گزارشی از جزئیات طرح گازسوز کردن 4/1 میلیون دستگاه خودروی عمومی با درآمد گرانی بنزین
گازسوز کردن رایگان به نفع چه کسی است؟
طرح گازسوز کردن خودروهای عمومی که در شورای اقتصاد تصویب شده، قرار است از دو هفته آینده شروع شود. بر این اساس دولت با پرداخت ۶۵۰۰ میلیارد تومان کمک بلاعوض از محل درآمد گرانی بنزین، یک میلیون و ۴۰۰ هزار وانت، تاکسی، ون و دیگر مسافربرهای شهری را دوگانهسوز میکند.
با این که این طرح، اقدام مفیدی است و موجب کاهش مصرف بنزین میشود؛ اما هنوز آغاز نشده، تبعاتی به دنبال داشته است. از وقتی اعلام شده این طرح قرار است اجرا شود، قیمت کپسول گاز سیانجی خودرو در بازار دو برابر شده و از 2.5 میلیون تومان به بیش از پنج میلیون تومان رسیده که گازسوز کردن خودروهای شخصی را دشوار کرده است.
همچنین محل تأمین بودجه این پروژه هم قابل تأمل است. دولت میخواهد از محل درآمدهای حاصل از گرانی بنزین بودجه این کار را تأمین کند، در حالی که پیش از این وعده داده شده بود تمام درآمد حاصل از گرانی بنزین بین مردم توزیع خواهد شد؛ بنابراین طرح گازسوز کردن خودروهای عمومی از محل درآمد گرانی بنزین، میتواند گام اول انحراف در زمینه توزیع درآمد حاصل از گرانی بنزین باشد و دولت در موارد دیگری هم که کسری بودجه داشته باشد به این پول دست بیندازد.
همچنین اگر تعداد کارگاهها یا سازندگان مخازن اندک باشد نشان میدهد رانتی در پس داستان است و برای جلوگیری از این اتفاق باید به طور یکسان کارگاهها و سازندگان مخازن از این طرح بهرهمند شوند تا آنها هم بتوانند ظرفیت اشتغال خود را افزایش دهند. هرچند برخی کارشناسان معتقدند میتوان از راهکارهای بدون هزینه بهره برد و این پول را صرف نوسازی ناوگان حملونقل عمومی کرد. به این صورت که قانونی تصویب شود که در صورت گران شدن بنزین قیمت سیانجی هم افزایش یابد. همچنین تأکید شود در صورت افزایش قیمت سیانجی قیمت بنزین ثابت نماند تا سرمایهگذاری در حوزه انرژی پاک رشد داشته باشد.
غفلت ششساله
توسعه خودروهای دوگانهسوز از زمان دولت نهم شروع شد و با سهمیهبندی بنزین در سال 1386، بیشتر خودروهای عمومی به صورت دوگانهسوز از سوی خودروسازان تولید شدند. در زمان دولت قبل، سهم خودروهای دوگانهسوز از کل تیراژ خودروسازان سال به سال بالاتر رفت، اما از زمان شروع به کار دولت یازدهم، تولید خودروهای دوگانهسوز به شدت کاهش یافت به طوری که تقریبا در سال جاری تولید خودروهای دوگانهسوز نسبت به دوران اوج آن در حد صفر بوده است. غفلت از تولید خودروهای دوگانهسوز موجب شد اکنون با گرانی بنزین، با موج فزاینده تقاضا برای دوگانهسوز کردن خودروها مواجه شویم و دولت برای رفع این معضل به درآمد حاصل از گرانی بنزین متوسل شده تا غفلت شش ساله را در عرض چند ماه جبران کند، اما به بهای گرانی دو برابری قیمت دستگاههای سیانجی که از جیب ملت خواهد رفت.
سرمایهگذاران سیانجی ورشکست شدهاند
جواد نوفرستی، کارشناس انرژی گفت: وقتی با راهکار بدون هزینه و مطمئنتر میتوان به هدف رسید، چرا در شرایط بحرانی کسری بودجه، این حجم از منبع درآمدی صادرات بنزین باید به این طرح اختصاص یابد. طرحی که اعلام شده و قرار است برای آن 6500 میلیارد تومان بلاعوض داده شود نوعی اتلاف منابع است و به جای این کار میتوانیم این پول را صرف توسعه حملونقل عمومی کشور کنیم و از راههای بدون هزینه برای افزایش مصرف سیانجی بهره ببریم.
وی تأکید کرد: از سالهای 90 تا 98 سیاست اشتباهی به کار گرفته شد که موجب زیان سرمایهگذاران شد. به بیان بهتر فاصله قیمتی سیانجی و بنزین کاهش یافت و سرمایهگذاران در بخش سیانجی ورشکست شدند و اکنون هم هیچ تضمینی وجود ندارد که سرمایهگذاری آنها را به نتیجه برساند.
نوفرستی با اشاره به اینکه تصویب بند قانونی برای عدم کاهش فاصله تعرفه فروش سیانجی با بنزین و حفظ نسبت ۲۵ تا ۳۰ درصد به مدت ده سال الزامی است، افزود: اگر قانونی تصویب شود که فاصله قیمتی بنزین و سیانجی حفظ شود، سرمایهگذاری صاحبان سرمایه تضمین خواهد شد و باید به آنها اطمینان داده شود که این فاصله مانند گذشته کوتاه نمیشود.
به گفته این کارشناس انرژی، افزایش قیمت سیانجی و ثابت ماندن قیمت بنزین باعث شد مصرف سیانجی در کشور از 22 میلیون لیتر به 19 میلیون و مصرف بنزین از 65 میلیون لیتر به 95 میلیون لیتر در روز برسد. اگر این فاصله حفظ شود نیازی به پرداخت وامهای بلاعوض نیست و خود به خود مردم به این سمت سوق پیدا میکنند. نوفرستی تصریح کرد: از وقتی اعلام شده وام بلاعوض به خودروهای عمومی برای دوگانهسوز کردن پرداخت میکنیم قیمت کپسولهای سیانجی دو برابر شده و از 2.5 میلیون تومان به پنج میلیون تومان رسیده است. این سیاست از همین ابتدا رانتهایی دارد که باید برای اجرای آن تجدیدنظر شود.
وی این طرح را درست و در راستای منافع ملی دانست و گفت: دولت شش سال دیر عمل کرده، اما اجرای این طرح موجب هدررفت منابع میشود و میتوان بدون هزینه این کار را انجام داد. ضمن اینکه کمکی به مشکل ترافیک نمیکند.
جزئیات طرح
گازسوز کردن خودروها علاوه بر کاهش آلودگی هوا و کاهش هزینههای مصرف بنزین برای دارندگان خودروهای یادشده، امکان ارزآوری برای دولت را نیز به همراه خواهد داشت.
مسؤولان دولت از قیمت آزاد ۵۵۰۰ تا ۶۰۰۰ تومانی بنزین در شرایط فعلی سخن گفتهاند. از اینرو میتوان محاسبه کرد از محل صادرات مازاد روزانه ده میلیون لیتری بنزین پس از گازسوز کردن خودروهای عمومی، روزانه حدود ۵۵ تا ۶۰ میلیارد تومان و سالانه بین ۲۰ تا ۲۲ هزار میلیارد تومان منابع در اختیار دولت قرار خواهد گرفت. هرچند اجرای طرح گازسوز کردن رایگان خودروها طرح خوبی محسوب میشود، اما در عین حال با انتقادات جدی از سوی کارشناسان برای روش اجرا همراه است.
حسن قلیپور، مدیر طرح سیانجی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی از آمادگی برای گازسوز کردن تمام خودروهای کشور تا دو هفته آینده خبر داد و گفت: طبق مصوبه شورای اقتصاد با پرداخت ۶۵۰۰ میلیارد تومان کمک بلاعوض، تمامی خودروهای عمومی بنزینی شامل یک میلیون و ۴۰۰ هزار وانت، تاکسی، ون و دیگر مسافربرهای شخصی دوگانهسوز
میشوند.
مدیر طرح سیانجی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی افزود: پس از سهمیهبندی قیمت بنزین استقبال از مصرف سیانجی افزایش یافت و هماکنون روزانه ۲۴ میلیون مترمکعب سیانجی مصرف میشود. میزان ثبتنامها ۵۰ درصد نسبت به هفته گذشته افزایش یافته و ما مدنظر داریم این میزان را افزایش دهیم که تاکنون رشد استقبال خوب بوده است.
وی با بیان اینکه هماکنون مردم میتوانند با هزینه خودشان به این مراکز مراجعه کنند، اظهار کرد: مشکلی در این بخش وجود ندارد، اما احتمالاً دو هفته دیگر قرارداد منعقد میشود و ما میتوانیم بهصورت رایگان مخازن را برای مراکز مشخص شده، ارسال کنیم تا فرآیند کار پیش برود.
مدیر طرح سیانجی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی درباره ظرفیت انجام این کار گفت: این مساله به میزان ظرفیت کارگاهها بستگی دارد، اما میتوان گفت تقریباً در هر کارخانه حدوداً ۱۵ هزار تبدیل در هر ماه صورت میگیرد. به عبارت دیگر در هر کدام از هفت کارخانه، امکان تبدیل ۱۵ هزار مخزن وجود دارد و قصد داریم این ظرفیت را تا عید به ۳۰هزار دستگاه افزایش
دهیم.
این مقام مسؤول در شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی تأکید کرد: وانتبارهای سنگین و وانتهای سبک در اولویت قرار دارند و پس از آن مسافربرهای شهری میتوانند از این امکان برخوردار شوند. در مورد ون دوگانهسوز هم باید گفت هنوز تولید این مدل خودرو صورت نگرفته و در حال مذاکره با خودروسازان هستیم.
قلیپور به همکاری با یک بانک خصوصی برای خودروهای شخصی اشاره کرد و گفت: وامی که برای دوگانهسوز کردن خودروهای شخصی در نظر گرفته شده پنج میلیون تومان با نرخ 18 درصد است که اطلاعیه جدید آن طی هفتههای آینده اعلام خواهد شد.
مدیر طرح سیانجی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی با بیان اینکه وزارت کشور و وزارت راه مکلف شدند زمین در اختیار بخش خصوصی قرار دهند، تصریح کرد: در این صورت بخش خصوصی اعلام آمادگی کرده 500جایگاه گاز احداث کنند.
همچنین ظرفیت اسمی جایگاههای گاز 40میلیون متر مکعب در روز است و اکنون 25میلیون مترمکعب مصرف در کشور داریم. بر اساس استانداردهای جهانی به ازای هر هزار خودرو یک ایستگاه گاز وجود دارد اما در ایران اینطور نیست.
وی با بیان اینکه تا هفته گذشته 120 هزار نفر در سایت ثبتنام کردند گفت: سایت www.Ingv.ir متعلق به وزارت صمت برای ثبتنام معرفیشده و اخیراً با مشکلاتی همراه شده که مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی برای رفع این معضل حضوری به این وزارتخانه رفت.
قلیپور درباره اینکه خودروهای گازسوز شتاب ندارند، گفت: کیت مخازن گازسوز تقویتشده و دیگر مشکل شتاب وجود ندارد.
اردشیر دادرس، رئیس انجمن صنفی جایگاهداران سیانجی گفت: در ۱۵ روز اول بعد از سهمیهبندی بنزین، مصرف سیانجی هم حدود ۲۰ درصد (معادل حدود چهار میلیون مترمکعب) در کشور افزایش یافت و از روزانه ۱۹ میلیون مترمکعب به حدود 25 میلیون مترمکعب رسید.
دادرس اضافه کرد: در صورتی که طبق مصوبه شورای اقتصاد ۶۵۰۰ میلیارد تومان برای دوگانهسوز کردن ۱٫۴ میلیون خودروی عمومی اختصاص یابد، میزان مصرف سیانجی روزانه ده میلیون مترمکعب افزایش مییابد که به تبع آن ده میلیون لیتر کاهش مصرف بنزین خواهیم داشت. میتوانیم این ده میلیون لیتر بنزین را صادر کنیم و ارزآوری داشته باشیم.
چگونه در سایت ثبتنام کنیم؟
سایت ثبتنام برای گازسوز کردن خودرو www.ingv.ir است. در سایتی که معرفیشده فرم ثبتنام وجود دارد که متقاضی اطلاعات را وارد میکند تا صفحه پیشخوان برایش باز شود.
در صفحه پیشخوان در منوی سمت راست گزینه ثبت خودرو را انتخاب کنید و سپس گزینه درخواست تبدیل را مجدد انتخاب و تأیید کنید تا فرم مربوط باز شود. شماره پلاک و VIN خودرو را ثبت کنید تا فرم بعدی باز شود و مشخصات مالک و خودرو را ثبت کرده و در پایان دکمه ذخیره اطلاعات را بزنید.
در حال حاضر رزرو نوبت برای تبدیل فعال نیست و اتحادیه با هماهنگی تولیدکنندگان داخلی بر اساس انواع خودروهای ثبتنام شده در حال تأمین تجهیزات برای مراکز خدمات فنی است تا در اسرع وقت امکان رزرو نوبت فعال شود.