخاطب این برنامه در دو سال متوالی بودهباشید حتما متوجه این موضوع شدهاید كه سازندگان ماه من سعی كردند تا خوبیهای برنامه سال قبل را حفظ كنند و در عین حال از تكرار نیز بپرهیزند. برای مثال در طول ۳۰ شب ماه رمضان از بخشهای روایت فتح و آثار شهید آوینی برای نزدیكتر شدن حال معنوی روزهداران به حال و هوای بچههای جبهه و جنگ استفاده شد.
در ابتكاری دیگر در هر سحر از این برنامه با دعوت از یك مداح پیشكسوت یا جوان فرصتی برای ذكر اهلبیت(ع) پدید میآمد. بهعلاوه اینكه با توجه به از دسترفتن فرصت خواندن دعا
به شكل دستهجمعی در دوران شیوع ویروس منحوس كرونا، ماه من سعی كرد تا هر شب در قالب یك آیتم چند دقیقهای كوتاه فرازهایی از دعاهای ویژه ماه رمضان همچون دعاهای مجیر، ابوحمزه ثمالی و افتتاح را برای مخاطبانش پخش كند تا حداقل حالا كه كرونا مانع از جمع شدن ما برای خواندن دستهجمعی این مناجاتها شده، پای سفره سحر و از طریق آنتن تلویزیون
به شكل دستهجمعی این ادعیه ارزشمند را زمزمه كنیم.
روایتهایی از مردان میدان
اما نمیشود درباره دلایل پدیده شدن ماه من گفت و از بخش ویژه و مخصوص روایتگرهایی این برنامه حرفی نزد. بخشی كه در سالهای قبل هم بود اما امسال زمان بیشتری به آن اختصاص داده شد تا روایتگران شاخصی همچون حاجحسین یكتا، محمد احمدیان و جواد تاجیك به ذكر خاطراتی از شهدای دفاع مقدس و شهدای مظلوم مدافع حرم بپردازند.
یكی از خاطرات ویژه این دوره از روایتگریها، ماجرای مدافع حرم امیرالمؤمنین(ع) بود كه سال ۸۳ در عراق مفقودالاثر شد. ماجرایی كه پس از طرح در یكی از قسمتهای ماه من بهسرعت در میان مخاطبان بازتاب پیدا كرد و واكنشهای مختلفی نسبت به آن در فضای رسانهای صورت گرفت.
شبیه به این اتفاق و البته از منظر رسانهای كمی بزرگتر
در برنامه سال گذشته ماه من به وقوع پیوسته بود. آنجا كه چند شب بعد از نقل خاطرات شهید جواد ا...كرم، از شهدای مظلوم مدافع حرم، پیكر این شهید عزیز كه ماهها مفقودالاثر شده بود در خانطومان سوریه پیدا شد و حضور فرزندان خردسال این شهید در برنامه یكی از عاطفیترین لحظات تاریخ تلویزیون را به بركت خون شهید و نفس حق فرزندان این شهید والامقام رقم زد.