ضرورت توجه بیشتر دستگاه‌های اجرایی به جوان‌گرایی  
حمیدرضا مقدم‌فر/ استاد دانشگاه
بیانیه گام دوم از چند جهت قابل بررسی است؛ اول این که این بیانیه در کشور بسیار جدی گرفته شد و باور عمومی نسبت به بیانیه گام دوم خصوصا در بین نیروهای انقلابی و نهادها ایجاد و این باور موجب نزدیکی به گفتمان‌سازی در این حوزه شد. اهمیت به جوانان و جدی گرفتن آنها در کارها همچنین انقلابیگری دو نکته مهم این بیانیه بود که طی این مدت در بخش‌های مختلف کشور در مباحث نظری و تئوری فعالیت‌های بسیاری در این موارد وجود داشت، اما در مورد میزان موفقیت آنها در عمل باید تاکید کرد که در برخی زمینه‌ها اقدامات خوبی انجام و روندها آغاز شده و در برخی حوزه‌ها شاهد اقدامات جدی نبوده‌ایم. از جمله می‌توان به انتخابات پیش روی مجلس اشاره کرد که در این ارتباط شاهد حضور جوانان در فهرست‌های انتخاباتی هستیم که متاثر از بیانیه گام دوم است. امیدواریم در انتخابات مجلس افراد انقلابی و جوان وارد مجلس شوند.
اقداماتی که در قوه قضاییه از سوی آقای رئیسی آغاز شده ناشی از همین نقشه راه بیانیه گام دوم است. رئیسی با انگیزه‌های انقلابی وارد شده و به جوانگرایی و انقلابیگری توجه داشته است، به رغم این که هنوز مدت کوتاهی از ریاست ایشان بر قوه قضاییه می‌گذرد مردم به واسطه اقدامات مثبت ایشان در دستگاه قضایی امیدوار شده‌اند. در مقابل دستگاه اجرایی کشور توجه کمتری به تحقق بیانیه گام دوم داشته است، این در حالی است که باید برای جوانگرایی و انقلابیگری عناصر انقلابی و جهادی را وارد سیستم و دستگاه‌ها کنند تا بتوانند در مسیر درست خدمت کنند. انقلابی فردی ایثارگر و خدمتگزار است، نه این که از موقعیت‌ها و مناصب برای منافع شخصی خود استفاده کند. منظور رهبری نیز در گام دوم این بود که همانند گام اول که حضور جوانان جهادی و انقلابی دلیل موفقیت در عرصه‌ها بود، در گام دوم هم باید توجهی ویژه‌ به جوانان و عنصر انقلابی و جهادی صورت گیرد.



همچنان درگیر سرگیجه‌های اقتصادی هستیم
مجید شاکری
 کارشناس اقتصادی
یکی از محاسن بیانیه گام‌دوم این است که سعی می‌کند چشم‌اندازی از نگاه اقتصادی را نسبت به آینده بدهد. به این معنا که تا حد ممکن بدانیم به کدام سمت حرکت کنیم. ولی واقعیت این است که ما طی یک سال گذشته از سرگیجه‌ای که از سال 95 به آن دچار شدیم، چندان فاصله‌ای نگرفتیم. این معضل تنها شامل دولت هم نمی‌شود. به سختی می‌توان گفت که اساسا به طرز پایدار ولو کوتاه به سمت چشم‌انداز حرکتی کرده باشیم. در حوزه اقتصاد نمی‌توانیم بگوییم گامی در جهت اجرایی کردن ایده حکمرانی متناسب با چشم‌انداز گام دوم برداشته باشیم. نکته دیگر این که در ادبیات یک سال گذشته، در صحبت مسوولان و کارشناسان بارها و بارها به مساله گام دوم اشاره شده است. در‌حالی که تکرار این عبارت فایده‌ای ندارد. گام دوم وقتی اهمیت پیدا می‌کند که ما این هنر را داشته باشیم که آن را به کمیت‌های هدفمند قابل ارزیابی و قابل متر کردن تبدیل کنیم. در غیر این صورت تکرار پشت سرهم این عبارت فایده چندانی ندارد. واقعیت آن است که اگر از من پرسیده شود در حوزه گام دوم در عرصه اقتصاد به کجا رفتیم،‌ متر و معیاری در دسترس نیست که براساس آن اقدامات انجام شده در این حوزه را بتوان ارزیابی کرد. اما در عین حال شرایط کنونی و در جایی از جغرافیا و لحظه‌ای از تاریخ که در آن قرار گرفتیم به ما این حقیقت را نشان می‌دهد که اگر از سرگیجه‌های اقتصادی کنونی بیرون بیاییم امکانات و شرایط موجود، دستگیره‌هایی را برای ما فراهم کرده است که می‌توانیم دستمان را به آن بگیریم و از این موقعیت رهایی پیدا کنیم.



اقداماتی در حد هیچ
سجاد نوروزی/ فعال فرهنگی
واقعیت حاکی است که هیچ اتفاق خاصی در عرصه اجرا و عمل متناسب با بیانیه گام دوم در عرصه اجرایی و حاکمیتی کشور صورت نگرفته است. در این باب نمی‌شود گفت که فقط دولت عامل به این ملزومات معرفتی و اجرایی نبوده، بلکه کل حاکمیت در خلسه‌ای به لحاظ اجرایی به‌سر می برد. البته ارکان حاکمیت گرچه وجه معرفتی را ممکن است پاس بدارد و‌ارج بگذارد اما در سطح اجرایی برای عملی کردن بیانیه گام دوم کاملا ناتوان است. به نظرم ایراد کار را باید در نوع نگاه به مقوله حکومتداری و کشورداری دانست.
نهادهای حاکمیتی به طور عام متناسب با معرفت انقلاب اسلامی و تفکر و گفتمان انقلاب اسلامی به کار اجرایی نگاه نمی‌کنند. از این روست که در عرصه عمل شاهد تناقضات بسیاری در عرصه اجرا هستیم. بیانیه گام دوم چیزی جدا از آرمان‌های انقلاب اسلامی نیست. طبعا اگر بخواهیم نگاه آسیب‌شناسانه نسبت به عملکرد اجرایی متناسب با آرمان‌های انقلاب داشته باشیم، با همین مقیاس می‌توان میزان پایبندی عرصه اجرا را با مفاهیم گام دوم سنجید. از سوی دیگر صرف بیانیه صادر کردن و مصاحبه کردن مسوولان درباره پاسداری از محتوای گام دوم به گمان من به نوعی شانه خالی کردن از وظایف محوله است. این فرار از وظیفه به فرار از معرفت و گفتمان بیانیه گام دوم هم می‌انجامد. در یک عبارت می توان گفت تفسیر اقدامات صورت گرفته درباره بیانیه گام دوم برابر با هیچ است.



پیشرفت از جنبه گفتمانی و ضعف در عرصه اجرا
مرتضی خلفی زاده/ مدیر عامل خبرگزاری آنا
برای برآورد این‌که بیانیه گام دوم چقدر عملیاتی شده  باید پژوهش علمی و افکار سنجی صورت گیرد و کارنامه دستگاه‌ها به شکل فنی بررسی شود، اما در کل از جنبه گفتمانی بیاینه گام دوم پیشرفت داشته و توجه‌ها به آن جلب
شده است.
از جمله این‌که نگرش‌ها نسبت به توجه به جوانان و بهره گیری از تجربه افرادی که سن و سالی از آنها گذشته بیشتر شده است. برای نمونه،‌ گروه‌هایی که برای انتخابات مجلس یازدهم وارد عرصه شدند و اقدام به بستن لیست‌های انتخاباتی کردند بیش از گذشته نسبت به ورود جوانان به مجلس اهتمام نشان دادند. همین مساله در حوزه اجتماعی هم قابل بررسی است و مردم بیش از گذشته نسبت به دادن مسوولیت به جوانان نخبه و متخصص توجه دارند و این توجه هم به صورت یک مطالبه درآمده است. در عین حال اگر بخواهیم درباره تک‌تک اهداف این بیانیه صحبت کنیم به این نتیجه می رسیم که در بخش‌هایی همچنان تا رسیدن به اهداف بیانیه گام دوم فاصله داریم. مثلا در بحث سبک زندگی چندان اتفاق روشن و ملموسی به لحاظ فرهنگی باب نشد.
از سویی دیگر، در خصوص امید آفرینی و امید به آینده هنوز جای کار زیاد داریم. بخشی از مسیر تحقق اهداف گام دوم در سایه تغییرات ساختاری در کشور رخ می‌دهد. در عین حال در بخش‌هایی از نهادهای حاکمیتی، حرکت‌هایی رو به جلو می بینیم. جدیت دستگاه قضایی در دوره جدید در مبارزه با مفاسد اقتصادی و محاکمه چهره‌های شاخص حاکی از برداشتن قدم‌های رو به جلو برای رسیدن به اهداف گام دوم است. این اتفاق باید در عرصه مجلس یازدهم و دولت دوازدهم هم رخ بدهد.
به نظر می‌رسد دولت برای عملیاتی شدن گام دوم هنوز در ریل و مسیر لازم قرار نگرفته است. از سویی دیگر، احزاب و گروه‌های سیاسی هم باید نسبتشان را با این بیانیه مشخص و همچنین رسانه‌ها هم جایگاه احزاب را به حزب‌ها واگذار کنند و به فعالیت صادقانه در عرصه اطلاع رسانی بپردازند.



اهمیت انتخابات مجلس در گام دوم
محمدصالح مفتاح / فعال رسانه‌ای
مخاطب بیانیه گام دوم نسل جوانی است که امروز باید شانه زیر بار مسوولیت‌ها بدهد. این جوانان وظیفه اصلی را در تحقق گام دوم به عهده دارند، البته باید توجه داشت این گام هم مانند گام اول در زمان کوتاه تحقق‌پذیر نیست اما باید در هر صورت گام‌های جدی برداشته شود تا بتوانیم به اهداف مشخص شده دست یابیم.
اهمیت بیانیه گام دوم از این جهت است که مسیر پیش روی انقلاب را مشخص می‌کند و در تاریخ انقلاب بی‌سابقه است. از جمله زمینه‌هایی که باید در جهت پیمودن گام دوم محقق شود خوشبینی و امید به آینده است که البته به نظر می‌رسد تحقق آن چندان راحت نباشد. در عین حال شهادت سردار سلیمانی نشان داد که همچنان راه باز است و امید برای اصلاح وضع موجود وجود دارد.
در مسیر تحقق گام دوم انقلاب در بسیاری از حوزه‌ها به دلیل این که بخش عمده‌ای از تحولات مستلزم ایجاد تغییراتی در بخش قدرت اجرایی کشور است، شاهد تحولات چندان نبودیم.
در حوزه مبارزه با فساد به رغم وجود مشکلاتی در مسیر دستیابی به عدالت و مبارزه با فساد با حضور آقای رئیسی شاهد تحولات مثبتی بودیم و در عین حال ضرورت دارد قوانینی برای از بین بردن عوامل زمینه‌ای فساد و تبعیض ایجاد شود.
 قاعدتا گام اول تحقق این اهداف این است که مجلس پیش رو متناسب با اهداف گام دوم بوده و به صورت جامع به این اهداف نگاه شود. بنابر این در این زمینه باید افرادی به مجلس راه یابند که در این زمینه دغدغه و تخصص داشته باشند. به نظر می‌‌رسد در این ارتباط سرفصل‌هایی که رهبری معرفی کرده‌اند می‌تواند چراغ راهی برای جریان‌های سیاسی و مردم برای انتخاب درست باشد.
از سوی دیگر در حوزه عزت ملی و روابط خارجی، شاهد شکست آمریکا در سیاست‌های منطقه‌ای بودیم و راهبرد درست سردار سلیمانی موجب شد زمینه‌ای برای خروج آمریکا از منطقه و شکست سیاست‌هایشان فراهم شود.
البته این بیانیه برای یک دوره 40 ساله است و نمی‌توان در یک سال ارزیابی دقیقی از گزاره‌ها داشت، به همین دلیل یکی از اقدامات این است که شاخص‌هایی برای میزان تحقق اهداف و ارزیابی آنها تدوین کنیم.




آمادگی برای ظهور
علی محمدی هوشیار / نویسنده و پژوهشگر
رهبری انقلاب در سخنانی به جوانان به این نکته تاکید دارد که دهه‌های آینده دهه‌های شماست و شمایید که باید کارآزموده و پرانگیزه از انقلاب خود حراست کنید و آن را هرچه بیشتر به آرمان بزرگش که ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنا فداه) است،
نزدیک کنید.
آنچه می‌توان از کلام رهبر معظم انقلاب اسلامی، در این بخش برداشت کرد این است که انقلاب اسلامی به مثابه یک کشتی وسیع، در میانه آب‌های خروشان، در حال حرکت است و خود را برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای ظهور امام عصر (عج) مهیا ساخته است، اما تسریع در دستیابی به این آرمان بزرگ انقلاب اسلامی، مستلزم بصیرت، تلاش، حراست و صیانت جوانان مومن از کشتی انقلاب اسلامی است. این آمادگی، نه به معنای سرعت بخشیدن به ظهور، بلکه حکایت از آن دارد که انقلاب اسلامی می‌تواند با ایجاد حکومت نوین اسلامی، خود را برای دفاع و پذیرش امام مهدی (عج)  آماده سازد و آن‌گاه که به امر خداوند متعال شاهد طلوع خورشید ولایت عظما شدیم، انقلاب اسلامی با تمام استعداد خود در خدمت آن امام همام باشد.
لازمه این آمادگی در چند محور قابل ترسیم است:
۱. پذیرش راهبری سکاندار کشتی انقلاب توسط ولی فقیه
۲. تلاش برای پیشرفت همه جانبه که شامل پیشرفت ابزاری و پیشرفت روشی است.
۳. پیروی از آرمان‌های امام امت و معمار کبیر انقلاب اسلامی
۴. پیروی از تعالیم و آموزه‌های اسلام ناب محمدی(ص) به عنوان اصلی‌ترین محور
۵. حفظ فرهنگ ایثار و شهادت
۶. ترویج و تبیین فرهنگ صحیح انتظار در میان آحاد جامعه
این آمادگی، عقلانی ترین موضع برای ما مسلمانان است که مورد سفارش روایات معتبر شیعه و سنی بوده و همواره منتظران را به این امر مهم توصیه فرموده‌اند.