50میلیون درآمد 375میلیون هزینه
به نظر میرسد ما نتوانستهایم بازاریابی مناسبی در حوزه جذب دانشجویان بینالمللی داشته باشیم. در حالی که بسیاری از دانشگاههای جهان فارغ از کیفیت آموزشی به دنبال روشهای مختلف ایجاد جذابیت برای دانشجویان خارجی هستند ما در این حوزه غفلت داشتهایم. فارغ از آن، افق نگاه مسؤولان حالا این است که بتوانیم در سال از راه جذب دانشجویان خارجی سهمیلیارد دلار هم جذب کنیم. وقتی حرف از ارزآوری و درآمد به واسطه حضور دانشجویان خارجی میشود میتوان چرتکه به دست به محاسبه میزان این درآمدها هم پرداخت. سوال این است که هر دانشجوی خارجی به طور متوسط چقدر درآمد برای ایران دارد؟ چون برای کسب پاسخ مستند به این پرسش به جایی نرسیدیم دست به دامن آمارها شدیم.
براساس دادههای موجود شهریههای پرداختی توسط دانشجویان خارجی به دو دسته تقسیم میشود که با توجه به نحوه جذب آنهاست، گروه اول، افرادی هستند که جزو اتباع خارجی در داخل کشور محسوب میشوند و از طریق کنکور در مراکز آموزشعالی ایران پذیرفته میشوند و گروه دوم، دانشجویانی هستند که از طریق مجوزهایی که وزارت علوم به دانشگاهها میدهد توسط خود دانشگاهها پذیرش میشوند. میزان شهریه تحصیلی دانشجویان خارجی غیربورسیه برای هر نیمسال تحصیلی در دانشگاه اصفهان تا سال گذشته به طور میانگین برای هر ترم حدود 2000هزار دلار بوده است. نکته جالب توجه این است که 95درصد از دانشجویان خارجی در ایران جمعیتی بالغ بر 38هزار نفر را شامل میشوند که به گفته مسؤولان وزارت آموزشعالی دو سوم از این تعداد را دانشجویان تبعه افغانستان تشکیل میدهند، به این مفهوم که حدود 25 هزار دانشجوی خارجی ایران از کشور افغانستان است. سال گذشته هم از زبان مدیرکل امور دانشجویان غیرایرانی سازمان امور دانشجویان وزارت علوم نقل شده که «دانشجویان خارجی که در دانشگاههای کشور تحصیل میکنند، تنها در صورت کسب رتبههای تک رقمی و دورقمی در آزمونهای سازمان سنجش از سوی وزارت علوم بورسیه میشوند».
به این مفهوم که از این تعداد 25هزار نفر تعداد انگشتشماری احتمالا بورسیه شدهاند و بقیه این افراد باید شهریههای مورد نظر را پرداخت کنند. با این حساب تنها درآمد حاصل از شهریه 25هزار دانشجوی تبعه افغانستان در سال حدود 50میلیون دلار میشود اما عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران در اردیبهشت سال98 اعلام کرده است: «بیش از ۲۳هزار دانشجوی افغانستانی در دانشگاههای ایران تحصیل میکنند. این آموزشها هزینه بر است و برآورد میشود هر دانشجو سالانه ۱۵هزار یورو هزینه دارد». اگر ادعای او صحیح باشد ایران از حضور 25هزار دانشجوی تبعه افغانستان در سال 50میلیون دلار درآمد دارد و برای همین تعداد در یک سال 375میلیون یورو هزینه میکند!