نكته قابل تأمل آنكه فقط 13 درصد كل حجم واگذاریها در پنج سال اخیر (1393 تاكنون) صورت گرفته و 85 درصد واگذاریها در فاصله سالهای 1385 تا 1392 انجام شده بود؛ اما اكثر خصوصیسازیهای مورددار كه به بیكاری كارگران و اعتراضهای اجتماعی انجامیده، در پنج سال اخیر رخ داده است.
از سال 1380 تاكنون 149 هزار میلیارد تومان سهام دولت در شركتهای دولتی واگذار شده است كه 53 درصد آن از طریق بورس و 12 درصد از طریق فرابورس انجام شده و حدود 35 درصد هم از طریق مذاكره و مزایده صورت گرفته است. تمام انتقادات و اعتراضها هم نسبت به واگذاریهایی است كه به صورت مذاكره و مزایده انجام شده است؛ زیرا در واگذاری به صورت بورس، كل فرآیند عرضه و قیمتگذاری به صورت شفاف
انجام میشود و امكان زدوبند وجود ندارد.
استعفایی كه تكذیب شد
در روزهای گذشته، حرف و حدیثهایی نسبت به استعفا یا بركناری رئیس سازمان خصوصیسازی مطرح شد. علیرضا بیگی، نماینده تبریز اعلام كرد شرط نمایندگان مجلس در رأی اعتماد به فرهاد دژپسند برای وزارت اقتصاد، بركناری عبدا... پوریحسینی، رئیس سازمان خصوصیسازی بوده است.
پــــوریحسـینی هــم
در گفتوگو با رادیو سراسری در مورد اظهارات علیرضا بیگی، نماینده مردم تبریز در مجلس در مورد اینكه پیششرط رأی اعتماد نمایندگان به فرهاد دژپسند به عنوان وزیر امور اقتصادی و دارایی در صحن مجلس تغییر رئیس سازمان خصوصیسازی بوده است، گفت: اینكه نمایندگان مجلس در رأی اعتماد به وزیر اقتصاد تعهدی از وزیر گرفتهاند یا خیر، اطلاعی ندارم؛ اما تا به امروز آقای دژپسند قبول نكردهاند تا بنده در سازمان خصوصیسازی نباشم.
رئیس سازمان خصوصیسازی ضمن اعلام استعفای خود از ریاست این سازمان گفت: در تجمعاتی كه انجام میشود، میگویند كه بنده از سازمان خصوصیسازی استعفا بدهم. وا... بنده استعفا دادهام، به صورت كتبی هم این كار را كردهام.
البته روز گذشته سازمان خصوصیسازی توضیحاتی درباره این گفتههای پوریحسینی منتشر و استعفای وی را تكذیب كرد.
اعتراض دولتیها
به واگذاری سیلوهای كرمانشاه
اصرار سازمان خصوصیسازی برای واگذاری سه سیلو در استان كرمانشاه، مورد دیگری بود كه در هفتههای اخیر حتی با اعتراض رسمی مقامات دولتی مواجه شد؛ اما با وجود اعتراض و پیگیری مسؤولان ارشد استان كرمانشاه، سازمان خصوصیسازی از واگذاری سؤالبرانگیز سیلوهای این استان كوتاه نیامد.
از اوایل آذر كه خبر واگذاری سه سیلوی كرمانشاه، سنقر و كنگاور به رسانهها كشید، صدای اعتراض همه مدیران دولتی، مجمع نمایندگان و حتی نماینده ولیفقیه در استان و امامجمعه كرمانشاه بلند شد.
به گفته مظفر رحیمی مدیرعامل شركت غله و خدمات بازرگانی استان كرمانشاه، سیلوی صد میلیارد تومانی كرمانشاه 23 میلیارد تومان فروخته شده است. سیلوی سنقر هم حداقل 13 میلیارد تومان ارزش داشته، اما به قیمت
5/5 میلیارد تومان فروش رفته است.
حجتالاسلام سیدجواد حسینیكیا، نماینده مردم سنقروكلیایی در مجلس شورای اسلامی هم از واگذاری سیلوی سنقر به نصف قیمت واقعی خبر داد و گفت: دولت باید هر چه سریعتر نسبت به لغو واگذاری سیلوی سنقر اقدام كند.
در كنار اعتراض نمایندگان مجلس، هوشنگ بازوند، استاندار كرمانشاه دست به قلم شده و در نامهای مخالفت استانداری با واگذاری این سیلوها را به مسؤولان ارشد دولت اعلام كرد و گفت: رئیسجمهور پیشتر مخالفت خود را با این واگذاریها اعلام كرده، بنابراین لغو آنها قطعی است. بازوند در گفتوگو با ایرنا با اشاره به قیمت پایین واگذاری سیلوها افزود: ما پیش از این برای توقف واگذاری این سیلوها نامهنگاری كرده بودیم و رئیسجمهور هم دستور توقف این واگذاری را صادر كرده بود. آقای سیف، معاون وزیر جهاد كشاورزی نیز كه مسؤول مستقیم این وزارتخانه در موضوع واگذاری سیلوها به بخش خصوصی است، با اقدام سازمان خصوصیسازی مخالف بوده است.
دفاع وزیر اقتصاد
در ادامه پیگیریها برای اعتراض به این واگذاری بود كه استاندار و اعضای مجمع نمایندگان كرمانشاه در مجلس شورای اسلامی 9 دی با وزیر اقتصاد و رئیس سازمان خصوصیسازی دیدار كردند.
فرهاد دژپسند در این جلسه گرچه گفت كه اقائل به تغییر روش و نوع واگذاری شركتهای دولتی هستمب اما تاكید كرد: آنچه من در مورد واگذاری شركت پتروشیمی و سیلوی كرمانشاه میتوانم بگویم، این است كه طبق نظر مشاوران، در سه مرحله تعیین و تصویب قیمت و مزایده تخلفی صورت نگرفته است.
تحقیق و تفحص مجلس از واگذاریها
رئیـــس كمیسیـــون اقتصادی مجلس با انتقاد
از نحوه واگذاریهای كنونی، گفت: در سالهای اخیر عمدتا واگذاریهای انجام شده در مجلس مورد اعتراض جدی بوده و تبدیل به تحقیق و تفحص شده است.
محمدرضا پورابراهیمی، نماینده مردم كرمان و رئیس كمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به روند غلط واگذاری شركتهای دولتی به بخش خصوصی، اظهار كرد: اگر بخواهیم به ایرادات شكلی روند خصوصیسازی اشاره كنیم باید گفت واگذاریها انجام میشود، اما عملا واگذاری پس از مدتی مورد اعتراض قرار میگیرد و بعضاً در قیمتگذاریها دارای اشكالات اساسی بوده است.
رئیس كمیسیون اقتصادی مجلس افزود: ما میبینیم واگذاریها عموما انجام میشود اما اهلیت آن رعایت نشده است، یعنی فردی كه هیچگونه سابقه فعالیتی در آن زمینه نداشته است شركت دولتی را گرفته آن هم معلوم نیست با چه هدف و رویكردی كه این جزو اشكالات شكلی محسوب میشود كه اهلیت رعایت نمیشود.
پورابراهیمی ادامه داد: ما میبینیم واگذاریها انجام شده اما وثایق لازم انجام نشده است یا تعهدات خریدار برای حوزه پرسنلی و رعایت حقوق كاركنان آن بنگاه كه واگذار شده پس از مدت كوتاهی از دست رفته است.
وی افزود: در حوزه شكلی تقریبا میتوانیم بگوییم در سالهای اخیر عمدتا واگذاریهایی انجام شده حداقل در مجلس مورد اعتراض جدی بوده و تبدیل به تحقیق و تفحص شده است.
رئیس كمیسیون اقتصادی مجلس خاطرنشان كرد: اكنون تحقیق و تفحصهایی كاملا مستمر در مجلس در حال انجام است كه چندین تحقیق و تفحص در كمیسیون اقتصادی در یكی دو سال اخیر در ارتباط با مجموع فعالیتهای سازمان خصوصیسازی برای واگذاریها در دستور كار ماست.
پورابراهیمی اضافه كرد: تحقیق و تفحصهایی از روند خصوصیسازیها مانند پالایشگاه كرمانشاه، كشت و صنعت مغان و موارد دیگر در دستور كار قرار گرفتهاند و اخیرا هم تحقیق و تفحص از خود سازمان خصوصیسازی تصویب شده كه قرار است مراحل آن طی شود و این نشان میدهد این مجموعه به غیر از ایرادات محتوایی كه ابتدا هدف را دنبال نمیكند از لحاظ شكلی هم اشكالات اساسی دارد.
به تخلفات خصوصیسازی
رسیدگی نمیشود
دكتر عبدالرضا مصری، عضو كمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس تاكید كرد: واگذاری شركتهای دولتی در ایران به بدترین شكل ممكن انجام میشود به طوری كه 10درصد قیمت كارشناسی توسط متقاضی پرداخت و صاحب آن شركت میشود. جالب اینجاست كه هیچ وثیقهای هم از خریدار دریافت نمیشود كه بتواند شركت را
به درستی مدیریت كند.
مصری با اشاره به اینكه برخی واگذاریها به دلیل ضعف نظارت باعث تعطیلی آن كارخانه شده است، گفت: در برخی واگذاریها به دلیل اینكه نظارتی وجود نداشت متقاضی كه صاحب آن شركت تلقی میشد شروع به فروش ماشینآلات و در برخی موارد اقدام به فروش زمین كارخانه كرده كه اكنون چند واحد مسكونی جای كارخانه را گرفته است. وی در مورد ابهاماتی كه در واگذاری شركتهای دولتی وجود دارد تصریح كرد: چندبار از آقای پوری حسینی، رئیس سازمان خصوصیسازی سؤال شد كه چرا فلان كارخانه با قیمت پایین واگذار شده كه پاسخ ایشان این بود كه قیمتگذاری دست من نیست و هیات واگذاری در مورد آن تصمیم میگیرد. هیات واگذاری متشكل از وزیر اقتصاد، وزیر دادگستری و دو نماینده دیگر است كه مشخص است نمیخواهند به این موضوع پاسخ دهند.
عضو كمیسیون برنامه و بودجه مجلس تاكید كرد: نمایندگان استانهای مختلف مستندات و اعتراضات خود را در مورد واگذاری شركتهای دولتی كه در حوزه انتخابیهشان قرار دارد به وزیر اقتصاد ارسال كردند تا به این موضوع رسیدگی شود. وزیر اقتصاد هم قول مساعد دادند تا جلسهای در این مورد برگزار و به سؤالات نمایندگان پاسخ داده شود كه در غیر این صورت مسائل به صحن علنی منتقل خواهد شد.
مصری در پاسخ به پرسش خبرنگار ما مبنی بر اینكه اعتراض شما در مورد واگذاری كدام شركت دولتی است، پالایشگاه كرمانشاه یا سیلوهای گندم گفت: هر دو. پالایشگاه كرمانشاه كه در دولت آقای احمدینژاد با قیمت حدود 1800 میلیارد تومان واگذار شده بود با روی كار آمدن دولت آقای روحانی این پالایشگاه پس گرفته شد و تراز مالی آن كه تا پیش از دولت آقای روحانی سالانه صد میلیارد تومان سود داشت یكباره زیانده شد و با قیمت 180 میلیارد تومان واگذاری
صورت گرفت.
وی به عملكرد هیات داوری در زمینه واگذاریها اشاره كرد و گفت: یك هیات داوری در سازمان خصوصیسازی تشكیل شده و میگویند در موضوع بحث واگذاری یا سازمان خصوصیسازی باید شكایت كند یا متقاضی اما صحبت اینجاست كه اگر این دو خدای نكرده زد و بندی با هم داشته باشند تكلیف چیست؟
نماینده مردم كرمانشاه با اشاره به اینكه وجدان برخی مسؤولان خاموش است و از بیتالمال محافظت نمیكنند، گفت: زمانی كه بنده و برخی همكاران در مجلس نسبت به سیاستهای ارزی دولت اعتراض داشتیم هیچكس در این زمینه گوش نكرد تا اینكه منابع زیاد ارزی كشور هدر رفت و اكنون برخی آقایان مجرم شناخته شدند كه برخورد با آنها مانند نوشدارو پس از مرگ سهراب است و فایدهای ندارد.
این نماینده مجلس افزود: چند بار گزارش تخلفات سازمان خصوصیسازی را به ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی دادیم و در طول یك سال و نیم گذشته چندبار از این سازمان برای پاسخگویی دعوت به عمل آمد كه حاضر به پاسخگویی در این زمینه نشد و جلسهای در این ستاد برگزار نشده است.
وی با بیان اینكه از آقای دژ پسند بهعنوان وزیر اقتصاد انتظار داریم موضوع تخلفات در واگذاری شركتهای دولتی را ساده نگیرد، گفت: مشخص نیست چه كسی در دولت پشت این قضیه است كه ترس دارد به واگذاریها رسیدگی شود و سرنخهای جدید بیرون بزند، به همین دلیل علاقهای نسبت به رسیدگی واگذاریها در بدنه دولت نیست.