چرا باید سرفه را جدی بگیرید؟
صدای پر رمز و راز گلو!
هیچ‌كسی در دنیا وجود ندارد كه سرفه را تجربه نكرده باشد و در هر سنی می‌توان سرفه را تجربه كرد. سرفه شاید در نگاه اول بسیار ساده به نظر برسد و افراد چندان آن را جدی نگیرند، ولی همین سرفه به ظاهر ساده، گاهی می‌تواند از یك بیماری مهم و جدی در بدن خبر بدهد. پس نباید آن را نادیده گرفت. به‌غیر از این‌كه علت به‌وجود‌آورنده سرفه می‌تواند مهم باشد، حالت ناخوشایند آن نیز روی كیفیت زندگی تاثیر منفی می‌گذارد. اما برای این‌كه در رابطه با سرفه بیشتر بدانید، صحبت‌های دكتر پیمان لسان‌پزشكی، كارشناس پیشگیری از بیماری‌ها و سرپرست كلینیك مشاوره بیماری‌های رفتاری مركز بهداشت غرب تهران را با دقت بخوانید.
بهاره جلالوند
سرفه خوب است یا بد؟
سرفه در واقع یك بازدم شدید محسوب می‌شود كه با انقباض دیافراگم همراه است. در واقع سرفه، فشاری در اثر بسته شدن راه هوایی ایجاد می‌كند ضمن این‌كه در اثر آن، هوا با فشار از ریه خارج می‌شود. سرفه به طور كلی یك مكانیسم دفاعی است و الزاما دلیل بر ابتلا به یك بیماری نیست. به عبارت روشن‌تر، زمانی كه جسم خارجی یا باقیمانده غذا در مسیر هوا قرار بگیرد، سرفه، مكانیسم دفاعی بدن به حساب می‌آید. علاوه بر این، سرفه می‌تواند به‌صورت حاد یا مزمن نیز ایجاد شود كه سرفه‌های حاد، معمولا كمتر از دو هفته طول می‌كشند و می‌توانند ناشی از آلرژی، سرماخوردگی، برونشیت و... باشند. اما در شرایطی كه سرفه بیش از دو هفته طول بكشد، مزمن به حساب می‌آید و می‌تواند نشان‌دهنده عفونت‌های مختلف و مشكلات جدی باشد.
آلرژی را جدی بگیرید
چنانچه دلیل سرفه توسط پزشك آلرژی تشخیص داده شده باشد، فرد باید آن را جدی بگیرد و مشكل توسط پزشك درمان شود چون آلرژی‌هایی كه درمان نمی‌شوند، می‌توانند در دراز‌مدت تبدیل به آسم شوند و سرفه‌ها نیز برای طولانی‌مدت در فرد وجود خواهند داشت و كیفیت زندگی فرد با بروز سرفه‌های طولانی‌مدت، كاهش می‌یابد.
شایع‌ترین سرفه‌ها كدامند؟
به‌طور كلی، سرفه ناشی از بیماری‌های ویروسی سیستم تنفسی فوقانی (سرماخوردگی، سینوزیت ویروسی، فارنژیت ویروسی و...) شایع‌ترین دلایل سرفه محسوب می‌شوند. علاوه بر این، سرفه ناشی از آلرژی نیز بیش از سایر سرفه‌ها شایع است. البته تشخیص علت سرفه، باید توسط پزشك باشد و فرد نباید هر سرفه‌ای را با آلرژی یا بیماری‌های ویروسی سیستم تنفسی فوقانی، مرتبط بداند.
آیا سل مطرح است؟
سرفه‌ای كه بیش از دو هفته طول كشیده باشد، سرفه‌ای نیست كه بتوان آن را نادیده گرفت به‌ویژه در شرایطی كه این سرفه با علائمی هم همراه باشد. برای مثال، علائمی چون خلط، تعریق شبانه و كاهش وزن همراه با سرفه، می‌تواند نشانه یك عفونت مهم باشد كه می‌توان به عفونت‌هایی چون مایكوباكتریوم و سل اشاره كرد. متاسفانه بسیاری از افراد به دلیل این‌كه بدحال نمی‌شوند، سرفه و علائم همراه را جدی نمی‌گیرند و برای بررسی و درمان مراجعه نمی‌كنند كه همین مسأله باعث پیشرفت بیماری و آسیب‌های جدی به ریه خواهد شد.
پای اسید معده در میان است
یكی دیگر از عواملی كه می‌تواند به بروز سرفه منجر شود، سرفه‌های تحریكی است كه این نوع سرفه‌ها به دلیل واكنش سیستم تنفسی نسبت به اسید معده ایجاد می‌شود. این نوع سرفه، به سرفه ناشی از آلرژی شباهت دارد. بیماران مبتلا به ریفلاكس معده (بازگشت اسید معده به مری)، این نوع سرفه را می‌توانند تجربه كنند. این نوع سرفه، فرد را بیشتر در شب درگیر می‌كند ضمن این‌كه می‌تواند با تنگی نفس همراه باشد. البته باز هم باید تاكید كرد كه تشخیص این نوع سرفه نیز بر عهده پزشك است.
سرفه ناشی از اضطراب
یكی دیگر از دلایل سرفه، اضطراب است. سرفه ناشی از اضطراب، چندان در بزرگسالان شایع نیست و این نوع سرفه در كودكان شیوع دارد به‌ویژه در آن دسته از كودكانی كه شب‌ها تمایل دارند به جای ماندن در تخت خود، كنار پدر و مادر بخوابند، بیشتر از سایر كودكان دیده می‌شود. والدین با مشاهده سرفه چه در شب و چه در روز، باید حتما فرزند خود را نزد پزشك ببرند تا علت اصلی به وجود آورنده سرفه بررسی شود.
رابطه سرفه با سرطان
سرفه گاهی می‌تواند در اثر ابتلا به برخی بیماری‌های داخلی به وجود بیاید، برای مثال، بیماری رماتیسم، می‌تواند با درگیری ریه همراه باشد و همین مسأله به بروز سرفه منجر شود. علاوه بر این، سرفه در برخی از افرادی كه به بیماری‌های قلبی و عروقی مبتلا هستند نیز دیده می‌شود. همچنین ابتلا به سرطان، می‌تواند به شكل ثانویه به بروز سرفه منجر شود یعنی سلول‌های سرطانی می‌توانند از منشأ ابتلا در هر قسمت از بدن، به سمت ریه بروند (متاستاز) و آن را به سرطان مبتلا كنند. گاهی خود ریه هم می‌تواند مستقیما به سرطان مبتلا شود كه این مسأله نیز با بروز سرفه همراه است.
گروه‌های تحت خطر
علت به وجود آورنده سرفه به‌ویژه سرفه‌های مزمن و طولانی‌مدت، باید در همه افراد مورد بررسی قرار بگیرد، ولی اهمیت بررسی سرفه در برخی افراد بیشتر است. برای مثال، سرفه در خانم‌های باردار حائز اهمیت است به‌ویژه آن دسته از خانم‌هایی كه احتمال سقط جنین در آنها بالاست. علاوه بر این، سرفه طولانی‌مدت می‌تواند در افراد، فتق جدار شكم را ایجاد كند كه دلیل آن افزایش فشار داخل شكم و ضعیف شدن جدار شكم است. سرفه در خانم‌هایی كه افتادگی رحم دارند، می‌تواند به بی‌اختیاری ادرار منجر شود. آن دسته از افرادی كه از دخانیات به‌ویژه سیگار استفاده می‌كنند، در صورت بروز سرفه حتما باید مورد بررسی قرار بگیرند، چون این دسته از افراد بیش از سایرین مستعد ابتلا به سرطان ریه و سل هستند. افرادی‌كه به صورت گروهی زندگی می‌كنند و محل زندگی‌شان فاقد تهویه و نور مناسب است، در صورت بروز سرفه باید بررسی شوند. بررسی علت سرفه در كودكان به‌ویژه سنین زیر یك‌سال و افراد بالای 65 سال حائز اهمیت است. مصرف داروهای بدون نسخه و خود درمانی برای كودكان و به طور كلی سنین یاد شده، مجاز نیست. آن دسته از مشاغلی كه ممكن است به دلیل شغل‌شان (شیشه‌گری، سندبلاست، هویه‌كاری، معدن و...) دچار عارضه ریوی شوند نیز در صورت بروز سرفه باید به پزشك مراجعه كنند.
آزمایش رایگان بدهید
درمان سرفه باید متناسب با علت به وجود آورنده آن باشد و تا زمانی كه عامل ایجاد‌كننده باقی بماند، درمان صورت نمی‌گیرد. همه افراد در صورت بروز سرفه به ویژه سرفه‌ای كه بعد از دو هفته برطرف نشده است، باید به مراكز بهداشت مراجعه كنند و تست خلط بدهند تا علت سرفه مشخص و درمان انجام شود. این نوع آزمایش در مراكز بهداشت رایگان است و با انجام آن، می‌توان عفونت‌های مهم ریه مثل سل را شناسایی كرد. داروها و شربت‌هایی كه به عنوان ضد سرفه در بازار وجود دارند، در واقع خلط‌آور هستند و با خارج شدن خلط، راه هوایی فرد باز می‌شود و سرفه كاهش می‌یابد كه پزشك متناسب با عامل به وجودآورنده سرفه، دارو و شربت را تجویز می‌كند. مصرف شربت‌هایی كه تركیب گیاهی دارند و به عنوان ضد‌سرفه بدون نسخه فروخته می‌شوند، بدون مشورت با پزشك صحیح نیست به‌ویژه در شرایطی كه بیمار كودك هم باشد. گاهی بروز سرفه به دلیل ابتلا به آلرژی است و مصرف برخی از شربت‌های گیاهی می‌تواند سرفه را تشدید كند، چون خود گیاهان در برخی از افراد به نوعی آلرژی‌زا محسوب می‌شوند.
سرفه در واقع یك بازدم شدید محسوب می‌شود كه با انقباض دیافراگم همراه است. در واقع سرفه، فشاری در اثر بسته شدن راه هوایی ایجاد می‌كند ضمن این‌كه در اثر آن، هوا با فشار از ریه خارج می‌شود. سرفه به طور كلی یك مكانیسم دفاعی است و الزاما دلیل بر ابتلا به یك بیماری نیست. به عبارت روشن‌تر، زمانی كه جسم خارجی یا باقیمانده غذا در مسیر هوا قرار بگیرد، سرفه، مكانیسم دفاعی بدن به حساب می‌آید. علاوه بر این، سرفه می‌تواند به‌صورت حاد یا مزمن نیز ایجاد شود كه سرفه‌های حاد، معمولا كمتر از دو هفته طول می‌كشند و می‌توانند ناشی از آلرژی، سرماخوردگی، برونشیت و... باشند. اما در شرایطی كه سرفه بیش از دو هفته طول بكشد، مزمن به حساب می‌آید و می‌تواند نشان‌دهنده عفونت‌های مختلف و مشكلات جدی باشد.
آلرژی را جدی بگیرید
چنانچه دلیل سرفه توسط پزشك آلرژی تشخیص داده شده باشد، فرد باید آن را جدی بگیرد و مشكل توسط پزشك درمان شود چون آلرژی‌هایی كه درمان نمی‌شوند، می‌توانند در دراز‌مدت تبدیل به آسم شوند و سرفه‌ها نیز برای طولانی‌مدت در فرد وجود خواهند داشت و كیفیت زندگی فرد با بروز سرفه‌های طولانی‌مدت، كاهش می‌یابد.
شایع‌ترین سرفه‌ها كدامند؟
به‌طور كلی، سرفه ناشی از بیماری‌های ویروسی سیستم تنفسی فوقانی (سرماخوردگی، سینوزیت ویروسی، فارنژیت ویروسی و...) شایع‌ترین دلایل سرفه محسوب می‌شوند. علاوه بر این، سرفه ناشی از آلرژی نیز بیش از سایر سرفه‌ها شایع است. البته تشخیص علت سرفه، باید توسط پزشك باشد و فرد نباید هر سرفه‌ای را با آلرژی یا بیماری‌های ویروسی سیستم تنفسی فوقانی، مرتبط بداند.
آیا سل مطرح است؟
سرفه‌ای كه بیش از دو هفته طول كشیده باشد، سرفه‌ای نیست كه بتوان آن را نادیده گرفت به‌ویژه در شرایطی كه این سرفه با علائمی هم همراه باشد. برای مثال، علائمی چون خلط، تعریق شبانه و كاهش وزن همراه با سرفه، می‌تواند نشانه یك عفونت مهم باشد كه می‌توان به عفونت‌هایی چون مایكوباكتریوم و سل اشاره كرد. متاسفانه بسیاری از افراد به دلیل این‌كه بدحال نمی‌شوند، سرفه و علائم همراه را جدی نمی‌گیرند و برای بررسی و درمان مراجعه نمی‌كنند كه همین مسأله باعث پیشرفت بیماری و آسیب‌های جدی به ریه خواهد شد.
پای اسید معده در میان است
یكی دیگر از عواملی كه می‌تواند به بروز سرفه منجر شود، سرفه‌های تحریكی است كه این نوع سرفه‌ها به دلیل واكنش سیستم تنفسی نسبت به اسید معده ایجاد می‌شود. این نوع سرفه، به سرفه ناشی از آلرژی شباهت دارد. بیماران مبتلا به ریفلاكس معده (بازگشت اسید معده به مری)، این نوع سرفه را می‌توانند تجربه كنند. این نوع سرفه، فرد را بیشتر در شب درگیر می‌كند ضمن این‌كه می‌تواند با تنگی نفس همراه باشد. البته باز هم باید تاكید كرد كه تشخیص این نوع سرفه نیز بر عهده پزشك است.
سرفه ناشی از اضطراب
یكی دیگر از دلایل سرفه، اضطراب است. سرفه ناشی از اضطراب، چندان در بزرگسالان شایع نیست و این نوع سرفه در كودكان شیوع دارد به‌ویژه در آن دسته از كودكانی كه شب‌ها تمایل دارند به جای ماندن در تخت خود، كنار پدر و مادر بخوابند، بیشتر از سایر كودكان دیده می‌شود. والدین با مشاهده سرفه چه در شب و چه در روز، باید حتما فرزند خود را نزد پزشك ببرند تا علت اصلی به وجود آورنده سرفه بررسی شود.
رابطه سرفه با سرطان
سرفه گاهی می‌تواند در اثر ابتلا به برخی بیماری‌های داخلی به وجود بیاید، برای مثال، بیماری رماتیسم، می‌تواند با درگیری ریه همراه باشد و همین مسأله به بروز سرفه منجر شود. علاوه بر این، سرفه در برخی از افرادی كه به بیماری‌های قلبی و عروقی مبتلا هستند نیز دیده می‌شود. همچنین ابتلا به سرطان، می‌تواند به شكل ثانویه به بروز سرفه منجر شود یعنی سلول‌های سرطانی می‌توانند از منشأ ابتلا در هر قسمت از بدن، به سمت ریه بروند (متاستاز) و آن را به سرطان مبتلا كنند. گاهی خود ریه هم می‌تواند مستقیما به سرطان مبتلا شود كه این مسأله نیز با بروز سرفه همراه است.
گروه‌های تحت خطر
علت به وجود آورنده سرفه به‌ویژه سرفه‌های مزمن و طولانی‌مدت، باید در همه افراد مورد بررسی قرار بگیرد، ولی اهمیت بررسی سرفه در برخی افراد بیشتر است. برای مثال، سرفه در خانم‌های باردار حائز اهمیت است به‌ویژه آن دسته از خانم‌هایی كه احتمال سقط جنین در آنها بالاست. علاوه بر این، سرفه طولانی‌مدت می‌تواند در افراد، فتق جدار شكم را ایجاد كند كه دلیل آن افزایش فشار داخل شكم و ضعیف شدن جدار شكم است. سرفه در خانم‌هایی كه افتادگی رحم دارند، می‌تواند به بی‌اختیاری ادرار منجر شود. آن دسته از افرادی كه از دخانیات به‌ویژه سیگار استفاده می‌كنند، در صورت بروز سرفه حتما باید مورد بررسی قرار بگیرند، چون این دسته از افراد بیش از سایرین مستعد ابتلا به سرطان ریه و سل هستند. افرادی‌كه به صورت گروهی زندگی می‌كنند و محل زندگی‌شان فاقد تهویه و نور مناسب است، در صورت بروز سرفه باید بررسی شوند. بررسی علت سرفه در كودكان به‌ویژه سنین زیر یك‌سال و افراد بالای 65 سال حائز اهمیت است. مصرف داروهای بدون نسخه و خود درمانی برای كودكان و به طور كلی سنین یاد شده، مجاز نیست. آن دسته از مشاغلی كه ممكن است به دلیل شغل‌شان (شیشه‌گری، سندبلاست، هویه‌كاری، معدن و...) دچار عارضه ریوی شوند نیز در صورت بروز سرفه باید به پزشك مراجعه كنند.
آزمایش رایگان بدهید
درمان سرفه باید متناسب با علت به وجود آورنده آن باشد و تا زمانی كه عامل ایجاد‌كننده باقی بماند، درمان صورت نمی‌گیرد. همه افراد در صورت بروز سرفه به ویژه سرفه‌ای كه بعد از دو هفته برطرف نشده است، باید به مراكز بهداشت مراجعه كنند و تست خلط بدهند تا علت سرفه مشخص و درمان انجام شود. این نوع آزمایش در مراكز بهداشت رایگان است و با انجام آن، می‌توان عفونت‌های مهم ریه مثل سل را شناسایی كرد. داروها و شربت‌هایی كه به عنوان ضد سرفه در بازار وجود دارند، در واقع خلط‌آور هستند و با خارج شدن خلط، راه هوایی فرد باز می‌شود و سرفه كاهش می‌یابد كه پزشك متناسب با عامل به وجودآورنده سرفه، دارو و شربت را تجویز می‌كند. مصرف شربت‌هایی كه تركیب گیاهی دارند و به عنوان ضد‌سرفه بدون نسخه فروخته می‌شوند، بدون مشورت با پزشك صحیح نیست به‌ویژه در شرایطی كه بیمار كودك هم باشد. گاهی بروز سرفه به دلیل ابتلا به آلرژی است و مصرف برخی از شربت‌های گیاهی می‌تواند سرفه را تشدید كند، چون خود گیاهان در برخی از افراد به نوعی آلرژی‌زا محسوب می‌شوند.
