چهره‌های محیط‌زیستی سال‌های گذشته تلویزیون
راویــان ایـــران زیبــا
شاید اگر در پرسشنامه‌ای نام چند فعال محیط‌زیست شناخته‌شده پرسیده شود تعداد آنها به انگشتان دست هم نرسد. فعالان محیط‌زیستی که به دلیل برنامه‌داشتن در صداوسیما شناخته شده‌اند و به نوعی در زمینه فعالیتی خود به معرفی محیط‌زیست می‌پردازند. برنامه‌های موفق و پرمخاطبی که باعث شده سازنده آنها نیز در یادها و خاطره‌ها بماند. هرچند تعداد آنها کم است و هرچند برخی از همین تعداد کم هم درحال‌حاضر از دنیا رفته‌اند اما بازهم به دلیل کارهای ارزنده‌ای که در زمینه معرفی محیط‌زیست به مخاطبان داشته‌اند نام‌شان همچنان بر سر زبان‌هاست و همچنان هم باید امیدوار بود باز هم کسانی به این عرصه ورود و در زمینه تولید برنامه‌های محیط‌زیستی تلاش کنند و نام و یاد و فعالیت‌های خود را در یادها و خاطره‌ها ماندگار سازند. از طرف دیگر نیز تاثیرگذاری موثری در زمینه معرفی، آگاه‌سازی، ارزش‌گذاری و اهمیت‌قائل‌شدن به محیط‌زیست نیز داشته باشند. در این گزارش به معرفی چهار چهره ماندگار محیط‌زیستی خواهیم پرداخت.
ایرج میلانی
کمتر کسی است که ایرج میلانی را نشناسد و او را با لقب مارکوپولوی ایران به‌جا نیاورد. هرچند خودش این لقب را آن‌قدرها نمی‌پسندد و معتقد است اگر قرار باشد نام جهانگرد معروفی روی او به‌عنوان لقب گذاشته شود چه بهتر که نام یک چهره جهانگرد ایرانی روی او گذاشته می‌شد و ایران کم ندارد از این چهره‌ها. میلانی، مجری تلویزیون، کارشناس، مستندساز و طبیعت‌گرد ایرانی است که به دلیل سفرها و فعالیت‌های زیست‌محیطی و مستندهای گردشگری‌اش که از سال 1381 از صداوسیما پخش می‌شد، سال 1392 و در همایش هم‌اندیشی تورگردانان و راهنمایان تور همدان به‌عنوان اولین چهره ماندگار گردشگری ایران معرفی شد. «سرزمین ما» و «ایران، بهشتی دیگر» نیز ازجمله معروف‌ترین برنامه‌هایی است که ایرج میلانی در آن حضور داشته و به دلیل به‌نمایش‌گذاشتن تجربیات مختلف سفرش و سبک ماجراجویی و کشف مکان‌های بکر و ناشناخته توانست به‌خوبی میان مخاطبانی که دوست دارند خبر از دل طبیعت درآورند جا باز کند. از این رو شاید بتوان ایرج میلانی را با 58 سال سن یکی از معروف‌ترین طبیعت‌گردان شناخته‌شده‌ای معرفی کرد که با سبک و سیاقش توانست بسیاری را با طبیعت و مکان‌های دیدنی ایران آشنا و علاقه‌مند سازد.
محمدعلی اینانلو
یکی از شناخته‌شده‌ترین و قدیمی‌ترین چهره‌های محیط‌زیستی که بسیاری او را می‌شناسند و چهره خاص با آن سبیل‌های از بناگوش در رفته‌اش را در خاطر دارند محمدعلی اینانلو است. مرحوم اینانلو که در سال 1394 در 68سالگی بر اثر سکته مغزی درگذشت، مجری تلویزیون، بازیگر، صداپیشه، کارشناس ورزشی، روزنامه‌نگار، کارشناس و مستندساز طبیعت بود که توانست آثار ماندگاری از خود به‌جا بگذارد. با ورزش و همزمان با بازی‌های آسیایی 1974 تهران به تلویزیون آمد و به‌عنوان قدیمی‌ترین گزارشگر و مفسر والیبال شناخته می‌شود. ضمن این‌که بنیانگذار روزنامه‌نگاری محیط‌زیستی هم هست و بیش از چهار دهه سابقه طبیعت‌گردی در ایران داشت. موسسه طبیعت را سال 1376 با انتشار ماهنامه طبیعت با هدف ترویج فرهنگ طبیعت‌گردی راه‌اندازی کرد و همچنین توانست در این مدت فعالیت خود، تعداد زیادی مستند در زمینه محیط زیست و گردشگری تهیه و کارگردانی کند. «با طبیعت» و «ایران؛ جهانی در یک مرز» ازجمله مهم‌ترین ساخته‌های اوست. اما در سال‌های پایانی عمرش به دلیل انتشار خبری درباره شکار در کوه تپال شاهرود و حضور و دستگیری‌اش در کنار چند شکارچی دیگر بسیار آزرده‌خاطر و حتی در بیمارستان هم بستری شد و بعد از درگذشتش بود که طی اعلامیه رسمی از اشتباه بودن خبر حضور محمدعلی اینانلو در آن دستگیری عذرخواهی شد.
جواد قارایی
شاید بتوان جواد قارایی را به‌عنوان جوان‌ترین فعال محیط‌زیستی و طبیعت‌گرد معرفی کرد که درحال‌حاضر با فصل‌های متعدد مستند «ایرانگرد» توانسته به‌خوبی خود را به‌عنوان یک طبیعت‌گرد حرفه‌ای جا بیندازد.
جواد قارایی در انجمن سینماگران جوان دوره فیلمسازی را گذرانده و از سال 1387 هم با اینانلو همکاری داشته است. او که درحال‌حاضر 43ساله است برای شروع برنامه ایرانگرد ابتدا با هزینه شخصی خود در سال 1389 مستندی تهیه و برای پخش در اختیار شبکه چهار سیما می‌گذارد. این برنامه آن‌قدر مورد استقبال قرار می‌گیرد که برای ادامه‌پیداکردن آن، شبکه یک به او سفارش کار می‌دهد. قارایی با وجود شیوع کرونا و ابتلای خود به این ویروس و بستری شدن 14روزه‌اش در بیمارستان بازهم از فعالیت طبیعت‌گردی خود دست نکشیده و در تلاش برای ساخت «ایرانگرد 4» است. مستندی که خود در هر قسمت به شهرهای مختلف ایران سفر کرده و بعد از بازدید از روستاها و عشایر آن مناطق مستندهایی را از نحوه زندگی و فرهنگ خاص آنها تهیه می‌کند. او درعین‌حال تلاش می‌کند در طول مسیر و معرفی مکان‌های مختلف نحوه درست طبیعت‌گردی، استفاده درست از ابزارها و بهترین شیوه‌هایی که کمترین آسیب را به طبیعت وارد کند آموزش دهد.
پرویز کردوانی
«پدر علم کویرشناسی ایران» لقبی است که به پروفسور پرویز کردوانی داده شده است. دارنده نشان درجه یک دانش و چهره ماندگار که تا 90 سالگی دغدغه‌اش محیط‌زیست ایران بود و تلاش خود را تا واپسین لحظات عمرش برای حفظ محیط‌زیست کشور نیز کرد. علت شناخته‌شده بودن او در میان مخاطب‌های عام نیز به این علت بوده که برای نجات محیط‌زیست راهکارهای بسیاری ارائه داد و برای حل برخی از مسائل جغرافیایی کشور طرح‌های زیادی ارائه کرد. او بنیانگذار و رئیس مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی ایران بوده و مطالعات میدانی فراوانی هم در مناطق کویری و بیابانی ایران از خود به‌جای گذاشت و خدماتش نقش مهمی در پیشبرد علم کویرشناسی و مقابله با خشکسالی داشته. کردوانی ازجمله باسوادترین و معتبرترین چهره‌های شناخته‌شده محیط‌زیستی است و جایزه مهرگان علم به دلیل تالیف بهترین کتاب سال در زمینه محیط‌زیست را داراست. همچنین کسب بیش از ۲۰ کتاب دانشگاهی و ده‌ها مقاله علمی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و آلمانی دارد و سخنرانی‌های بین‌المللی بسیاری هم داشته است. به دلیل چنین فعالیت‌های ارزنده‌ای نیز درحال‌حاضر مجسمه او در زادگاهش گرمسار و تفرجگاهی به نام پرویز کردوانی در جاده گرمسار ساخته شده تا یاد و خاطره او همیشه باقی بماند.
کمتر کسی است که ایرج میلانی را نشناسد و او را با لقب مارکوپولوی ایران به‌جا نیاورد. هرچند خودش این لقب را آن‌قدرها نمی‌پسندد و معتقد است اگر قرار باشد نام جهانگرد معروفی روی او به‌عنوان لقب گذاشته شود چه بهتر که نام یک چهره جهانگرد ایرانی روی او گذاشته می‌شد و ایران کم ندارد از این چهره‌ها. میلانی، مجری تلویزیون، کارشناس، مستندساز و طبیعت‌گرد ایرانی است که به دلیل سفرها و فعالیت‌های زیست‌محیطی و مستندهای گردشگری‌اش که از سال 1381 از صداوسیما پخش می‌شد، سال 1392 و در همایش هم‌اندیشی تورگردانان و راهنمایان تور همدان به‌عنوان اولین چهره ماندگار گردشگری ایران معرفی شد. «سرزمین ما» و «ایران، بهشتی دیگر» نیز ازجمله معروف‌ترین برنامه‌هایی است که ایرج میلانی در آن حضور داشته و به دلیل به‌نمایش‌گذاشتن تجربیات مختلف سفرش و سبک ماجراجویی و کشف مکان‌های بکر و ناشناخته توانست به‌خوبی میان مخاطبانی که دوست دارند خبر از دل طبیعت درآورند جا باز کند. از این رو شاید بتوان ایرج میلانی را با 58 سال سن یکی از معروف‌ترین طبیعت‌گردان شناخته‌شده‌ای معرفی کرد که با سبک و سیاقش توانست بسیاری را با طبیعت و مکان‌های دیدنی ایران آشنا و علاقه‌مند سازد.
محمدعلی اینانلو
یکی از شناخته‌شده‌ترین و قدیمی‌ترین چهره‌های محیط‌زیستی که بسیاری او را می‌شناسند و چهره خاص با آن سبیل‌های از بناگوش در رفته‌اش را در خاطر دارند محمدعلی اینانلو است. مرحوم اینانلو که در سال 1394 در 68سالگی بر اثر سکته مغزی درگذشت، مجری تلویزیون، بازیگر، صداپیشه، کارشناس ورزشی، روزنامه‌نگار، کارشناس و مستندساز طبیعت بود که توانست آثار ماندگاری از خود به‌جا بگذارد. با ورزش و همزمان با بازی‌های آسیایی 1974 تهران به تلویزیون آمد و به‌عنوان قدیمی‌ترین گزارشگر و مفسر والیبال شناخته می‌شود. ضمن این‌که بنیانگذار روزنامه‌نگاری محیط‌زیستی هم هست و بیش از چهار دهه سابقه طبیعت‌گردی در ایران داشت. موسسه طبیعت را سال 1376 با انتشار ماهنامه طبیعت با هدف ترویج فرهنگ طبیعت‌گردی راه‌اندازی کرد و همچنین توانست در این مدت فعالیت خود، تعداد زیادی مستند در زمینه محیط زیست و گردشگری تهیه و کارگردانی کند. «با طبیعت» و «ایران؛ جهانی در یک مرز» ازجمله مهم‌ترین ساخته‌های اوست. اما در سال‌های پایانی عمرش به دلیل انتشار خبری درباره شکار در کوه تپال شاهرود و حضور و دستگیری‌اش در کنار چند شکارچی دیگر بسیار آزرده‌خاطر و حتی در بیمارستان هم بستری شد و بعد از درگذشتش بود که طی اعلامیه رسمی از اشتباه بودن خبر حضور محمدعلی اینانلو در آن دستگیری عذرخواهی شد.
جواد قارایی
شاید بتوان جواد قارایی را به‌عنوان جوان‌ترین فعال محیط‌زیستی و طبیعت‌گرد معرفی کرد که درحال‌حاضر با فصل‌های متعدد مستند «ایرانگرد» توانسته به‌خوبی خود را به‌عنوان یک طبیعت‌گرد حرفه‌ای جا بیندازد.
جواد قارایی در انجمن سینماگران جوان دوره فیلمسازی را گذرانده و از سال 1387 هم با اینانلو همکاری داشته است. او که درحال‌حاضر 43ساله است برای شروع برنامه ایرانگرد ابتدا با هزینه شخصی خود در سال 1389 مستندی تهیه و برای پخش در اختیار شبکه چهار سیما می‌گذارد. این برنامه آن‌قدر مورد استقبال قرار می‌گیرد که برای ادامه‌پیداکردن آن، شبکه یک به او سفارش کار می‌دهد. قارایی با وجود شیوع کرونا و ابتلای خود به این ویروس و بستری شدن 14روزه‌اش در بیمارستان بازهم از فعالیت طبیعت‌گردی خود دست نکشیده و در تلاش برای ساخت «ایرانگرد 4» است. مستندی که خود در هر قسمت به شهرهای مختلف ایران سفر کرده و بعد از بازدید از روستاها و عشایر آن مناطق مستندهایی را از نحوه زندگی و فرهنگ خاص آنها تهیه می‌کند. او درعین‌حال تلاش می‌کند در طول مسیر و معرفی مکان‌های مختلف نحوه درست طبیعت‌گردی، استفاده درست از ابزارها و بهترین شیوه‌هایی که کمترین آسیب را به طبیعت وارد کند آموزش دهد.
پرویز کردوانی
«پدر علم کویرشناسی ایران» لقبی است که به پروفسور پرویز کردوانی داده شده است. دارنده نشان درجه یک دانش و چهره ماندگار که تا 90 سالگی دغدغه‌اش محیط‌زیست ایران بود و تلاش خود را تا واپسین لحظات عمرش برای حفظ محیط‌زیست کشور نیز کرد. علت شناخته‌شده بودن او در میان مخاطب‌های عام نیز به این علت بوده که برای نجات محیط‌زیست راهکارهای بسیاری ارائه داد و برای حل برخی از مسائل جغرافیایی کشور طرح‌های زیادی ارائه کرد. او بنیانگذار و رئیس مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی ایران بوده و مطالعات میدانی فراوانی هم در مناطق کویری و بیابانی ایران از خود به‌جای گذاشت و خدماتش نقش مهمی در پیشبرد علم کویرشناسی و مقابله با خشکسالی داشته. کردوانی ازجمله باسوادترین و معتبرترین چهره‌های شناخته‌شده محیط‌زیستی است و جایزه مهرگان علم به دلیل تالیف بهترین کتاب سال در زمینه محیط‌زیست را داراست. همچنین کسب بیش از ۲۰ کتاب دانشگاهی و ده‌ها مقاله علمی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و آلمانی دارد و سخنرانی‌های بین‌المللی بسیاری هم داشته است. به دلیل چنین فعالیت‌های ارزنده‌ای نیز درحال‌حاضر مجسمه او در زادگاهش گرمسار و تفرجگاهی به نام پرویز کردوانی در جاده گرمسار ساخته شده تا یاد و خاطره او همیشه باقی بماند.
