واگنهای فرسوده مترو بسیاری از شهروندان را از حمل و نقل عمومی فراری میدهد
از نفس افتاده
«برنامه ما در بخش مترو این است كه تا مهر ماه به صورت مداوم هر ماه یك واگن را به ناوگان حمل و نقل عمومی اضافه كنیم»؛ این قولی بود كه پیروز حناچی شهردار تهران به پایتختنشینان در آخرین روزهای خرداد ماه داد؛ گرچه از ابتدای دوره جدید مدیریت شهری اتفاق ویژهای در متروی تهران به وقوع نپیوسته و به اعتقاد منتقدان جز افتتاح دوباره چند ایستگاه ساخته شده از دوره مدیریت پیشین شهری كارنامه درخشانی در انتظار مدیریت شهری و شورای شهر در دوره پنجم نیست.
البته محسن هاشمی هم كه تمام صحبتهای جدیاش را در قالب شوخی مطرح میكند در واكنش به این قول گفت كه ایشان گفتهاند اگر پول باشد، افتتاح میكنند. در واقع هر مسؤولی كه قولی را میدهد یك «اگر» در ابتدای آن قول میگذارد!
این وعدهها كه همیشه یك «اگر» پشت آنهاست باعث شده این روزها بسیاری از شهروندان عطای استفاده از مترو را به لقایش ببخشند، چون تهویه نامناسب، گرمای هوا و سر و صدای واگنهای فرسوده در كنار ازدحام در مترو شرایط بغرنجی را فراهم كرده كه تابآوری آن از عهده هرشخصی بر نمیآید.
محمد علیخانی، رئیس كمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران كه یكی از منتقدان جدی به عملكرد شهرداری در حوزه حمل و نقل است در واكنش به این قول شهردار تهران میگوید: شهردار تهران حتما بررسیهای لازم را انجام داده و با توجه به امكانات و برنامهها به شهروندان تهرانی قول داده است؛ شورای شهر هم پیگیریهای لازم را انجام میدهد تا شهردار به قولش عمل كند.
او به وضعیت فعلی ناوگان حمل و نقل متروی تهران هم انتقاد میكندو میگوید: در حال حاضر واگنهای مترو و اتوبوسهای شهر تهران در وضعیت نامناسبی به سر میبرند اگرچه شهرداری و شورای شهر تهران تلاش كرده در راستای بهبود این وضعیت اتفاقات خوبی بیفتد و امیدواریم در سال 98 در بخشهای اتوبوسرانی و مترو اتفاقات خوبی بیفتد.
تهران، نیازمند به 3000 واگن
كمبود واگن متروی تهران تنها مشكل اساسی ناوگان مترویی پایتخت نیست. این مشكل زمانی پررنگتر میشود كه تعدادی از واگنهای پایتخت كه عمر برخی از آنها به بیش از 15 سال هم میرسد برای تعمیر از مدار خارج میشوند. علیخانی با تاكید بر اینكه واگنهای شهر تهران بهصورت نوبتی
تعمیر اساسی میشوند و حتی در برخی موارد بازسازیهای جزئی صورت میگیرد، توضیح میدهد: معمولا در بازههای بررسی، ده تا 15 واگن خارج از خط و در حال اورهال هستند.
برای واگنها معمولا طول عمر مشخصی تعریف نمیشود و با توجه به تعویض قطعات تا زمانی كه اتاقك واگن قابل استفاده باشد، میتوان از واگن استفاده كرد.
رئیس كمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با بیان اینكه مدلهای واگنها طی سالهای گذشته تغییر كرده، اما هماكنون از مدلهای قدیمی و اولیه كه وارد ایران شده هم در مدارها استفاده میشود، میگوید: متروی تهران برای خدماترسانی مناسب به شهروندان به 3000 واگن نیاز دارد، اما اگر به صورت حداقلی 2000 واگن به مدار حمل و نقل اضافه شود بسیاری از مشكلات مرتفع خواهد شد. اگر این 2000 واگن وارد مدار شود، واگنهایی كه بهناچار مورد استفاده قرار میگیرند برای تعمیرات اساسی از مدار خارج میشوند. هماكنون حدود 1600تا1700 واگن در مدار استفاده میشود.
مناقصهای كه بعد از 2 سال تنفیذ نشد
«از وقتی كه مدیریت شهری جدید مستقر شد نظر اعضای كمیسیون عمران و حملونقل بهخصوص رئیس شورای شهر تهران مبنی بر این بود كه نباید برای توسعه ناوگان مترو منتظر دولت بمانیم، زیرا با این وضعیت دولت نمیتواند اقدام موثری انجام دهد آن هم در حالی كه از لحاظ بحث كیفیت و كمیت در ناوگان مترو وارد فاز بحرانی شدهایم» محمد كرونی، دبیر كمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران صحبتهایش را اینگونه ادامه میدهد: نظر آقای هاشمی این بود كه برای بهبود این وضعیت مناقصهای برگزار شود و تمام سازندگان ناوگان در كشور برای شركت در این مناقصه دعوت شوند؛ برای این كار نیاز به نقدینگی زیادی هم وجود نداشت. بدنه ناوگان میتوانست در اینجا ساخته شود و در مراحل بعدی روی كمكهای دولت حساب باز كرد.
وی ادامه میدهد: پس از این پیشنهاد، بحث 630 واگنی كه وزارت كشور متولی مناقصه آن شد پیشآمد كرد. اسفند 96 و در آخرین روزهای كاری بود كه آقای جهانگیری در جلسهای تمام متولیان كار را دور هم جمع كرد و بانك مركزی و وزارت كشور بهعنوان متولیان اصلی در این جلسه حاضر شدند و با توجه به اینكه آقای افشانی هنوز در وزارت كشور بود، آقای جهانگیری به ایشان تاكید كرد تا آخرین روز سال 96 باید این مناقصه برگزار شود و در نهایت طی دو تا سه ماه عملیات ساخت واگن در كارخانه برنده شروع شود.
به گفته دبیر كمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران، شركت واگن سازی تهران به همراه یك شركت چینی برنده مناقصه میشود اما عملا تیر 98 نیز رو به پایان است و این قرارداد تنفیذ نشده است.
مترو وامدار قالیباف
كرونی با بیان اینكه به دنبال جدی تر شدن تحریمها علیه ایران از آبان سال گذشته بانك مركزی اعلام كرد باز كردن خط اعتباری برای این منظور اصلا امكانپذیر نیست، تاكید میكند: غیر از ده رام قطاری كه زمان آقای قالیباف برای خط فرودگاه امام خمینی(ره) سفارش داده شده بود و با تغییرات ظاهری قرار است طی سه تا چهار ماه آینده وارد خطوط شود، در این دوره مدیریت شهری شاهد ورود قطار جدیدی به ناوگان مترو نخواهیم بود.
گرچه در این میان عدهای دلخوش به فاینانس 500میلیون یورویی بودند كه رئیس شورای شهر چند روز قبل خبر از تخصیص برای ساخت تعدادی از 630 واگن داد، اما كرونی میگوید: اگر آن 630 واگن همین امروز هم قراردادش عملیاتی شود اولین سری واگنها 20ماه بعد تحویل داده خواهد شد و عملا به عمر این دوره مدیریت شهری
نمیرسد.
در حالی كه وضعیت نامطبوع ناوگانهای فعلی متروی تهران موجب نارضایتی تهرانیها شده است، دبیر كمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در این باره میگوید: برای هر خط تعدادی قطار رزرو در نظر گرفته میشود اما معاونت حمل و نقل و ترافیك قطارهای رزرو را وارد خط كرده است، این اقدام باعث تضعیف كیفیت خدمات میشود، شاهد افزایش خرابی قطارها هستیم و باتوجه به نبود برخی قطعات، استهلاك ناوگان به شدت افزایش یافته است.
در حالی كه علیخانی از وجود ناوگانهای قدیمی در مدار حمل و نقل مترویی تهران خبر میدهد باید بدانیم استاندارد جهانی برای نوسازی ناوگان براساس مقدار كیلومتری است كه طی میشود؛ هر قطار بعد از ده هزار كیلومتر حركت باید سرویس اولیه شود و در ادامه روی 120 هزار كیلومتر، 360 هزار و 720 هزار كیلومتر نیازمند تعمیرات اساسی است.
كرونی با بیان اینكه تعدادی از ناوگان ما در حال حاضر وارد این محدوده شده است، توضیح میدهد: اگر قرار باشد به دلیل تعمیرات از مدار خارج شوند وضعیت خدمات نامناسبتر خواهد شد و قطارها متاسفانه نمیتوانند وارد مرحله تعمیرات اساسی شوند.
امیدها به دولت كمرنگ میشود
امید به تحقق فاینانس دو میلیارد یورویی كه برای ناوگان حمل و نقل مترویی كشور در نظر گرفته شده و قرار است سهم تهرانیها از این مقدار یكمیلیارد یورو باشد در سایه تحریمها هر روز كمتر میشود.
كرونی هم امیدی به تحقق فاینانسها ندارد و میگوید: هرساله در بودجه سالانه كشور فاینانسی برای كل قطارهای شهری كشور در نظر گرفته میشود كه با وضعیت فعلی گمان نمیكنم رقمی از این فاینانس محقق شود. آقای جهانگیری بعد از بازدید از شركت واگنسازی نامهای به آقای نوبخت زدند كه برای تحقق فاینانس كمك كند. البته با این دستورات اداری بعید میدانم اقدام موثری انجام شود.