خسارت سیل در خوزستان، لرستان و كرمانشاه بار دیگر شیوه مدیریت بحران را زیر سوال برد
وقتی همه خواب بودند
سیل میغرد، پلها را میشكند، زمینهای كشاورزی را غرق میكند و به خانهها سرك میكشد تا صاحبخانهها را فراری دهد، این حكایت آشوب سیل در چند روز گذشته است؛ سیلی كه خواب را به چشم ساكنان شهرهای زیادی در خوزستان، لرستان و كرمانشاه حرام كرده است؛ این حادثه درحالی خبرساز شده كه براساس پیشبینیهای سازمان هواشناسی فرصت برای مهار آن وجود داشت. به همین دلیل به نظر میرسد مدیریت بحران برای خیلی از مدیران هیچوقت از حد مقام وعده فراتر نرفته است، گواه این ادعا هم تخلیه نشدن بهموقع آب سدها و لایروبی نشدن رودخانه هاست.
دیروز چشم اصفهانیها و زاینده رود به آب روشن شد و خیلی از اصفهانیها خوشحال شدند كه آب دوباره به سی و سه پل رسید، اما جریان آب در استانهایی مانند خوزستان، لرستان و كرمانشاه شرایط دیگری را رقم زد.
سیلاب در لرستان منجر به طغیان رودخانههای «كشكان» و «خرمرود» شد و خانه و كاشانههای بسیاری زیر آب رفت. آنطور كه سخنگوی سازمان اورژانس كشور گفته بر اثر وقوع سیل و تخریب پل دربخش سرفیروز آباد و بخش میان دربند كرمانشاه نیز دو نفر مصدوم شدند. اما شدت سیل در خوزستان بیشتر از لرستان و كرمانشاه است تا آنجا كه مسؤولان روستاهای زیادی را تخلیه كردند.
در محاصره سیل
بعد از بارش باران در مناطق شمالی و شرق استان خوزستان و طغیان آب رودخانههای كارون، دز و كرخه مناطق و روستاهای اهواز، شوش، دشت آزادگان، هویزه، دزفول و شوشتر دچار سیلاب شدید و آبگرفتگی وسیع شد. شكسته شدن سیلبندها و بی توجهی به ترمیم و بازسازی آنها دلایل اصلی بروز سیل در استان خوزستان است. هرچند طبق پیشبینی هواشناسی، آسمان خوزستان در روزهای آتی، نیمهابری و آرام است؛ اما سیل میخروشد، خرابی به بار میآورد و روستاها را از سكنه خالی میكند.
سیل روزهای اخیر، شهرستانهای زیادی را درگیر خود كرده است. شوش، دزفول، ایذه، هویزه و دشتآزادگان، از مناطقی هستند كه سیل خسارات زیادی را به آنها تحمیل كرده است.
علی خدادادی، مدیرعامل جمعیت هلالاحمر خوزستان درباره مناطق سیلزده به ایسنا میگوید: همه سیلبندهای مناطق متأثر از سیلاب در شهرستان شوشتر بررسی شدهاند. در حال حاضر وضعیت در مناطق سیلابی شوشتر پایدار است. همچنین وضعیت مناطق سیلابی در شهرهای شوش و دزفول پایدار است اما ارزیابی و امدادرسانی در این مناطق ادامه دارد.
صادق سلامت، معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر خوزستان نیز با اشاره به شكسته شدن سیلبند روستای آلبوعفری در دشت آزادگان میگوید: آب از سوی روستای آلبوعفری شمالی به سوی روستای سویدانی در حال حركت است. سیل در شهر رفیع هویزه جاری شده و منازل این شهر تخلیه شدهاند.»
معاون امداد و نجات جمعیت هلالاحمر خوزستان با بیان این كه تلاش برای احداث و ترمیم سیلبندها در هویزه ادامه دارد، میافزاید: شهر رفیع ۱۰۰۶ خانوار دارد و روز گذشته اوضاع شهر رفیع از همه شهرها بحرانیتر شد.
به گفته مردم منطقه از شب گذشته كه سیلبند رفیع شكست، آب وارد شهر شد و شرایط را بسیار دشوار كرد. با توجه به ورود آب به میدان ورودی شهر، نیروهای امدادی، ارتش و نیروهای مردمی دست به كار شده و به ترمیم سیلبندها برای جلوگیری از ورود آب به خانهها پرداختند.
اما جریان سیل قوی است به همین دلیل به همه ساكنان رفیع اخطار داده شده كه باید شهر را تخلیه كنند. حسن شریفی، معاون سیاسی، اجتماعی فرماندار هویزه نیز در اینباره میگوید: بر اثر طغیان رودخانه نیسان، شهر رفیع در محاصره آب قرار گرفته است اما اوضاع تحت كنترل است. پس از ترمیم سیلبند، مجددا به مردم اجازه خواهیم داد تا به شهر بازگردند زیرا اگر سیلبند ترمیم شود، دیگر خطری شهر را تهدید نمیكند.
آنطور كه او میگوید در سه، چهار روزی كه از وقوع سیل میگذرد، چهار شهرستان استان به زیر آب رفتهاند.
9 روستا را تخلیه كردیم
برای سیل استان خوزستان بسیاری از ارگانها برای كمكرسانی بسیج شدند. شدت سیل اما آن قدر زیاد بوده كه نیروهای مردمی هم برای كمك به همنوعان خود دست به كار شدند. گروههای جهادی هم از كسانی هستند كه برای كمكرسانی به مردمی سیلزده دست به كار شدند.
از دو روز گذشته كه سیل شدت گرفت، گروههای جهادی در خوزستان دست به كار شدهاند. معین سلیمانینژاد در اینباره به ما میگوید: «سه نقطه اصلی كه سیل مشكل ایجاد كرده بود را انتخاب كردیم. حمیدیه، محور آلاهلی و حاجیه، سوسنگرد و رفیع، از شهرهایی بود كه بحران سیل در آنجا به وجود آمده است. اوضاع شهر رفیع البته در بین مناطق سیلزده از همه بحرانیتر است. شاید به خاطر همین است كه روز گذشته شهر به طور كامل تخلیه شد.
آنطور كه سلیمانینژاد میگوید بعد از بحرانی شدن شرایط هشت گروه جهادی دست به كار شدند و كار تخلیه برخی از روستاها و اسكان در روستاها و حسینیهها را شروع كردند.
او با اشاره به اینكه گروههای جهادی خوزستان در تخلیه 9 روستا مشاركت كردهاند میگوید: به جز گروههایی كه در حال امدادرسانی به مردم هستند، 20 گروه جهادی دیگر هم در سطح استان برای خدماترسانی در حال آمادهباش هستند.
2 روز تا پایان سیل
تخلیه روستاها و اسكان تنها كاری نیست كه گروههای جهادی استان خوزستان انجام میدهند. احیای سیلبندها یکی دیگر از اهداف آنهاست. سیلبندهای رودخانه دز و كرخه از بین رفتهاند و همین مساله سیل و آبگرفتگی را ایجاد كرده است. سلیمانینژاد میگوید: «برای احیای آببندها نیاز به ماشینهای سنگین داریم.»
آنطور كه او میگوید چند ماشینسنگین در اختیار آنها قرار گرفته است، اما با توجه به شدت حادثه تعدادشان مناسب نیست. به گفته رئیس مركز مطالعات و هدایت حركتهای جهادی استان خوزستان، اگر احیای سیلبندها انجام نشود، خسارات وارده به مردم كشاورز بیشتر هم خواهد شد: «بسیاری از زمینهای كشاورزی زیر آب رفته و كشاورزان خسارت زیادی دیدهاند.»
هرچند تاكنون برآوردی از میزان خسارتی كه سیل در خوزستان، لرستان و كرمانشاه برجای گذاشته نشده، اما تكرار چنین حوادثی كه بهسادگی قابل پیشگیری است تایید میكند كه مدیریت بحران برای بسیاری از مدیران كشور در اولویت نیست و آنها به این مهم بیتوجه هستند.