ارزش پول ملی ترکیه طی روزهای اخیر با سقوط آزاد روبه‌رو بوده و هر روز 10درصد کاهش داشته است
لرزه بر اندام لیر
در حالی که رجب طیب اردوغان مشغول مداخله مستقیم در امور مربوط به قره‌باغ، سوریه و دیگر نقاط منطقه است و از نقشه‌های خیالی خود برای تشکیل امپراتوری جدیدش رونمایی می‌کند، سوء‌مدیریت شدید وی در داخل ترکیه به سقوط شدید ارزش لیر و خشم شهروندان منجر شده‌است. این روزها احزاب مخالف و در راس آنها حزب جمهوریخواه خلق، بیش از هر زمان دیگری بر انحلال پارلمان ترکیه و برگزاری انتخابات زودهنگام تاکید دارند. انتخاباتی که احتمالا فرد پیروز آن، دیگر اردوغان نخواهد بود!
تصمیم جنجالی بانک مرکزی ترکیه
اواخر هفته گذشته، بانک مرکزی ترکیه با کاهش دوباره نرخ بهره، بازار مالی این کشور را به لرزه درآورد. در پی این تصمیم ارزش لیر بار دیگر سقوط کرد. یک دلار آمریکا به 6581/9 لیر و یورو به 2424/11 لیر رسید. اما ماجرا به این نقطه منتهی نشد! روند کاهشی ارزش لیر به‌گونه‌ای در ادامه شدت گرفت که تا این لحظه، یک دلار آمریکا در ازای حدود 14 لیر معامله می‌شود. تحلیلگران اقتصادی معتقدند که اقدام دولت اردوغان در کاهش نرخ بهره، در بدترین شرایط ممکن و در بستری نامطمئن صورت گرفته و همین مساله، به بروز بحران شدید اخیر منجر شده‌است ترکیه بهره بانکی را «مادر تمام بدبختی‌ها» می‌داند و برخلاف تمام آموزه‌های اقتصادی، ادعا می‌کند که بهره بالا عامل تورم بالاست و بهره پایین، تورم پایین را به‌دنبال خواهد داشت.
این سرنوشتی است که لیر ترکیه به آن دچار شده‌است. در پی کاهش چشمگیر نرخ بهره پایه از سوی بانک مرکزی ترکیه، بازار مالی ترکیه واکنش نشان داد و ارزش لیر به سیر نزولی خود ادامه می‌دهد. لیر ترکیه از ابتدای سال جاری تاکنون بیش از 30درصد ارزش خود را مقابل دلار از دست داده کماکان روی مدار نزولی است. سایت ان‌تی‌وی آلمان به نقل از توماس گیتسل، کارشناس امور بانکی می‌نویسد که مورد سقوط چشمگیر ارزش لیر ترکیه نشانگر آن است که بازارهای مالی اعتماد خود را از دست داده‌اند.
دولت اردوغان عقب‌نشینی نمی‌کند
از آنجا که اقتصاد ترکیه به‌شدت به واردات کالا وابسته است، ادامه کاهش ارزش لیر، افزایش بیشتر قیمت‌ها در این کشور را به‌دنبال خواهد داشت. بانک مرکزی ترکیه روز پنجشنبه ۲۱ اکتبر، به جای آن‌که برای مقابله با لیر ضعیف و نرخ بالای تورم ۲۰درصدی با افزایش نرخ بهره واکنش نشان دهد، نرخ بهره را بار دیگر کاهش داد.
به گزارش دویچه وله، این تصمیم بانک مرکزی ترکیه در کاهش مجدد نرخ بهره با واکنش شدید بازار ارز در این کشور مواجه شد. بانک مرکزی در آخرین جلسه خود تصمیم گرفت نرخ بهره را با کاهش 2درصدی به ۱۶درصد برساند. بسیاری از اقتصاددانان و نهادهای بین‌المللی، از‌جمله صندوق بین‌المللی پول، بارها نسبت به تبعات تورمی سنگین چنین تصمیمی به مقامات ترک هشدار داده بودند.
کارشناسان مالی و بانک مرکزی ترکیه به این معضل واقف بوده‌اند و مخالفت خود را با سیاست‌های پولی اردوغان اعلام داشتند. این اختلاف‌نظر به آنجا انجامید که رئیس‌جمهور ترکیه نخست دو نفر از اعضای هیات‌مدیره بانک مرکزی را اخراج کرد و سپس در ماه مارس سال جاری ناجی اقبال، رئیس بانک مرکزی را کار برکنار کرد. اقبال، ابلاغیه‌های رئیس‌جمهور برای کاهش نرخ بهره بانکی را اجرا نکرده بود. او مانند سلف خود، مراد اویسال که ۱۸ ماه ریاست بانک مرکزی ترکیه را به‌عهده داشت، طرفدار افزایش نرخ بهره بانکی بود.
پشت پای آمریکا به دولت اردوغان
در حالی که دولت ترکیه طی سال‌های اخیر و به‌خصوص در پرونده‌هایی مانند تلاش برای براندازی حکومت سوریه، حمایت از برخی گروه‌های تروریستی و تکفیری در منطقه، مانور مشترک با رژیم صهیونیستی در ماجرای قره‌باغ و...، به یکی از عوامل بازی واشنگتن در منطقه تبدیل شده‌است، اما مقامات آمریکایی به این نتیجه رسیده‌اند که باید آنکارا را بابت پیروی کامل از سیاست‌ها، طرح‌ها و نقشه‌های منطقه‌ای کاخ سفید بیش از پیش تحت فشار قرار داد. به گزارش بلومبرگ، یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های معامله‌گران بازارهای ارز در این کشور، کماکان وضعیت شکننده در روابط میان ترکیه و آمریکاست. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه که پیشتر با اعلام مصمم بودن کشورش به تکمیل خرید سامانه دفاع موشکی اس ۴۰۰ از روسیه باعث ریزش ارزش لیر شده بود، یک‌بار دیگر تأکید کرده در صورت تحویل نگرفتن جنگنده از آمریکا از روسیه جنگنده خواهد خرید. در صورتی که اردوغان به این اظهارات خود جامه عمل بپوشاند، این مساله می‌تواند با پاسخ تحریمی آمریکا همراه شود. از سوی دیگر کسری بودجه دولت ترکیه تا پایان ماه سپتامبر بالای 5/23میلیارد دلار گزارش شده‌است.
به عبارت بهتر، مقامات آمریکایی از یکسو معاملات تسلیحاتی خود و ترکیه (به‌عنوان یکی از اعضای ناتو) را متوقف کرده و از سوی دیگر هشدار داده‌اند که در صورت انجام معاملات تسلیحاتی میان آنکارا و دیگر بازیگران بین‌المللی مانند روسیه، با تحریم‌های سخت واشنگتن مواجه خواهد شد.
تسویه‌حساب سیاسی با ترکیه از سوی اف ای تی اف
گروه ویژه اقدام مالی یا اف‌ای‌تی‌اف چندی پیش اعلام کرد ترکیه، مالی و اردن را در فهرست خاکستری خود قرار داده است. براساس گزارش آسوشیتدپرس، گروه ویژه اقدام مالی که در پاریس مستقر است با قرار دادن نام ترکیه، مالی و اردن در فهرست خاکستری خواستار نظارت بیشتر بر معاملات مالی این سه کشور شده‌است. این کشورها نیز توافق کرده‌اند بر اساس توصیه‌های این گروه اقداماتی را اتخاذ کنند.برخی تحلیلگران تصریح کرده‌اند قرار گرفتن در این فهرست،ریسک‌پذیری برخی کشورهای غربی در سرمایه‌گذاری بلندمدت در ترکیه را کاهش داده‌است. پیوستگی اقتصاد ترکیه به کشورهای غربی، این آسیب پذیری را تقویت کردهاست.
برخی تحلیلگران معتقدند آمریکا و دو کشور عضو اتحادیه اروپا ( آلمان و فرانسه) در قرار گرفتن ترکیه در فهرست خاکستری اف‌ای‌تی‌اف نقش پررنگی داشته و هدف آنها از این اقدام، هشدار به آنکارا به دلیل انعقاد برخی قراردادها با روسیه است.
آغاز تظاهرات شبانه در میدان تقسیم
یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های دولت اردوغان، برگزاری تظاهرات شبانه و گسترده در استانبول، آنکارا و دیگر شهرهای این کشور (در پی کاهش ارزش لیر) بود. این نگرانی دوشنبه شب محقق شد. مردم در آنکارا، پایتخت ترکیه در اعتراض به وضعیت اقتصادی تجمع کرده و خواستار استعفای حزب اردوغان شدند. همچنین فعالان در رسانه‌های اجتماعی از تظاهرات در خیابان‌های استانبول خبر داده و پلیس نیز اقدام به بستن میدان تقسیم کردهاست. میدان تقسیم، یکی از نمادهای اعتراض در ترکیه محسوب می‌شود.
اردوغان نیز هرگز از میدان تقسیم و خیابان استقلال ( که به میدان تقسیم منتهی می‌شود ) به خوبی یاد نمی‌کند. در روز ۲۸می۲۰۱۳ درگیری‌هایی بین پلیس ترکیه و معترضانی که از چند روز پیش در اعتراض به تخریب گزی پارک در شهر استانبول متحصن شده بودند، صورت گرفت.
در این درگیری‌ها، نیروهای امنیتی ترکیه با شلیک گازاشک‌آور به سمت تظاهرکنندگان و خودروهای آبپاش، سه نفر را کشته، صدها نفر را زخمی و صدها نفردیگر را بازداشت کردند. تظاهرات پس از آن روز به شهرهای دیگر هم کشیده شده‌است. در آن تظاهرات معترضان، اردوغان را متهم به نادیده گرفتن اصول شهری گرفته و وی را دیکتاتور ترکیه خواندند.
این درگیری‌ها خشونت‌بارترین تظاهرات در ترکیه طی سال‌های گذشته بوده است. حضور تظاهرکنندگان روی پل تنگه بسفر در استانبول، باعث انسداد این پل و اختلال در تردد روی آن شد.
امروز اردوغان نگران تکرار آن روزهای پر هیاهوست، با این تفاوت که در سال 2013 ، محبوبیت اردوغان به مراتب نسبت به روزهای اخیر بیشتر بود. اخیرا رهبران احزاب اپوزیسیون ترکیه به‌شدت عملکرد حزب حاکم عدالت و توسعه و رئیس‌جمهور این کشور را آماج انتقادهای خود قرار داده و خواستار برگزاری انتخابات فوری در این کشور شدند. کمال قلیچ‌دار اوغلو،رهبر حزب جمهوریخواه خلق ترکیه در پیامی توییتری خطاب به رئیس‌جمهور این کشور نوشت: «اردوغان! فورا انتخابات را برگزار کن.»
واکنش اردوغان به اعتراض‌ها
رئیس‌جمهور ترکیه در مواجهه با سقوط شدید ارزش لیر و اعتراض‌های ناشی از آن از شهروندان خواسته است تا خونسردی خود را حفظ کنند. اردوغان در نشست کابینه خود در این خصوص گفته است:
«ما مصمم هستیم از طریق سرمایه‌گذاری، تولید، اشتغال‌زایی، هر چیزی را که صحیح است برای کشورمان انجام دهیم و سیاست اقتصادی ترکیه بر اساس صادرات بنا نهاده شده است.به عنوان دولتی که دارای شناخت و تجربه برای اداره بحران‌های مالی است،مصصم به غنیمت شمردن از فرصت دوران بحرانی که جهان در آن قرار دارد، هستیم.»
اردوغان مدعی است افزایش قیمت‌ها در نتیجه افزایش قیمت ارز به طور مستقیم بر سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال‌زایی تاثیری نخواهد گذاشت و نرخ رقابتی ارز منجر به افزایش سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال خواهد شد.با این حال شواهد موجود چنین چیزی را در ترکیه نشان نمی‌دهد.
رئیس‌جمهور ترکیه طی هفته‌های اخیر درصدد بود با تکیه بر رخدادهایی مانند جنگ قره‌باغ، بحران‌سازی در آسیای مرکزی، قفقاز و حتی بمباران برخی مناطق شمالی عراق، تمرکز افکار عمومی این کشور را نسبت به آنچه در معادلات داخلی و اقتصادی آنکارا رخ می‌دهد، منحرف سازد اما بروز اعتراض‌های اخیر و گستردگی آن نشان می‌دهد وی در این خصوص ناموفق عمل کرده است.
اردوغان اکنون از یک سو هزینه سیاست‌های نادرست منطقه‌ای خود و دخالت در امور دیگر کشورها و مناطق را می‌پردازد و از سوی دیگر، درگیر بحران داخلی سختی شده که خروج از آن آسان به نظر نمی‌رسد. امروز از اردهان در شرقی‌ترین نقطه ترکیه تا ادیرنه در غربی‌ترین نقطه این کشور، بسیاری از شهروندان نسبت به رفتارهای اردوغان معترض هستند.
شدت‌گرفتن اعتراض‌های عمومی در شهرهای مختلف ترکیه، زنگ خطر را برای رئیس جمهور ترکیه به صدا درآورده و رویای حضور دائمی وی در قدرت را به چالش کشیده‌است.
در چنین موقعیتی، عزم گروه‌های سیاسی و احزاب مختلف برای مقابله با اردوغان و سیاست‌های وی بیش از پیش افزایش یافته است. نباید فراموش کرد در جریان انتخابات سراسری اخیر نیز اردوغان برخلاف دفعات گذشته، با اختلافی اندک توانست رقبای خود را پشت سر بگذارد. پیروزی وی در انتخابات در حالی حاصل شد که وی ائتلافی شکننده با حزب ملی گرای ترکیه (به رهبری دولت باغچه لی) تشکیل داد.
بحران در حزب عدالت و توسعه
سؤال دیگر این است که آیا با توجه به بحران‌سازی آشکار اردوغان در ترکیه و اختلافاتی که در حزب متبوع وی (عدالت و توسعه) بر سر سیاست‌های وی ایجاد شده، شاهد عبور این حزب از رئیس جمهور ترکیه خواهیم بود؟! به عبارت بهتر، آیا ممکن است حزب عدالت و توسعه پس از حدود 20سال حضور اردوغان در قدرت به وی پشت پرده و از افراد دیگری مانند عبدا... گل حمایت کند؟ عبدا...گل، احمد داوود اوغلو، علی باباجان و برخی شخصیت‌های دیگری که قبلا نزدیک به اردوغان بودند، اکنون به دشمنان وی تبدیل شده و حتی دست به تشکیل حزب دیگری زده‌اند. برخی کارشناسان مسائل سیاسی و داخلی در ترکیه معتقدند در این معادله، تیر خلاص را عبدا... گل بر پیکره اردوغان خواهد زد و در صورت حضور عبدا...گل در مصاف با اردوغان،حتی برخی احزاب مانند ملی گرایان و جمهوریخواه خلق و دموکرات‌های آزاد نیز از وی حمایت خواهند کرد.
در این میان، اردوغان سعی دارد حداقل خود را تا سال 2023 (موعد مقرر پایان دوران ریاست جمهوری) در رأس معادلات قدرت نگاه دارد، هر چند با فشارهای موجود و تشدید اعتراض‌های عمومی، امکان برگزاری انتخابات زودهنگام و انحلال پارلمان دوراز ذهن به نظر نمی‌رسد.
اواخر هفته گذشته، بانک مرکزی ترکیه با کاهش دوباره نرخ بهره، بازار مالی این کشور را به لرزه درآورد. در پی این تصمیم ارزش لیر بار دیگر سقوط کرد. یک دلار آمریکا به 6581/9 لیر و یورو به 2424/11 لیر رسید. اما ماجرا به این نقطه منتهی نشد! روند کاهشی ارزش لیر به‌گونه‌ای در ادامه شدت گرفت که تا این لحظه، یک دلار آمریکا در ازای حدود 14 لیر معامله می‌شود. تحلیلگران اقتصادی معتقدند که اقدام دولت اردوغان در کاهش نرخ بهره، در بدترین شرایط ممکن و در بستری نامطمئن صورت گرفته و همین مساله، به بروز بحران شدید اخیر منجر شده‌است ترکیه بهره بانکی را «مادر تمام بدبختی‌ها» می‌داند و برخلاف تمام آموزه‌های اقتصادی، ادعا می‌کند که بهره بالا عامل تورم بالاست و بهره پایین، تورم پایین را به‌دنبال خواهد داشت.
این سرنوشتی است که لیر ترکیه به آن دچار شده‌است. در پی کاهش چشمگیر نرخ بهره پایه از سوی بانک مرکزی ترکیه، بازار مالی ترکیه واکنش نشان داد و ارزش لیر به سیر نزولی خود ادامه می‌دهد. لیر ترکیه از ابتدای سال جاری تاکنون بیش از 30درصد ارزش خود را مقابل دلار از دست داده کماکان روی مدار نزولی است. سایت ان‌تی‌وی آلمان به نقل از توماس گیتسل، کارشناس امور بانکی می‌نویسد که مورد سقوط چشمگیر ارزش لیر ترکیه نشانگر آن است که بازارهای مالی اعتماد خود را از دست داده‌اند.
دولت اردوغان عقب‌نشینی نمی‌کند
از آنجا که اقتصاد ترکیه به‌شدت به واردات کالا وابسته است، ادامه کاهش ارزش لیر، افزایش بیشتر قیمت‌ها در این کشور را به‌دنبال خواهد داشت. بانک مرکزی ترکیه روز پنجشنبه ۲۱ اکتبر، به جای آن‌که برای مقابله با لیر ضعیف و نرخ بالای تورم ۲۰درصدی با افزایش نرخ بهره واکنش نشان دهد، نرخ بهره را بار دیگر کاهش داد.
به گزارش دویچه وله، این تصمیم بانک مرکزی ترکیه در کاهش مجدد نرخ بهره با واکنش شدید بازار ارز در این کشور مواجه شد. بانک مرکزی در آخرین جلسه خود تصمیم گرفت نرخ بهره را با کاهش 2درصدی به ۱۶درصد برساند. بسیاری از اقتصاددانان و نهادهای بین‌المللی، از‌جمله صندوق بین‌المللی پول، بارها نسبت به تبعات تورمی سنگین چنین تصمیمی به مقامات ترک هشدار داده بودند.
کارشناسان مالی و بانک مرکزی ترکیه به این معضل واقف بوده‌اند و مخالفت خود را با سیاست‌های پولی اردوغان اعلام داشتند. این اختلاف‌نظر به آنجا انجامید که رئیس‌جمهور ترکیه نخست دو نفر از اعضای هیات‌مدیره بانک مرکزی را اخراج کرد و سپس در ماه مارس سال جاری ناجی اقبال، رئیس بانک مرکزی را کار برکنار کرد. اقبال، ابلاغیه‌های رئیس‌جمهور برای کاهش نرخ بهره بانکی را اجرا نکرده بود. او مانند سلف خود، مراد اویسال که ۱۸ ماه ریاست بانک مرکزی ترکیه را به‌عهده داشت، طرفدار افزایش نرخ بهره بانکی بود.
پشت پای آمریکا به دولت اردوغان
در حالی که دولت ترکیه طی سال‌های اخیر و به‌خصوص در پرونده‌هایی مانند تلاش برای براندازی حکومت سوریه، حمایت از برخی گروه‌های تروریستی و تکفیری در منطقه، مانور مشترک با رژیم صهیونیستی در ماجرای قره‌باغ و...، به یکی از عوامل بازی واشنگتن در منطقه تبدیل شده‌است، اما مقامات آمریکایی به این نتیجه رسیده‌اند که باید آنکارا را بابت پیروی کامل از سیاست‌ها، طرح‌ها و نقشه‌های منطقه‌ای کاخ سفید بیش از پیش تحت فشار قرار داد. به گزارش بلومبرگ، یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های معامله‌گران بازارهای ارز در این کشور، کماکان وضعیت شکننده در روابط میان ترکیه و آمریکاست. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه که پیشتر با اعلام مصمم بودن کشورش به تکمیل خرید سامانه دفاع موشکی اس ۴۰۰ از روسیه باعث ریزش ارزش لیر شده بود، یک‌بار دیگر تأکید کرده در صورت تحویل نگرفتن جنگنده از آمریکا از روسیه جنگنده خواهد خرید. در صورتی که اردوغان به این اظهارات خود جامه عمل بپوشاند، این مساله می‌تواند با پاسخ تحریمی آمریکا همراه شود. از سوی دیگر کسری بودجه دولت ترکیه تا پایان ماه سپتامبر بالای 5/23میلیارد دلار گزارش شده‌است.
به عبارت بهتر، مقامات آمریکایی از یکسو معاملات تسلیحاتی خود و ترکیه (به‌عنوان یکی از اعضای ناتو) را متوقف کرده و از سوی دیگر هشدار داده‌اند که در صورت انجام معاملات تسلیحاتی میان آنکارا و دیگر بازیگران بین‌المللی مانند روسیه، با تحریم‌های سخت واشنگتن مواجه خواهد شد.
تسویه‌حساب سیاسی با ترکیه از سوی اف ای تی اف
گروه ویژه اقدام مالی یا اف‌ای‌تی‌اف چندی پیش اعلام کرد ترکیه، مالی و اردن را در فهرست خاکستری خود قرار داده است. براساس گزارش آسوشیتدپرس، گروه ویژه اقدام مالی که در پاریس مستقر است با قرار دادن نام ترکیه، مالی و اردن در فهرست خاکستری خواستار نظارت بیشتر بر معاملات مالی این سه کشور شده‌است. این کشورها نیز توافق کرده‌اند بر اساس توصیه‌های این گروه اقداماتی را اتخاذ کنند.برخی تحلیلگران تصریح کرده‌اند قرار گرفتن در این فهرست،ریسک‌پذیری برخی کشورهای غربی در سرمایه‌گذاری بلندمدت در ترکیه را کاهش داده‌است. پیوستگی اقتصاد ترکیه به کشورهای غربی، این آسیب پذیری را تقویت کردهاست.
برخی تحلیلگران معتقدند آمریکا و دو کشور عضو اتحادیه اروپا ( آلمان و فرانسه) در قرار گرفتن ترکیه در فهرست خاکستری اف‌ای‌تی‌اف نقش پررنگی داشته و هدف آنها از این اقدام، هشدار به آنکارا به دلیل انعقاد برخی قراردادها با روسیه است.
آغاز تظاهرات شبانه در میدان تقسیم
یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های دولت اردوغان، برگزاری تظاهرات شبانه و گسترده در استانبول، آنکارا و دیگر شهرهای این کشور (در پی کاهش ارزش لیر) بود. این نگرانی دوشنبه شب محقق شد. مردم در آنکارا، پایتخت ترکیه در اعتراض به وضعیت اقتصادی تجمع کرده و خواستار استعفای حزب اردوغان شدند. همچنین فعالان در رسانه‌های اجتماعی از تظاهرات در خیابان‌های استانبول خبر داده و پلیس نیز اقدام به بستن میدان تقسیم کردهاست. میدان تقسیم، یکی از نمادهای اعتراض در ترکیه محسوب می‌شود.
اردوغان نیز هرگز از میدان تقسیم و خیابان استقلال ( که به میدان تقسیم منتهی می‌شود ) به خوبی یاد نمی‌کند. در روز ۲۸می۲۰۱۳ درگیری‌هایی بین پلیس ترکیه و معترضانی که از چند روز پیش در اعتراض به تخریب گزی پارک در شهر استانبول متحصن شده بودند، صورت گرفت.
در این درگیری‌ها، نیروهای امنیتی ترکیه با شلیک گازاشک‌آور به سمت تظاهرکنندگان و خودروهای آبپاش، سه نفر را کشته، صدها نفر را زخمی و صدها نفردیگر را بازداشت کردند. تظاهرات پس از آن روز به شهرهای دیگر هم کشیده شده‌است. در آن تظاهرات معترضان، اردوغان را متهم به نادیده گرفتن اصول شهری گرفته و وی را دیکتاتور ترکیه خواندند.
این درگیری‌ها خشونت‌بارترین تظاهرات در ترکیه طی سال‌های گذشته بوده است. حضور تظاهرکنندگان روی پل تنگه بسفر در استانبول، باعث انسداد این پل و اختلال در تردد روی آن شد.
امروز اردوغان نگران تکرار آن روزهای پر هیاهوست، با این تفاوت که در سال 2013 ، محبوبیت اردوغان به مراتب نسبت به روزهای اخیر بیشتر بود. اخیرا رهبران احزاب اپوزیسیون ترکیه به‌شدت عملکرد حزب حاکم عدالت و توسعه و رئیس‌جمهور این کشور را آماج انتقادهای خود قرار داده و خواستار برگزاری انتخابات فوری در این کشور شدند. کمال قلیچ‌دار اوغلو،رهبر حزب جمهوریخواه خلق ترکیه در پیامی توییتری خطاب به رئیس‌جمهور این کشور نوشت: «اردوغان! فورا انتخابات را برگزار کن.»
واکنش اردوغان به اعتراض‌ها
رئیس‌جمهور ترکیه در مواجهه با سقوط شدید ارزش لیر و اعتراض‌های ناشی از آن از شهروندان خواسته است تا خونسردی خود را حفظ کنند. اردوغان در نشست کابینه خود در این خصوص گفته است:
«ما مصمم هستیم از طریق سرمایه‌گذاری، تولید، اشتغال‌زایی، هر چیزی را که صحیح است برای کشورمان انجام دهیم و سیاست اقتصادی ترکیه بر اساس صادرات بنا نهاده شده است.به عنوان دولتی که دارای شناخت و تجربه برای اداره بحران‌های مالی است،مصصم به غنیمت شمردن از فرصت دوران بحرانی که جهان در آن قرار دارد، هستیم.»
اردوغان مدعی است افزایش قیمت‌ها در نتیجه افزایش قیمت ارز به طور مستقیم بر سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال‌زایی تاثیری نخواهد گذاشت و نرخ رقابتی ارز منجر به افزایش سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال خواهد شد.با این حال شواهد موجود چنین چیزی را در ترکیه نشان نمی‌دهد.
رئیس‌جمهور ترکیه طی هفته‌های اخیر درصدد بود با تکیه بر رخدادهایی مانند جنگ قره‌باغ، بحران‌سازی در آسیای مرکزی، قفقاز و حتی بمباران برخی مناطق شمالی عراق، تمرکز افکار عمومی این کشور را نسبت به آنچه در معادلات داخلی و اقتصادی آنکارا رخ می‌دهد، منحرف سازد اما بروز اعتراض‌های اخیر و گستردگی آن نشان می‌دهد وی در این خصوص ناموفق عمل کرده است.
اردوغان اکنون از یک سو هزینه سیاست‌های نادرست منطقه‌ای خود و دخالت در امور دیگر کشورها و مناطق را می‌پردازد و از سوی دیگر، درگیر بحران داخلی سختی شده که خروج از آن آسان به نظر نمی‌رسد. امروز از اردهان در شرقی‌ترین نقطه ترکیه تا ادیرنه در غربی‌ترین نقطه این کشور، بسیاری از شهروندان نسبت به رفتارهای اردوغان معترض هستند.
شدت‌گرفتن اعتراض‌های عمومی در شهرهای مختلف ترکیه، زنگ خطر را برای رئیس جمهور ترکیه به صدا درآورده و رویای حضور دائمی وی در قدرت را به چالش کشیده‌است.
در چنین موقعیتی، عزم گروه‌های سیاسی و احزاب مختلف برای مقابله با اردوغان و سیاست‌های وی بیش از پیش افزایش یافته است. نباید فراموش کرد در جریان انتخابات سراسری اخیر نیز اردوغان برخلاف دفعات گذشته، با اختلافی اندک توانست رقبای خود را پشت سر بگذارد. پیروزی وی در انتخابات در حالی حاصل شد که وی ائتلافی شکننده با حزب ملی گرای ترکیه (به رهبری دولت باغچه لی) تشکیل داد.
بحران در حزب عدالت و توسعه
سؤال دیگر این است که آیا با توجه به بحران‌سازی آشکار اردوغان در ترکیه و اختلافاتی که در حزب متبوع وی (عدالت و توسعه) بر سر سیاست‌های وی ایجاد شده، شاهد عبور این حزب از رئیس جمهور ترکیه خواهیم بود؟! به عبارت بهتر، آیا ممکن است حزب عدالت و توسعه پس از حدود 20سال حضور اردوغان در قدرت به وی پشت پرده و از افراد دیگری مانند عبدا... گل حمایت کند؟ عبدا...گل، احمد داوود اوغلو، علی باباجان و برخی شخصیت‌های دیگری که قبلا نزدیک به اردوغان بودند، اکنون به دشمنان وی تبدیل شده و حتی دست به تشکیل حزب دیگری زده‌اند. برخی کارشناسان مسائل سیاسی و داخلی در ترکیه معتقدند در این معادله، تیر خلاص را عبدا... گل بر پیکره اردوغان خواهد زد و در صورت حضور عبدا...گل در مصاف با اردوغان،حتی برخی احزاب مانند ملی گرایان و جمهوریخواه خلق و دموکرات‌های آزاد نیز از وی حمایت خواهند کرد.
در این میان، اردوغان سعی دارد حداقل خود را تا سال 2023 (موعد مقرر پایان دوران ریاست جمهوری) در رأس معادلات قدرت نگاه دارد، هر چند با فشارهای موجود و تشدید اعتراض‌های عمومی، امکان برگزاری انتخابات زودهنگام و انحلال پارلمان دوراز ذهن به نظر نمی‌رسد.