با ایرانگردمان این هفته همسفر می شویم به سوی روستای هوره با یک طبیعت بکر اعجاز گونه
دیدار با بچه های كوهستان
هوا این روزها آنقدر سرد شده كه به جای برنامهریزی برای سفر در این هفتههای پایانی سال، كنار بخاری بنشینید و برنامه سفرهای نوروزی خودتان را ببندید. تا چشم برهم بگذارید هم، روزهای سرد زمستان جای خود را به روزهای بلند و آفتابی بهار خواهند داد. برای همین ما از این هفته شما را به زیباترین مناطق كشور با بهارهایی رویاگونه میبریم تا بهترین انتخابها را برای تعطیلات نوروزیتان داشته باشید. شهرها و روستاهایی كه در امتداد رشته كوه زاگرس قرار دارند، جزو همین مناطق رویایی هستند كه با رسیدن اولین روزهای بهاری، چادر سپید و برفی زمستانی خود را كنار میزنند و بهاری رنگارنگ و افسونگر را به تماشا میگذارند؛ مناطقی مثل روستای كوهستانی هوره از توابع بخش سامان در شهرستان شهركرد استان چهارمحال و بختیاری. چهارمحال و بختیاری بیش از 900 روستا دارد و از آنجا كه در امتداد رشته كوه زاگرس است، روستاهایش طبیعت بسیار زیبایی دارند؛ طبیعتی كه در هر فصل جلوه گری خاص خودش را دارد. برای همین حتی از همین اواخر زمستان هم میتوانید راهی این استان بینظیر شوید، چراكه آب شدن سریع برفها و رویش گیاهان و جوانهها و رستاخیز بهار را بهتر از هرجای دیگری در همین منطقه خواهید دید كه اتفاقی شگرف و بینظیر است. من عاشق جنگلهای بلوط، رودخانهها و دشتهای شقایق این استان هستم؛ شقایقهایی كه اتفاقا فصل رویششان اواخر فروردین و نیمه اول اردیبهشت است. همین زیباییها من را به یكی از روستاهای كوهستانی چهارمحال و بختیاری در منطقه زیبای سامان چهارمحال و بختیاری كشاند كه تاریخی غنی را هم در دل خود نهان كرده است.
منطقه سامان كوهستانی است، به همین دلیل بافت روستای هوره هم متراكم و كاملا با اقلیم كوهستان سازگار است. در این مناطق مردم به كمك معماری خاص مناطق كوهستانی، تلاش میكنند از گرما و انرژی، بیشترین و بهترین استفاده را داشته باشند. در این نوع معماری طراحی هر قسمت از خانه و بافت مسكونی روستا یا شهر بر اساس این اصل مهم است كه از ورود سرما و خروج گرما جلوگیری و از نور و انرژی خورشید برای گرم نگاه داشتن خانه استفاده شود. هوره نیز از این امر مستثنا نیست. معابر و كوچهها باریك است كه برای استفاده بهینه از انرژی خورشید و جلوگیری از تبادل گرما و سرماست. خانهها نیز با اقلیم سازگارند. خانههای روستا اغلب یك طبقه و دیوارها ضخیم ساخته شدهاند و مانند عایق عمل میكنند. خانه میزبان ما هم در بازسازی تغییراتی داشته، اما هنوز
رنگ و بوی گذشته را با خود به همراه دارد.
در اقلیم كوهستانی درهای خانه اغلب كوچك است و تعداد پنجرهها كم یا اندازه شان كوچك است. مصالح ساختمانی مورد استفاده در روستا
در گذشته سنگ، خاك و تیرچوبی بوده و امروز و برای ساخت خانههای جدید یا بازسازی علاوه بر این مواد از گچ، سیمان و آهن نیز استفاده میشود. سقف خانههای قدیمی هم از تیرهای چوبی است كه نوعی عایق حرارتی و صوتی محسوب میشود و اوج سازگاری هنر معماری با طبیعت است.
طبیعت افسونگر و تاریخ ارزشمند هوره
طبیعت هوره با آن درختهای تنومند سربه فلك كشیده، بكر و
چشم نواز است؛ طبیعتی با دشتهای زیبای لاله، چمنزارهایی كه با وزش باد به رقص در میآیند، باغها و تفرجگاههایی افسونگر در دامنه ارتفاعات. این طبیعت بیهمتا اما نشانههای تاریخ را هم در گوشه و كنار خود جای داده؛ نشانههایی مثل پل زیبای هوره.
پل هوره: این پل سنگی در مجاورت روستا و روی رودخانه زایندهرود ساخته شده است. معماری پل الهام گرفته شده از پلهای دوره صفوی است. این پل با 63 متر طول و هشت متر ارتفاع و همچنین شش متر عرض دارای هفت دهنه است. پل صفویان دو روستای هوره و سوادجان را به هم وصل میكند. اگرچه گفته میشود پل مربوط به دوران صفویان است، اما مصالحی كه روی پل به چشم میخورد، سنگ و ملات سیمان است كه حكایت از بازسازی آن در سال 1337 دارد.
قلعه: قلعه بازمانده دوره قاجار است و بر ارتفاعات روستا ساخته شده. با توجه به این كه در گذشته دزد و سارق زیادی در اطراف روستا وجود داشته، قلعهای برای دفاع از روستا در بیرون از آن ساخته میشود كه دارای هفت برج و چند نگهبان بوده كه امروزه تنها دو برج از آن باقی مانده كه آنها نیز رو به ویرانی است.
حمام: قدیمیترین بنای تاریخی روستا حمام آن است كه پیشینه روستا را نیز بر اساس قدمت این حمام مشخص كردهاند. حمام 700 سال قدمت دارد و زیر تلی از خاك پنهان مانده است. سقف بنا به دلیل بیاحتیاطی و بیتوجهی و رسیدگی تخریب شده و داخل حمام نیز به محلی برای انباشت زبانه تبدیل شده است. حمام به صورت خزانهای با ستونهای سنگی ساخته شده كه در آن یك دیگ مسی وجود داشته. زیر دیگ مسی آتش روشن میكردهاند تا آب خزانه را گرم كند. البته این دیگ در سال 64 به سرقت رفته است.
امامزاده بابا پیراحمد: این آرامگاه در 8 كیلومتری روستای هوره واقع شده و مشتمل بر گنبد و دو ایوان است. داخل گنبد با آیاتی از قرآن و تصاویری از مجالس مذهبی و گل و بوته تزئین شده است. منابع محلی بنای این زیارتگاه را به دوره قاجاریه مربوط میدانند و نزدیكترین مكان زیارتی به روستای هوره به شمار میرود.
قدمت روستای قشقاییها
صبحانه را در هوای سرد هفتههای پایانی زمستان خوردیم؛ صبحانهای كاملا ارگانیك شامل پنیر محلی، تخممرغ محلی و چای خوش عطر ایرانی. بعد راهی روستا و جاذبههای اطراف روستا شدیم. پیشینه روستا به 700 سال پیش باز میگردد. میگویند روستا را یكی از خانهای ایل قشقایی به نام ولیخان بنا كرده كه البته روایت دور از ذهنی نیست، چرا كه فرهنگ حاكم و غالب اینجا فرهنگ قشقایی است.
این پیراهنهای ساده و گلدار زیبای محلی
سفر به روستای هوره علاوه بر تماشای طبیعت بكر و زیبایش
دست كم برای من جذابیت دیگری هم داشت. اینجا مردان و اغلب زنان لباس محلی به تن دارند. دیدن این لباسها برای من كه عاشق فرهنگ محلی هستم حكم مجوز ورود به بهشت را داشت، آنقدر كه هر لحظه با ذوق سرم را به سمت یكی از آنها میچرخاندم.
مردان روستا پیراهن ساده، شلوار بختیاری، چوقا (بالاپوش)، شال بر تن و گیوه به پا و برخی نیز كلاه نمدی به سر دارند. پوشش كه مرا یاد لباس مردان بختیاری میاندازد، به ویژه شلوار و چوقایی كه بر تن دارند. لباس زنان روستا نیز شامل روسری، پیراهن، تنبان (شلیته یا شلوار) و كفش است. خودشان به روسری لچك میگویند و پارچه پیراهن كه به تن دارند، براساس مناسبت تغییر میكند. برای مثال در نوروز پیراهنها از پارچههای گلدار به رنگ گلهای بهاری دوخته میشود.
بفرمایید ناهار محلی هورهای
بعد از گشت و گذار در میان بافت و طبیعت روستا به خانه گرم میزبانمان پناه میآوریم. برای ناهار دیرهنگام مان، غذای محلی آماده كردهاند؛ آش كشك و نوعی دمپختك به همراه نان محلی به نام كاكلی. كاكلی یكی از نانهای قدیمی استان چهارمحال و بختیاری است كه در بسیاری از روستاهای دیگر استان نیز وجود دارد. مراسم كاكلی پزون هم یكی از رسوم قدیمی این استان محسوب میشود كه هنوز در برخی روستاها این رسم پابرجاست. خمیر كاكلی شامل شیر، آرد و آجیل (مانند كشمش، گردو یا بادام) است و روی نان نیز اغلب زرده تخممرغ، زعفران، زیره یا سبزیجات معطر زده میشود. آش كشك اما كاملا با آش كشكی كه در اردبیل خورده ام، متفاوت است كه عمده تفاوت آن در سبزیهای موجود در آنهاست.
به چه زبانی سخن میگویند؟
مردم روستا به زبان تركی قشقایی صحبت میكنند. زبان قشقایی یكی از لهجههای شاخه جنوب غربی زبان تركی است. این زبان را باید نزدیكترین زبان به گویش تركی افشار خراسانی و تركی آذربایجانی بدانیم. البته زبان مردم روستا تحت تاثیر زبان فارسی تغییرات بسیار ی در طول تاریخ داشته است.
و حواسمان باشد كه...
هوره چند سالی است به عنوان یكی از روستاهای نمونه گردشگری چهارمحال و بختیاری انتخاب شده است. روستا فاصله زیادی با اصفهان ندارد و از سویی گذر زایندهرود از كنار روستا به جذابیت بصری آن افزوده است. با این كه مسؤولان تلاشی در جهت حفظ آثار و ابنیه تاریخی روستا نكردهاند، اما روستا همچنان هم مانند گنجی پنهان در دل كوهستانهای استان نفس میكشد.
معیشت مردم روستا از طریق كشاورزی و باغداری میگذرد كه خشكسالی سالهای اخیر در درآمد آنها نیز تاثیری به سزایی داشته است. قطعا حضور گردشگران در هوره میتواند كمك مهمی به افزایش درآمد آنها كند، اما نباید فراموش كنیم روستا قبل از این كه یك مقصد گردشگری برای ما باشد، محل زندگی مردم محلی است، بنابراین اگر هوره را برای سفر انتخاب میكنید، تلاش كنید ضمن حفظ فرهنگ محلی و احترام به میزبانان، با خرید از محصولات محلی آنها، در افزایش درآمد و توسعه روستا نقش داشته باشید و البته كه گفتن ندارد حفظ تمیزی روستا در اولویت اول همه مان باید باشد.
برای كمك به مردم هوره میتوانید سوغات آنها را خریداری كنید كه شامل قالی و قالیچه، خشكبار و فرآوردههای لبنی و انواع محصولات باغی همچون گردو، بادام، آلوچه و انگور است.
جالب است بدانید ترانههای قشقایی كه به زبان تركی خوانده میشود، موسیقی متداول در میان مردم هوره است. سرنا، دهل، ساز، بالابان، كمانچه و نقاره
از جمله سازهای محبوب و كاربردی اهالی هوره است.