گزارشی از آخرین وضعیت مذاکرات وین و تکلیف پرونده برجام
کارشکنی آژانس در روند مذاکرات وین
«آمریکایی‌ها واقعا وقاحت را از حد گذرانده‌اند. جلوی چشم همه از برجام خارج شدند، حالا جوری حرف می‌زنند انگار ایران از برجام خارج شده و جوری طلبکاری می‌کنند که انگار ما تعهدات را به هم زده‌ایم.» این سخنان رهبر انقلاب که در اولین دیدار رسمی با دولت سیزدهم مطرح شد خلاصه‌ای از وضعیت برجامی این روزهاست. وقتی آمریکا در دوره ترامپ یکطرفه از تعهدی بین‌المللی خارج شد و با نقض تعهدات توسط آمریکا و اروپا، ایران هم شروع به کاهش تعهدات برجامی کرد و مجلس با مصوبه هسته‌ای به میدان دیپلماسی آمد تا دولت جدید آمریکا را وادار به انجام تعهدات خود کند. بر همین اساس مذاکرات وین برای احیای برجام آغاز شد تا این‌که آخرین دور از مذاکرات احیای برجام ۳۰خرداد و بعد از شش دوره مذاکره در حالت تعلیق قرار گرفت و کار تا مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری کشورمان متوقف شد.
حالا به نظر می‌رسد طرفین کم‌کم آماده از سرگیری دور جدید مذاکرات وین برای هفتمین دور هستند. اما آنچه بر سر مذاکرات سایه انداخته، اظهارات جدید مدیرکل جدید آژانس بین‌المللی هسته‌ای است که با واکنش منفی رئیس‌جمهور هم مواجه شد. قضیه از این قرار بود که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شامگاه سه‌شنبه با انتشار گزارشی مدعی شد ایران به نقض تعهدات خود در توافق هسته‌ای ادامه می‌دهد و گفت فعالیت‌های آژانس در ایران به طور جدی تضعیف شده است. این اظهارنظر عجیب آژانس در حالی که هیچ نشانه‌ای از احیای تعهدات توسط سایر طرفین دیده نشده و در این شرایط کاهش تعهدات به عنوان حق ایران محفوظ است، باعث شد رئیس‌جمهور به این موضوع واکنش نشان دهد و در تماس تلفنی با رئیس شورای اروپا تاکید کند: همکاری‌های جدی جمهوری اسلامی ایران با آژانس، نمونه بارزی از اراده ایران برای شفافیت در فعالیت‌های هسته‌ای‌اش است. اما طبیعی است در صورت برخورد غیرسازنده در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، انتظار این‌که ایران واکنش سازنده داشته باشد، منطقی نیست و از این رو اقدامات غیرسازنده طبیعتا مخل مسیر مذاکره است. یکی از تفاوت‌های اصلی دولت سیزدهم حداقل در اظهارنظر در حوزه سیاست خارجی، مذاکره نکردن برای مذاکره و گره نزدن اقتصاد و معیشت به حوزه دیپلماسی بوده است؛ راهبردی که به نظر می‌رسد در بازگشت طرف مقابل به تعهدات برجامی موثر بوده است.»
رئیسی در تشریح این موضع دولتش درباره مذاکرات برجام گفته بود: «مذاکره و گفت‌وگو همیشه جزئی از ابزار دیپلماسی بوده و باز هم خواهد بود و ابایی از گفت‌وگو و مذاکره نداریم اما آمریکایی‌ها و غربی‌ها به دنبال گفت‌وگو همراه با فشار هستند.
گفت‌وگو انجام می‌شود تا فشاری در کار نباشد. این تهدیدها و فشارهایی که نسبت به ملت ما روا می‌دارند و این تحریم‌های اقتصادی ظالمانه، بحث و گفت‌وگو نیست.» امیرعبداللهیان، وزیر خارجه هم اوایل ماه جاری درباره دور بعدی مذاکرات گفته بود: «طرف مقابل خودش این درک را دارد که یک پروسه دو تا سه ماهه زمان می‌برد که دولت جدید مستقر شود و برنامه‌ریزی برای هر گونه تصمیم داشته باشد.
البته حتما این مورد یکی از موضوعاتی است که در دستور کار سیاست خارجی و دولت قرار دارد.»
او البته تاکید کرده بود ایران به دنبال فرار از میز مذاکره نیست، به شرطی که مذاکرات وین دستاورد ملموس و در راستای تامین منافع ملت داشته باشد.
حالا که مواضع برجامی و انتظارات ایران شفاف است، برای بررسی موضع غربی‌ها و آمریکا، آخرین وضعیت مذاکرات وین، تکلیف برجام در دولت سیزدهم و ترکیب احتمالی تیم آینده سراغ کارشناسان مطلع در حوزه مذاکرات و نمایندگان کمیسیون امنیت مجلس رفته‌ایم که مشروح آن در ادامه آمده است.
رئیسی در تشریح این موضع دولتش درباره مذاکرات برجام گفته بود: «مذاکره و گفت‌وگو همیشه جزئی از ابزار دیپلماسی بوده و باز هم خواهد بود و ابایی از گفت‌وگو و مذاکره نداریم اما آمریکایی‌ها و غربی‌ها به دنبال گفت‌وگو همراه با فشار هستند.
گفت‌وگو انجام می‌شود تا فشاری در کار نباشد. این تهدیدها و فشارهایی که نسبت به ملت ما روا می‌دارند و این تحریم‌های اقتصادی ظالمانه، بحث و گفت‌وگو نیست.» امیرعبداللهیان، وزیر خارجه هم اوایل ماه جاری درباره دور بعدی مذاکرات گفته بود: «طرف مقابل خودش این درک را دارد که یک پروسه دو تا سه ماهه زمان می‌برد که دولت جدید مستقر شود و برنامه‌ریزی برای هر گونه تصمیم داشته باشد.
البته حتما این مورد یکی از موضوعاتی است که در دستور کار سیاست خارجی و دولت قرار دارد.»
او البته تاکید کرده بود ایران به دنبال فرار از میز مذاکره نیست، به شرطی که مذاکرات وین دستاورد ملموس و در راستای تامین منافع ملت داشته باشد.
حالا که مواضع برجامی و انتظارات ایران شفاف است، برای بررسی موضع غربی‌ها و آمریکا، آخرین وضعیت مذاکرات وین، تکلیف برجام در دولت سیزدهم و ترکیب احتمالی تیم آینده سراغ کارشناسان مطلع در حوزه مذاکرات و نمایندگان کمیسیون امنیت مجلس رفته‌ایم که مشروح آن در ادامه آمده است.