نگاهی به مجموعه تلویزیونی «افرا» كه قصه‌هایی از دل جنگل را روایت می‌کند
داستان محیط‌بان عاشق
مجموعه تلویزیونی «افرا» كه بهانه پرونده این شماره از «قاب كوچك» است، از ۵ شهریورماه روی آنتن شبكه یك سیما رفته و پخش آن تا پایان ماه صفر ادامه خواهد داشت. بهرنگ توفیقی كارگردانی این سریال ۴۰ قسمتی را بر عهده دارد كه در گروه فیلم و سریال شبكه یك سیما، به تهیه‌كنندگی مشترك محمدكامبیز دارابی و مجید مولایی ساخته شده است. افرا ملودرامی خانوادگی است كه اغلب بخش‌های آن در شمال كشور می‌گذرد و مایه‌های پررنگ محیط‌زیستی دارد. در این پرونده که با مروری بر سریال افرا آغاز می‌شود در تلاش هستیم تا موضوع محیط‌زیست و آثاری که تا به حال در این حوزه از تلویزیون پخش شده را بررسی کنیم. البته در کنارش سراغ چند چهره شاخص این حوزه نیز رفته‌ایم.
نگاهی به قصه
سریال افرا قصه یك محیط‌بان به نام مسعود است كه با وجود برخورداری از خانواده مرفه، به علت عشق و علاقه‌ای كه به طبیعت دارد، محیط‌بان شده است. این شخصیت با بازی روزبه حصاری كه دغدغه محیط‌زیست دارد، آن‌قدر به كارش تعهد دارد كه باعث شده در زندگی مشترك خود با همسرش با بازی مینا وحید دچار مشكل شود. در كنار این زوج، خواهر جوان‌تر مسعود قرار دارد كه در دانشگاه، با پسری از طبقه پایین‌تر اجتماعی آشنا شده اما پدر مسعود مخالف ازدواج آنهاست. سریال افرا خرده‌داستان‌های دیگری نیز دارد اما در قسمت‌های نخست این سریال، قصه با محوریت مسعود و خواهرش پیش می‌رود. داستان عشق پیمان و مائده گرچه نسبت به ماجرای محیط‌بان قصه، كمی فرعی‌تر است، اما تكراری به نظر می‌رسد به‌طوری‌كه ممكن است بسیاری از بینندگان در همین گام‌های نخست سریال، سرنوشت این دو جوان عاشق‌پیشه را كه با مخالفت خانواده‌ها به علت اختلاف طبقاتی مواجهند، حدس بزنند.
اجرای تمیز توفیقی
مجموعه افرا از همین قسمت‌های اول خوش‌ساخت نشان داده و توجه مخاطبان را به خود جلب كرده است. بهرنگ توفیقی كه چند اثر اخیرش جزو آثار پربیننده رسانه ملی و در یك مورد شبكه نمایش خانگی بوده، یك بار دیگر با افرا آمده تا محصولی پرمخاطب را روانه آنتن كند. توفیقی با تجربه بیش از یك دهه كارگردانی در تلویزیون، در افرا برای دهمین بار روی صندلی كارگردانی یك سریال نشسته است. او چندین سال است كه در اجرای فیلمنامه‌ها به یك امضای شخصی رسیده و با تصاویر خوش‌رنگ‌ولعاب به یاد آورده می‌شود. نكته جالب آن‌كه توفیقی هیچ‌گاه فیلمنامه آثارش را ننوشته اما همواره ملودرام‌های پركشش و جذابی را كه از نظر قصه، محبوب مخاطبان بوده، كارگردانی
كرده است.
یك محیط‌بان عاشق
افرا را می‌توان از زمره تجربیات نسبتا محدود رسانه ملی در پرداخت به موضوعات محیط زیستی در قالب سریال‌های درام دانست. طبیعت و محیط‌زیست گرچه اهمیت فراوانی دارد اما گاه در میان موضوعات مختلف اجتماعی كه در سریال‌ها پرداخته می‌شود، مغفول می‌ماند. در این مجموعه، شخصیت یك محیط‌بان محور قصه قرار گرفته است. همان‌طور كه گفته شد مسعود، با بازی روزبه حصاری یك محیط‌بان دغدغه‌مند است.
او در قسمت‌هایی از افرا كه پخش شده، دغدغه و علاقه خود را نسبت به محیط‌زیست نشان داده و با شكار غیرمجاز حیوانات، خصوصا گونه‌های در حال انقراض مبارزه می‌كند.
با این حال مشكلاتی از قبیل نبود امكانات و كمبود نیرو، باعث شده تا او لب به اعتراض بگشاید و در چند مرحله، از مشكلات محیط‌بانان بگوید. احتمالا در قسمت‌های بعدی افرا نیز از این دست انتقادات را از زبان مسعود خواهیم شنید. دغدغه‌های محیط‌زیستی را پیشتر از كاراكترهای سریال‌هایی چون «خانواده دكتر ماهان» و «پایتخت» به خاطر داریم. چالش مهم افرا در این زمینه، پرداخت بدون شعار به محیط‌زیست، مشكلات محیط‌بانان، رواج شكار غیرمجاز و مسائلی از این دست است. اگرچه سازندگان سریال در نقطه شروع عملكرد مناسبی داشته‌اند و بازی قابل‌قبول روزبه حصاری نیز موجب شده تا این سریال در قسمت‌های نخست، در دام شعار نیفتد.
روز، خارجی، بیرون تهران
خروج تیم سازندگان سریال از شهر تهران و قاب‌های تماشایی كه با استفاده از لوكیشن‌های طبیعی استان گیلان گرفته‌اند، ازجمله نكات قابل‌توجه و ویژگی‌های مثبت افراست كه آن را از سریال‌های آپارتمانی و عموما تولیدشده در پایتخت، متمایز ساخته است.
خروج از فضای تهران و همچنین لوكیشن‌های داخلی، ازجمله نیازمندی‌های مهم سریال‌های رسانه ملی است كه علاوه‌بر جذابیت بصری برای مخاطب، امكان طرح قصه‌های متنوع‌تری را به سازندگان سریال‌ها می‌دهد؛ گرچه تا حدی باعث گران‌تر شدن تولید نیز می‌شود. ناگفته نماند این نكته را سیمافیلم و همچنین گروه‌های فیلم و سریال در سال‌های اخیر درك و شرایط تولید خارج از تهران و استفاده از لوكیشن‌های خارجی را برای شماری از مجموعه‌های تولیدی فراهم كرده‌اند. افرا نیز در ادامه این رویكرد تولید شده است.
یك سریال پرچهره
تركیب بازیگران مجموعه تلویزیونی افرا، پر از چهره‌های شناخته‌شده است و به نوعی در میان سریال‌های تلویزیون از این جهت قابل‌توجه است. روزبه حصاری، مینا وحید، پیام دهكردی، مینا وحید، پژمان بازغی، فریبا متخصص، اسماعیل محرابی و علیرضا آرا از بازیگران این سریال هستند و در كنار آنها بازیگران جوانی چون محمد صادقی و سارا باقری ایفای نقش می‌كنند. بعلاوه نقش سیروس در حالی به اسماعیل محرابی رسیده كه در ابتدا قرار بود توسط مهدی هاشمی ایفا شود اما در نهایت این اتفاق نیفتاد و محرابی كه پس از مدتی دوری از سریال‌های تلویزیون، با «یاور» به قاب جادویی بازگشته بود، به افرا پیوست. شماری از بازیگران شناخته‌شده سریال مانند پژمان بازغی، نسرین بابایی و مینا وحید شمالی‌اند یا اصالت شمالی دارند، گرچه شخصیت مینا وحید طوری طراحی شده كه برخلاف اغلب شخصیت‌های دیگر، لهجه شمالی ندارد. بهرنگ توفیقی كارگردان «افرا»، بعد از «زیر پای مادر»، «پدر» و «آقازاده» برای چهارمین بار نقش یكی از پدرهای سریال خود را به مهدی سلطانی سپرده است؛ نقشی كه این‌بار نیز خاكستری است و یكسره مثبت نیست.
سریال افرا قصه یك محیط‌بان به نام مسعود است كه با وجود برخورداری از خانواده مرفه، به علت عشق و علاقه‌ای كه به طبیعت دارد، محیط‌بان شده است. این شخصیت با بازی روزبه حصاری كه دغدغه محیط‌زیست دارد، آن‌قدر به كارش تعهد دارد كه باعث شده در زندگی مشترك خود با همسرش با بازی مینا وحید دچار مشكل شود. در كنار این زوج، خواهر جوان‌تر مسعود قرار دارد كه در دانشگاه، با پسری از طبقه پایین‌تر اجتماعی آشنا شده اما پدر مسعود مخالف ازدواج آنهاست. سریال افرا خرده‌داستان‌های دیگری نیز دارد اما در قسمت‌های نخست این سریال، قصه با محوریت مسعود و خواهرش پیش می‌رود. داستان عشق پیمان و مائده گرچه نسبت به ماجرای محیط‌بان قصه، كمی فرعی‌تر است، اما تكراری به نظر می‌رسد به‌طوری‌كه ممكن است بسیاری از بینندگان در همین گام‌های نخست سریال، سرنوشت این دو جوان عاشق‌پیشه را كه با مخالفت خانواده‌ها به علت اختلاف طبقاتی مواجهند، حدس بزنند.
اجرای تمیز توفیقی
مجموعه افرا از همین قسمت‌های اول خوش‌ساخت نشان داده و توجه مخاطبان را به خود جلب كرده است. بهرنگ توفیقی كه چند اثر اخیرش جزو آثار پربیننده رسانه ملی و در یك مورد شبكه نمایش خانگی بوده، یك بار دیگر با افرا آمده تا محصولی پرمخاطب را روانه آنتن كند. توفیقی با تجربه بیش از یك دهه كارگردانی در تلویزیون، در افرا برای دهمین بار روی صندلی كارگردانی یك سریال نشسته است. او چندین سال است كه در اجرای فیلمنامه‌ها به یك امضای شخصی رسیده و با تصاویر خوش‌رنگ‌ولعاب به یاد آورده می‌شود. نكته جالب آن‌كه توفیقی هیچ‌گاه فیلمنامه آثارش را ننوشته اما همواره ملودرام‌های پركشش و جذابی را كه از نظر قصه، محبوب مخاطبان بوده، كارگردانی
كرده است.
یك محیط‌بان عاشق
افرا را می‌توان از زمره تجربیات نسبتا محدود رسانه ملی در پرداخت به موضوعات محیط زیستی در قالب سریال‌های درام دانست. طبیعت و محیط‌زیست گرچه اهمیت فراوانی دارد اما گاه در میان موضوعات مختلف اجتماعی كه در سریال‌ها پرداخته می‌شود، مغفول می‌ماند. در این مجموعه، شخصیت یك محیط‌بان محور قصه قرار گرفته است. همان‌طور كه گفته شد مسعود، با بازی روزبه حصاری یك محیط‌بان دغدغه‌مند است.
او در قسمت‌هایی از افرا كه پخش شده، دغدغه و علاقه خود را نسبت به محیط‌زیست نشان داده و با شكار غیرمجاز حیوانات، خصوصا گونه‌های در حال انقراض مبارزه می‌كند.
با این حال مشكلاتی از قبیل نبود امكانات و كمبود نیرو، باعث شده تا او لب به اعتراض بگشاید و در چند مرحله، از مشكلات محیط‌بانان بگوید. احتمالا در قسمت‌های بعدی افرا نیز از این دست انتقادات را از زبان مسعود خواهیم شنید. دغدغه‌های محیط‌زیستی را پیشتر از كاراكترهای سریال‌هایی چون «خانواده دكتر ماهان» و «پایتخت» به خاطر داریم. چالش مهم افرا در این زمینه، پرداخت بدون شعار به محیط‌زیست، مشكلات محیط‌بانان، رواج شكار غیرمجاز و مسائلی از این دست است. اگرچه سازندگان سریال در نقطه شروع عملكرد مناسبی داشته‌اند و بازی قابل‌قبول روزبه حصاری نیز موجب شده تا این سریال در قسمت‌های نخست، در دام شعار نیفتد.
روز، خارجی، بیرون تهران
خروج تیم سازندگان سریال از شهر تهران و قاب‌های تماشایی كه با استفاده از لوكیشن‌های طبیعی استان گیلان گرفته‌اند، ازجمله نكات قابل‌توجه و ویژگی‌های مثبت افراست كه آن را از سریال‌های آپارتمانی و عموما تولیدشده در پایتخت، متمایز ساخته است.
خروج از فضای تهران و همچنین لوكیشن‌های داخلی، ازجمله نیازمندی‌های مهم سریال‌های رسانه ملی است كه علاوه‌بر جذابیت بصری برای مخاطب، امكان طرح قصه‌های متنوع‌تری را به سازندگان سریال‌ها می‌دهد؛ گرچه تا حدی باعث گران‌تر شدن تولید نیز می‌شود. ناگفته نماند این نكته را سیمافیلم و همچنین گروه‌های فیلم و سریال در سال‌های اخیر درك و شرایط تولید خارج از تهران و استفاده از لوكیشن‌های خارجی را برای شماری از مجموعه‌های تولیدی فراهم كرده‌اند. افرا نیز در ادامه این رویكرد تولید شده است.
یك سریال پرچهره
تركیب بازیگران مجموعه تلویزیونی افرا، پر از چهره‌های شناخته‌شده است و به نوعی در میان سریال‌های تلویزیون از این جهت قابل‌توجه است. روزبه حصاری، مینا وحید، پیام دهكردی، مینا وحید، پژمان بازغی، فریبا متخصص، اسماعیل محرابی و علیرضا آرا از بازیگران این سریال هستند و در كنار آنها بازیگران جوانی چون محمد صادقی و سارا باقری ایفای نقش می‌كنند. بعلاوه نقش سیروس در حالی به اسماعیل محرابی رسیده كه در ابتدا قرار بود توسط مهدی هاشمی ایفا شود اما در نهایت این اتفاق نیفتاد و محرابی كه پس از مدتی دوری از سریال‌های تلویزیون، با «یاور» به قاب جادویی بازگشته بود، به افرا پیوست. شماری از بازیگران شناخته‌شده سریال مانند پژمان بازغی، نسرین بابایی و مینا وحید شمالی‌اند یا اصالت شمالی دارند، گرچه شخصیت مینا وحید طوری طراحی شده كه برخلاف اغلب شخصیت‌های دیگر، لهجه شمالی ندارد. بهرنگ توفیقی كارگردان «افرا»، بعد از «زیر پای مادر»، «پدر» و «آقازاده» برای چهارمین بار نقش یكی از پدرهای سریال خود را به مهدی سلطانی سپرده است؛ نقشی كه این‌بار نیز خاكستری است و یكسره مثبت نیست.
