شرایط استانهای جنوبی و برخی اظهار نظرها از شکل گرفتن زمینه برای شیوع موج پنجم کرونا حکایت دارد
نشانهها میگویند این روزها ما در آستانه آغاز موج تازه کرونا قرار داریم و این در حالی است که فقط چند هفته از رکوردشکنی تعداد قربانیان روزانه کرونا میگذرد. هر چند شاخصهای اولیه آغاز موج تازه را باید با افزایش مراجعات سرپایی به مراکز درمانی، بالا رفتن تعدادبستریها و البته تعداد مبتلایان روزانه متوجه شویم اما زمزمههای آغاز طغیان دوباره کرونا را میتوان حتی از گفتهها و هشدارهای مسؤولان هم متوجه شد. همین چند روز پیش حسن روحانی با اشاره به سرعت واکسیناسیون عمومی گفتهبود: «وزارت بهداشت و درمان و قرارگاه عملیاتی همه توان خود را برای جلوگیری از موج پنجم به کار گیرند.» مولفههای دیگری هم در تایید ورود به موج پنجم کرونا وجود دارد. سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی میگوید در هفته گذشته شاهد تداوم روند افزایشی در موارد سرپایی مثبت کرونا بودهایم و تعداد بیماران سرپایی مثبت در کشور نسبت به هفته قبلتر حدود 4 درصد افزایش داشتهاست. از سوی دیگر رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری اعلام کرد: «موج پنجم شروع شدهاست.» نشانهها دیگر پررنگتر از گذشته است، شهرهای جنوبی کشور قرمز هستند و در حال حاضر ۳۲ شهر در وضعیت قرمز قرار دارد. با وجود قرمز بودن شهرهای اطراف پایتخت هم تهران در یک تا دو هفته آینده با موج جدیدی از بیماری مواجه خواهد بود. آنطور که کارشناسان این حوزه میگویند ویروس جدیدی که در حال چرخش است به احتمال زیاد ویروس هندی دلتاست که کشورهای دیگر را هم درگیر کرده و سرایتپذیری آن بسیار شدید است و هر شخص بیمار میتواند ۸ تا ۱۲ نفر را درگیر کند. با این اوصاف باید در انتظار موج سهمگینتری نسبت به موجهای گذشته باشیم. مرور اتفاقات هر چهار موج گذشته اما دادههایی به ما میدهد که بسیار گرانبهاست، از اتفاقاتی که پیش از آغاز موجها در کشور افتاده گرفته تا فعالیتها و تصمیماتی که در میانه طغیان کرونا افتاده به ما نشان میدهد یک چرخه ثابت در این میان وجود دارد. نسبتهای معناداری که شاید گمانهزنی در رابطه با موج پنجم را سهلتر کند. به عنوان مثال قله پیکها در موج اول تا موج چهارم همواره با افزایش رکورد تعداد کشتههای روزانه همراه بودهاست و بنابراین احتمالا باید در انتظار رکوردشکنی قربانیان روزانه در موج پنجم باشیم. این دادهها را با بررسی اتفاقات پیش و حین و پس از موجها بررسی کردیم تا شاید شمایل آشکارتری از آنچه پیش رویمان قرار دارد به دست آوریم.
شاخبهشاخ با پیکپنجم
پیکپنجم کرونا از آنچه که فکر میکنیم به ما نزدیکتر شده است؛ آنقدر نزدیک و نفسبهنفس که برخی کارشناسان خطرش را بیخ گوشمان توصیف میکنند و برخی دیگر هم معتقدند این موج آغاز شده است.
وضعیت قرمز در 32 شهرپیام طبرسی، رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری با اشاره به قرمزبودن وضعیت 32شهر از شهرهای کشور، معتقد است که پیکپنجم در برخی از استانهای جنوبی آغازشده و در یک تا دو هفته آینده با موج جدیدی از بیماری در تهران و سایر شهرهای کشور هم مواجه خواهیم شد. او شیوع ویروس هندی جدید به نام دلتا را که در حال چرخش است، عامل آغاز پیکپنجم کرونا در کشور میداند: «این ویروس که کشورهای دیگر را هم درگیر کرده است، سرایتپذیری بسیار شدیدی دارد و هر بیمار میتواند ۸تا۱۲نفر را درگیر کند.»
افزایش اطلاع نشانه آغاز پیک جدیدحمید سوری، اپیدمیولوژیست نیز در گفتوگو با جامجم وضعیتقرمز برخی شهرهای کشور را زمینهای برای آغاز موجپنجم با ویروس دلتا میداند اما معتقد است که تا شروع پیک پنجم چند قدمی فاصله داریم: «زمانی میتوانیم راجع به وقوع پیک جدیدی از بیماری صحبت کنیم که روندی کاملا صعودی در آمار ابتلا، بستری و مرگ مبتلایان وجود داشته باشد؛ اتفاقی که در حال حاضر هنوز در سراسر کشور نیفتاده است؛ البته که خطر بالقوه پیکپنجم بهطرز کاملا محسوسی وجود دارد؛ مخصوصا با واریانت جدید دلتا که کانونهای شیوع آن در جنوب و شرق کشور شناسایی شده است.»
به نظر سوری، وقوع قطعی پیکپنجم کرونا در کشور، کاملا به نحوه مدیریت طغیانهایی که در گوشه و کنار کشور رخ داده است، بستگی دارد: «اگر آن مناطقی را که این ویروس جدید شناسایی شده، کنترل کنیم، ممکن است بتوانیم از رخدادن پنجمین موج کرونا در کشور جلوگیری کنیم؛ در غیر این صورت خودمان به استقبال این موج رفتهایم.»
این در حالی است که سیماسادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از افزایش 4درصدی بیماران سرپایی کرونا مثبت میگوید: «در هفته گذشته شاهد تداوم روند افزایشی در موارد سرپایی مثبت کرونا بودهایم و تعداد بیماران سرپایی مثبت در کشور نسبت به هفته قبلتر حدود 4درصد افزایش داشته است.» ضمن اینکه در هفته گذشته نمودار موارد بستری شدگان کووید-۱۹ در استان سیستانوبلوچستان با شیب تندی رو به افزایش است و استانهای ایلام، کرمان، هرمزگان، بوشهر و یزد دارای بیشترین میزان بروز موارد بستری مثبت در کشور بودند؛ اتفاقی که به نظر میرسد نشاندهنده اولین زمینهها برای شروع پیکی جدید در کشور است.
عادیانگاری وضعیت ویروس کرونا در کشور به جایی رسیده که استانداران و مسوولان علومپزشکی استانهای مختلف هم آن را زمینه وقوع پیک پنجم میدانند. علی آقازاده، استاندار استان مرکزی با مقایسه آمارها و ارقام هفته چهارم خرداد جاری نسبت به هفته سوم گفت: «اعداد و ارقام نشان از روند افزایشی آمار مبتلایان به کووید-۱۹ و شمار جانباختگان کرونا دارد؛ روندی که بهنظر میرسد نشاندهنده درگیری کشور با موج پنجم خواهد بود.» موجپنجمی که رئیس دانشگاه علومپزشکی کرمانشاه هم با اشاره به برگزاری مراسم عروسی و عزا در استان آن را بعید نمیداند؛ موجی خطرناکی که ستاد مقابله و پیشگیری از کرونای استان یزد را هم بهصرافت انتشار اطلاعیهای با مضمون افزایش ناگهانی موارد ابتلا و بستری و نگرانی از ورود پیکپنجم کرونا انداخته و مردم را به رعایت بیش از پیش پروتکلهای بهداشتی توصیه کرده است. همانطور مسؤولان استان اردبیل و قزوین هم نسبت به قرار گرفتن این استانها در وضعیت قرمز و وقوع موجپنجم در این استانها هشدار دادهاند.
موجهای کرونا زیر ذرهبین حداكثر تعداد مبتلایان روزانه در پیك اول 3186 مورد، در پیك دوم 3574 مورد و در پیك سوم 14051 مورد ثبت شدهاست. این درحالی است كه در پیك چهارم تعداد مبتلایان از 23هزار مورد فراتر رفته است.
تحلیل آمارهای وزارت بهداشت نشان میدهد آزمایشهای روزانه از حدود 10 هزار تست در 20 فروردین سال 99 به میزان 20 هزار تست در 9 خرداد همان سال رسید. در ادامه این روند صعودی شد و به میزان حدود 30 هزار نفر در 3 آبان رسید. در 22 آبان این آزمایش از 40 هزار مورد و در 29 آذر این آمار از 50 هزار تست روزانه فراتر رفت. این روند صعودی تا جایی ادامه داشت كه در تاریخ 16اسفند از 61 هزار تست نیز بیشتر شد. با شروع سال جدید تستهای روزانه روند صعودی داشته بهطوری كه در 11 فروردین از 70هزار مورد و در 19 فروردین از 80 هزار مورد فراتر رفت.
تحلیل آمارهای رسمی از این موضوع حكایت دارد كه حداكثر نسبت مبتلایان به آزمایشهای روزانه در پیك اول به میزان 3/20درصد و در پیك دوم به 10/7 درصد رسید. در پیك سوم این میزان به 35/4 درصد رسید. در پیك چهارم با وجود افزایش تعداد تستها و مبتلایان این میزان حداكثر به میزان 28/2 درصد گزارش شدهاست.
بررسی وضعیت بیماران بدحال در چهار پیك گذشته پاندمی كرونا حاكی از این است كه در پیك اول حداكثر بیماران بدحال به 4103 مورد رسید. در پیك دوم حداكثر بیماران بدحال به 4156 مورد، در پیك سوم به 5865 مورد و در پیك چهارم بیشترین تعداد بیماران بدحال به 4440 نفر رسیدهاست.
تحلیل آمارهای وزارت بهداشت در ارتباط با افراد بستری شده نشان میدهد كه از خردادماه این آمار، روند افزایشی به خود گرفته بهنحویكه در 28 خرداد از هزار نفر عبور كرد. در 2 مرداد با ثبت 2004 مورد بیشترین آمار را از شروع این بیماری ثبت كردهاست. بعد از این افزایش شاهد كاهش تدریجی آمار افراد بستری شدههای كرونا بودیم، بهطوریكه در 10 شهریور با ثبت 573 مورد به روند كاهشی خود پایان داد. بعد از این تاریخ دوباره این آمار روند افزایشی به خود گرفت بهطوریكه در تاریخ 12 آبان میزان افراد بستری شده از مرز 3000 نفر عبور كرد. در ادامه این روند نزولی با افت و خیز ملایم تا پایان اسفند برقرار بود به نحوی که در 30 اسفند ركورد بیسابقه 7849 مورد را ثبت كرد. با شروع سال جدید و با یك روز وقفه دوباره این وضعیت روند صعودی به خود گرفت به صورتی كه در 23 فروردین به 2884 مورد رسید. بررسیهای رسمی نشان از این دارد كه در پیك دوم حداكثر تعداد افراد بستری شده به 2004 مورد و در پیك سوم به میزان 3574مورد رسید. همچنین اكثر تعداد بستری شدهها در آغاز پیك چهارم به میزان 7849 مورد ثبت شدهاست.
موج اول
8 اسفند 98 تا 30 فروردین 99 بیشترین قربانی روزانه:
16 فروردین 99 با 158 کشته
موج اول ویژگیهای متفاوتی نسبت به موجهای دیگر داشت و این تفاوت به دلیل نبود آگاهی نسبت به رفتار این ویروس بود.
روزهای پایانی فروردین 99 وضعیت ابتلا و مرگ و میرها تا یک ماه پس از آن با ثبات پیش رفت و این وضعیت به گونهای بود که در روز 27 اردیبهشت 99 آمار قربانیان روزانه حتی به 35 نفر در روز رسید.
آمارهای آن روزها گواهی میدهد سفرهای نوروزی 99 هم به میزان 71 درصد نسبت به سال پیشینش کاهش داشتهاست.
در میانه موج اول، مدیرعامل شرکت واحد تهران از جداسازی کابین مسافران و راننده در جهت حفظ ایمنی و سلامت خبر داد و وزارت کشور هم طرح محدودسازی ناوگان حملونقل عمومی شهری در اجرای طرح فاصلهگذاری اجتماعی را ابلاغ کرد.
مسافران مترو و اتوبوس تهران هم در میانه موج اول 85 درصد کاهش یافت.
10 فروردین 99 علیرضا زالی فرمانده ستاد مبارزه با کرونای تهران گفت:«بررسیهای میدانی سطح شهر حاکی از این است متاسفانه برخی از مردم توصیههای موکد بهداشتی و هشدارها را جدی نگرفته و گزارشها نشاندهنده استمرار ترددها و رفتارهای اجتماعی مردمی است.»
موج دوم
27 اردیبهشت 99 تا 13 مرداد 99بیشترین قربانی روزانه:
7 مرداد 99 با 235 کشته
در موج اول بیشترین تعداد قربانیان روزانه در حالی به 158 کشته رسید که در مدت موج دوم کمترین تعداد کشتههای روزانه مربوط به 9شهریور با 103 کشته است، به این ترتیب کمترین تعداد کشتههای روزانه موج دوم فقط کمی کمتر از بیشترین تعداد کشتههای روزانه موج اول بود.
افزایش سفرها به واسطه تعطیلیهای 4 و 5 خرداد (یکشنبه و دوشنبه) و همچنین 14 و 15 خرداد (چهارشنبه و پنجشنبه) تاثیر بسیاری در افزایش مبتلایان و میزان قربانیان در موج دوم کرونا داشت.
علیرضا زالی، فرمانده عملیات مدیریت بیماری كرونا 4 مرداد در كلانشهر تهران خواستار دوركاری ۵۰درصد كاركنان و كارمندان سازمانها و دستگاههای اجرایی شد. به گفته او ۷۰درصد مردم تهران از ماسك استفاده میكنند.
موج دوم كرونا موج سنگینتری نسبت به موج اول است. رضا خشنود، معاون ستاد مقابله با كرونا در تهران كمبود تختهای ویژه، تختهای بستری و كمبود نیروی كادر را از دلایل سهمگینی موج دوم دانستهاست.
علیرضا رئیسی 24تیر: در روزهای بعد از ماه رمضان، موارد ابتلا به كرونا به دلیل برگزاری مراسم عروسی و عزاداری افزایش یافت و بیشترین ابتلاها را از این مراسمها گزارش داشتیم.
بسیاری از مسؤولان از جمله یك عضو كمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی 11 تیر اعلام كردند باید كسانی كه از ماسك استفاده نمیكنند، جریمه شوند.
10تیر یعنی در كوران موج دوم فراگیری از سوی ستاد ملی مقابله با كرونا اعلام شد ۶۰ درصد مبتلایان جدید افرادی بودند كه در روزهای تعطیل خرداد به مسافرت رفتهاند.
موج سوم
21 شهریور 99 تا 10 دی 99بیشترین قربانی روزانه:
26 آبان 99 با 486 كشته
روند صعودی تعداد كشتههای روزانه در موج دوم نسبت به موج سوم هم نشان از آن دارد كه در قله این موج، قربانیان بسیار بیشتری را نسبت به موج دوم شاهد بودیم.
اوایل مهرماه، هشدار درباره موج سوم كرونا آغاز شدهاست. عمدهترین تفاوت این موج را كارشناسان به تغییر جهش این بیماری، افزایش سرایت پذیری و بالا بودن بیماریزایی نسبت دادهاند.
30 شهریور، علیرضا زالی از كاهش 15درصدی میزان رعایت پروتكلهای بهداشتی در تهران خبر داد و به صورت رسمی اعلام كرد تهران وارد موج سوم كرونا شده و اگر مداخلات جدی صورت نگیرد، هفتههای سختی را خواهیم داشت.
بازگشایی عجولانه مدارس، افزایش سفرهای تفریحی در تابستان، نبود پروتكل مشخص برای محدودیت سفرها، خستگی مردم از رعایت پروتكلهای بهداشتی، كنترلنشدن تجمعات و ورود به فصل سرما از جمله عوامل شكل گیری موج سوم كروناست.
قاسم جان بابایی، معاون درمان وزارت بهداشت، 30آبان99 : با افزایش مراجعان سرپایی به بیمارستانها و به دلیل محدویت زیرساختها ظرفیت پذیرش بیماران محدود شدهاست و در شرایط فعلی كرونا یكی از عوامل مرگ و میر، دیر بستری كردن بیماران است.
نتایج مطالعه صورت گرفته در 29 آبان ماه در رابطه با میزان رعایت اصول بهداشتی و شیوهنامههای كرونایی در استان تهران نشان میدهد ۱۰درصد تهرانیها اساسا به كرونا اعتقادی ندارند.
تفاوت دیگر موج سوم با موجهای اول و دوم افزایش میزان ابتلا در سنین پایینتر بود. در ابتدای آغاز این موج هم مسؤولان ستاد ملی مقابله با كرونا هشدار دادند جوانان بیشتری در موج سوم كرونا در ایران به این ویروس مبتلا خواهند شد.
موج چهارم
11فروردین 1400 تا 14خرداد 99بیشترین قربانی روزانه:
۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ با 496 كشته
سعید نمكی، وزیر بهداشت اسفندماه سال گذشته ضمن مخالفت با بازگشایی مدارس ابراز نگرانی كردهبود: «نكند دوباره با عادیانگاری به تله اردیبهشت و خردادماه بیفتیم».
موج چهارم را به نام موج انگلیسی هم میشناسیم. شیب موج چهارم بهدلیل افزایش سرایتپذیری ویروس جهشیافته نسبت به موجهای قبلی بیشتر بود. شیب منحنی ابتلا با آهنگ سریعتری افزایش یافت كه سبب شد قله این موج هم بالاتر باشد.
آمار ارائه شده در 31 فروردین امسال حكایت از این دارد كه نزدیك به
۱۰۰ بیمارستان در تهران درگیر بیماری كرونا هستند و تمام تختهای آیسییو در تهران پر شدهاند.
30 فروردین سخنگوی سازمان اورژانس كشور از افزایش هفت برابری تماس با اورژانس نسبت به هفته پیش از این تاریخ خبر داد.
بر اساس رنگبندی رسمی اپلیكیشن ماسك در هفته آخر فروردین
301 شهر ایران در وضعیت قرمز قرار گرفتند.
آمار وزارت بهداشت در روز اول اردیبهشت نشان میدهد ۴۲ هزار و ۵۰۰ نفر از افرادی كه تست مثبت داشتند از قرنطینه خانگی خارج شدند و بعضا تا ۵۰ كیلومتر هم در سطح شهر تردد داشتند.