خداحافظی‌های تلخ!

نگاهی به اپلیكیشن‌های به تاریخ پیوسته در آغاز دهه سوم قرن 21

خداحافظی‌های تلخ!

دو دهه اول قرن 21 را باید به نام برنامه‌نویسان و اپلیكیشن‌ها سند زد. حالا هیچ کس نیست که گوشی هوشمند نداشته باشد و از «اپ»‌ها استفاده نکند. با وجود این در این سال‌ها، اپ‌ها و برنامه‌های گوناگونی هم بودند که بنا به دلایلی دیگر وجود ندارند. در این گزارش به بررسی این تجربیات می‌پردازیم.

اولین پیام‌رسان جهان
در سال 1997 شركت AOL یك نرم‌افزار پیام‌رسان مجزا به نام AIM راه‌اندازی كرد كه در زمان خود در رقابت با پیام‌رسان‌هایی مانند MSN مایكروسافت و حتی یاهو پیشتاز بود و كاربران بیشتری را به سمت خود جذب كرد. اما پس از آن، با ظهور پیامك، فیسبوك و پیام رسان‌های امروزی نتوانست به روز پیشرفت كند و حدود سه سال قبل شركت AOL اعلام كرد كه این پیام رسان به كار خود پایان خواهد داد. اتفاقی كه كارشناسان معتقد بودند عدم ارائه نسخه موبایلی برای این پیام‌رسان و استفاده از پروتكل پیام‌رسانی پرهزینه علت‌های پیشرفت نكردن این پیام رسان خاطره‌انگیز برای مردم دنیا بود.
جالب است بدانید چیزی را كه ما اكنون به نام «استاتوس» و «توئیت» می‌شناسیم، این پیام رسان در قالب پیام‌هایی به نام  Away Message  به جهان عرضه كرده بود.


گوگل پلاس
كمپانی گوگل در سال ۲۰۱۱ میلادی و با امید به تصاحب بازار شبكه‌های اجتماعی، سرویس مخصوص به خودش را راه‌اندازی كرد. با این همه به خاطر ناكامی در جلب توجه مخاطبان و به دنبال كشف باگی امنیتی در گوگل پلاس كه به‌صورت بالقوه 5/52 میلیون كاربر را تحت‌تاثیر قرار می‌داد، گوگل اعلام كرد كه نسخه مصرفی شبكه اجتماعی گوگل پلاس، به جای آگوست ۲۰۱۹ چهار ماه زودتر، یعنی در آوریل (فروردین‌ماه) تعطیل خواهد شد. در همین راستا، گوگل تمام رابط‌های برنامه‌نویسی (API) گوگل پلاس را طی مدت ۹۰ روز تعطیل كرد. گوگل همچنین در ماه اكتبر اعلام كرد به دنبال كشف نقصی كه می‌تواند به توسعه‌دهندگان خرابكار، امكان جمع‌آوری داده‌های صدها میلیون كاربر را داده باشد، شبكه اجتماعی ناموفقش را برای مصرف‌كنندگان تعطیل خواهد كرد و به این ترتیب گوگل پلاس هم به تاریخ پیوست؛ گوگل پلاسی كه قرار بود رقیبی جدی برای فیسبوك باشد!


یاهو مسنجر
این اپلیكیشن در سال ۱۹۹۸ میلادی برای ارسال پیام از طریق شبكه اینترنت ابتدا با نام Yahoo Pager راه‌اندازی شد. «یاهو مسنجر» در میان كاربران منطقه آسیا-اقیانوسیه از محبوبیت زیادی بر خوردار بود و براساس آمار منتشر شده از سوی «بلومبرگ»، تجار نفت از این اپلیكیشن برای معاملات خود استفاده زیادی می‌كردند.
با این وجود وقتی كه ماریسا میر در سال 2012 به سمت مدیرعاملی یاهو منصوب شد، یكی از نخستین اقدامات وی مدرنیزه كردن اپلیكیشن‌های موبایل این كمپانی بود. در راستای این هدف، صدها برنامه‌نویس جذب بخش توسعه اپلیكیشن‌های موبایل این شركت شد و یاهو تمركز ویژه‌ای را به محصولات نرم‌افزاری پرطرفدارش در گذشته اختصاص داد و همانطور كه انتظار می‌رفت، مسنجر بازهم تبدیل به مهم‌ترین برنامه یاهو شد.
یاهو مسنجر سال‌ها محبوب و سلطان بلامنازع نرم‌افزارهای پیام‌رسانی بود، اما به تدریج و با وجود رقبایی همچون فیسبوك مسنجر، واتس‌اپ و تلگرام دیگر راه دشواری برای كسب اعتبار و محبوبیت گذشته‌اش داشت. به همین منظور سال گذشته شركت یاهو اعلام كرد كه در ماه آگوست مسنجر برای همیشه با مردم خداحافظی می‌كند.


وی چت
همه ا‌پ‌های معرفی شده در بالا، حالا تقریبا هیچ كاربردی ندارند و رسما به كار خود پایان داده‌اند اما برخی مانند وی چت، لاین و تانگو هنوز زنده‌اند. با این حال با ظهور پیام‌رسان‌هایی مانند تلگرام عملا از كار افتاده شدند. جالب است بدانید، تا قبل از فیلتر وی چت در ایران، این پیام‌رسان پرطرفدار چینی، در ایران هم جزو محبوب‌ترین اپلیكیشن‌ها بود و روز به روز هم بر محبوبیتش اضافه می‌شد. اما این پیام‌رسان در سال ۹۲ به خاطر آنچه نقض حریم خصوصی كاربران و انتشار محتوای غیراخلاقی خواندند، در ایران فیلتر شد اما در سال 96 و با فیلتر تلگرام، مجددا رفع فیلتر شد تا شاید بتواند جایگزین مناسبی برای تلگرام باشد. اتفاقی كه نیفتاد و آمار نشان می‌دهد محبوبیت وی چت در میان ایرانیان، هرگز به زمان سابق آن بازنگشت. با این حال وی چت هرگز تعطیل نشد و جالب است بدانید، این اپلیكیشن پیام‌رسان با داشتن بیش از ۹۸۰ میلیون كاربر فعال ماهانه یكی از پرجمعیت ترین پیام رسان‌های دنیاست كه بخش اعظم كاربرانش را چینی‌ها و ساكنین كشورهای شرق آسیا تشكیل می‌دهند.



آیپاد شافل اپل
بعد از این‌كه اپل برای سالیانی طولانی به تولید و فروش آیپاد شافل ادامه داد، طی دهه‌ای كه گذشت به شكلی بی‌سر و صدا تصمیم به خداحافظی با این محصول محبوب گرفت.نخستین آیپاد شافل اكتبر ۲۰۰۵ میلادی عرضه شد و در نهایت جایش را به محصولی دیگر داد كه چیزی نبود جز موبایل‌های آیفون.
 البته این اتفاق به معنای توقف كامل كار آیپاد شافل نبود و برای مدت‌ها، آیفون و آیپد و آیپاد به هم‌زیستی مسالمت‌آمیز ادامه دادند. اما امروز دیگر آیپاد هیچ سهمی از درآمد سالانه اپل ندارد.



واین
اپلیكیشن واین كه در سال ۲۰۱۲ میلادی شروع به كار كرد، پلتفرمی ویدئویی و متعلق به توییتر بود كه به مردم اجازه می‌داد ویدئو كلیپ‌هایی حداكثر شش ثانیه‌ای بسازند و آنها را روی دیگر پلتفرم‌های شبكه اجتماعی به اشتراك بگذارند.درحالی كه این اپلیكیشن در بازه‌ای از زمان مخاطبین زیادی داشت و مردانی از سراسر جهان را به خود جذب كرد اما در نهایت نتوانست بر محبوبیت پلتفرم‌های مشابه مانند فیسبوك و اینستاگرام چیره شود. در نهایت در روز ۲۷ اكتبر سال ۲۰۱۶ واین اعلام كرد كه سرویس‌دهی به مشتریانش را متوقف می‌كند.



اینترنت اكسپلورر
تقریبا نزدیك به دو دهه، اینترنت اكسپلورر محبوب‌ترین مرورگر جهان بود. این مرورگر پادشاه مرورگرها به حساب می‌آمد چون به صورت پیش‌فرض روی تمام دستگاه‌های مبتنی بر ویندوز نصب بود و با گستره عظیمی از وب‌سایت‌ها سازگاری داشت. بعد از این‌كه كار به جایی رسید كه برای بارگذاری هر صفحه باید مدت‌هایی طولانی منتظر باقی می‌ماندیم، مایكروسافت بالاخره اواخر سال ۲۰۱۶ تصمیم به توقف پشتیبانی از این مرورگر گرفت و در عوض مرورگر Microsoft Edge را به جهان معرفی كرد. هم اكنون كروم محبوب‌ترین مرورگر دنیا است.



یوتوب مسیجز
سرویس دیگری كه در دهه اخیر به دست كمپانی گوگل از بین رفت، سرویس YouTube Messages بود. همان‌طور كه از نامش پیداست، یوتوب مسیجز سرویسی برای پیام‌رسانی مستقیم در بطن یوتوب به حساب می‌آمد و قرار بود این سرویس را به نوعی شبكه اجتماعی ویدیویی با قابلیت‌های پیام‌رسانی آسان‌تر تبدیل كند؛ كه به وقوع نپیوست.