شروعی تازه برای رادیو
سیزدهمین دوره جشنواره بینالمللی رادیو و پنجمین اجلاس جهانی صدا، 20اردیبهشت 93 و در زمان محمدحسین صوفی معاون وقت صدا برگزار شد، اما بعد از آن جشنواره دیگر برپا نشد، که همین منجر به كاهش انگیزه در میان برنامهسازان رادیو شده بود، حتی دیگر رادیوییها در این باره هم حرفی نمی زدند، در حالی كه جشنواره رادیو، محلی برای ارائه ایده ها، نوآوری ها، ارزیابیها و محك كار برنامهسازان بود. حتی نو شدن برنامههای رادیویی هم با جشنواره پیوندی عمیق دارد، زیرا منجر به كشف و شناسایی ایدههای نو و استعدادها و در نهایت به ارتقای كار برنامهسازان رادیو ختم میشود. بنابراین برگزاری چنین جشنوارهای نه تنها فرصتی برای محك زدن برنامهسازان بود كه میتوانستند آزمون و خطا در كار داشته باشند و كسب تجربه كنند، بلكه محلی برای ارتقای كارشان بود. اما كسی نمی دانست چرا دیگر این جشنواره برگزار نمی شود، تا اینكه سال گذشته دوباره چراغ این جشنواره با تدبیر و همت حمید شاه آبادی، معاون صدای رسانه ملی روشن شد و همین نور امید را راهی دل برنامهسازان كرد. دوباره در رادیو تكاپوی تازهای راه افتاد، درست مثل اینكه خون تازهای به رگهای رادیو تزریق شده باشد. دوباره حرف از رقابت سازنده شد و خبرهای داغ و لحظه به لحظه جشنواره باعث شد تا برنامهسازان هم مرتب درگیر باشند و خوشحال از این اتفاق خجسته. حالا اردیبهشت امسال زنگ چهاردهمین جشنواره بینالمللی رادیو و ششمین اجلاس جهانی صدا پس از چند سال در معاونت صدا نواخته میشود و 4 اردیبهشت مراسم اختتامیه خواهد بود و برگزیدگان اعلام میشوند. همین بهانهای شد تا قبل از نواخته شدن زنگ جشنواره نگاهی به بخشهای مختلف این رویداد داشته باشیم و نظرات رادیوییها را چه آنهایی كه سالها مویی در این رسانه سپید كردند چه آنهایی كه تازهكار هستند، جویا شویم. رادیوییها با اینكه زحمت بسیاری برای شنیده شدن برنامهها میكشند، اما همیشه در سایه قرار دارند، زیرا فقط با یك میكروفن سر و كار دارند و باید صدایشان را از این طریق به گوش مخاطبان برسانند. به همین دلیل همیشه بیادعا هستند و بی توقع و فقط حرف مشترك شان این است كه تنها صداست كه میماند.
ممكن است برای هر یك از مخاطبان این سؤال شكل بگیرد كه شعار جشنواره بر اساس چه معیارهایی انتخاب شد. معاون صدا در جلسه شورای مدیران معاونت صدا كه 18 آذر سال گذشته برگزار شد، شعار جشنواره بینالمللی رادیو (رادیو صدای صمیمی لحظهها) را این گونه انتخاب كرد. وی در این جلسه با توجه به محفوظ ماندن جای مردم در جشنواره، از اختصاص یك بخش ویژه برای مخاطبان خبر داد. به همین دلیل بخش تعاملی به عنوان یكی از وجوه شاخص و متمایز چهاردهمین جشنواره جهانی رادیو و ششمین اجلاس جهانی صدا اضافه شد. این بخش بیانگر جایگاه ارزشمند مخاطبان و توجه ویژه به علاقهمندان رادیوست. علاوه بر آن تمام شنوندگان و علاقهمندان رادیو میتوانستند یك اثر در قالب آزاد و با موضوعاتی همچون پیروزی انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، ایثار و فداكاری،گردشگری و محیط زیست ساخته و در جشنواره شركت كنند. این آثار نباید كمتر از دو دقیقه و بیشتر از پنج دقیقه باشد.
پوستر جشنواره از آن كیست؟
با توجه به اینكه معاون صدا توجه ویژهای به مخاطبان رادیو دارد به همین دلیل در راستای اضافه كردن بخش تعاملی به جشنواره رادیو، فضایی هم فراهم كرد تا علاقهمندان و هنرمندان خلاق برای شركت در جایزه پنج میلیون تومانی طراحی پوستر چهاردهمین جشنواره بینالمللی رادیو و ششمین اجلاس جهانی صدا آثارشان را به نشانی radiofestival@irib.ir ارسال كنند. جالب این است كه پوستر جشنواره از یكی از آثار ارسالی رسیده از علاقهمندان رادیو انتخاب شد كه از قرار این فرد از تهران است و قرار است در مراسم جشنواره رادیو نامش اعلام شود. طرح پوستر جشنواره رادیو وام گرفته از ارزشهایی همچون ایرانی نیست، اسلامیت و جهانی بودن است كه از رنگهای لاجوردی، كرم، گله ماشی و خشتی برای القای مفاهیم ایرانی - اسلامی بهره گرفته شده یعنی همان رنگهایی كه در بناهای تاریخی و مساجد مورد استفاده قرار میگیرد. نوآوری، خلاقیت، زیبایی بصری و تكیه بر محوریت نمادهای ایرانی - اسلامی و ... از ملاكهای اصلی طراحی پوستر جشنواره بود.
25 پنل آموزشی
در زمان برگزاری جشنواره بینالمللی رادیو و اجلاس جهانی صدا 25 پنل آموزشی با موضوعات مختلف برای شركتكنندگان و برنامهسازان رادیو با حضور استادان داخلی و خارجی برگزار میشود. 12پنل آموزشی چهاردهمین جشنواره بینالمللی رادیو با موضوعاتی همچون كنترل ذهن، اصالت و مفهوم و كاربرد در علوم رسانه، آشنایی با كاربردهای فناوری اطلاعات در برنامهسازی رادیویی، ایده جذاب یا قالب مناسب، رادیو و رسانههای دیجیتال، مستند رادیویی و ... برپا میشود. 9 پنل آموزشی با موضوعات مرتبط با رادیو توسط استادان خارجی از كشورهای دعوت شده برگزار میشود. فلاویا وینیا از رومانی، هیدا بابازین از مالزی، جان مكویر از فرانسه، ایر مكاردپین از آلمان، ویم مورتگارت از بلژیك و یوسف زین از لبنان استادانی هستند كه در اجلاس جهانی صدا نشستهایی با مضامین
متفاوت دارند.
نامزدهای جشنواره اعلام شد
شهرام ملازاده، رئیس كمیته داوری چهاردهمین جشنواره بینالمللی رادیو از رقابت نهایی آثار رسیده به جشنواره و نزدیك شدن خط پایان داوریها خبر داد. وی گفت: از بهمن 1397 تاكنون 138 اثر رادیویی در بخش مستمر در كمیته داوری مورد بررسی قرار گرفت كه در نهایت 56 اثر به مرحله داوری نهایی راه یافتند.كمیته داوران پس از بازشنوایی و ارزیابی این آثار، 65 نفر را به عنوان نامزد دریافت جایزه بهترینهای مشاغل رادیویی در نظر گرفتهاند و تاكنون رادیو ایران در بخش مستمر و رادیو جوان در بخش برنامههای ویژه با بیشترین نامزد صدرنشین هستند.
نامزدهای شبكهها در انتخاب بهترینهای مشاغل برنامهسازی به این شرخ است: رادیو اقتصاد با دو برنامه و سه كاندید كار و نوا (یک نامزد)، روی خط اقتصاد (دو نامزد). رادیو ایران با هفت برنامه و 16 كاندید یك دو صدا (دو نامزد)، نمودار (پنج نامزد)، كافه هنر (دو نامزد)، فرهنگ مردم (یک نامزد)، صبح جمعه باشما (دو نامزد)، راه شب (یک نامزد) و پارسیگویان (سه نامزد). رادیو پیام با سه بخش و (پنج نامزد) صبحگاهی سهشنبه (یک نامزد)، شبانگاهی چهارشنبه (دو نامزد)، نیمروزی شنبه (دو نامزد). رادیو تهران با سه برنامه و شش كاندید، تهرانك (سه نامزد)، با تو باران میشوم (دو نامزد)، اینجا پایتخت نیست (یک نامزد). رادیو جوان با سه برنامه و چهار كاندید یك پرونده یك روایت (یک نامزد)، خط آزاد (دو نامزد)، جوان ایرانی سلام (یک نامزد). رادیو سلامت با دو برنامه و سه كاندید مثبت تربیت (یک نامزد)، خونه و زندگی (دو نامزد). رادیو صبا با دو برنامه و دو كاندید نقل نقلستان (یک نامزد) و عصر صبا (یک نامزد). رادیو فرهنگ با دو برنامه و سه كاندید نگارخانه (یک نامزد) و ترانه باران (دو نامزد). رادیو قرآن با یك برنامه و دو كاندید با برنامه هدیه آسمانی، رادیو گفتوگو با یك برنامه و دو كاندید برای برنامه پرونده. رادیو معارف با سه برنامه و پنج نامزد مهربان باشیم (سه نامزد)، صبح روشن (یك نامزد)، ترنم ( یك نامزد). رادیو نمایش با سه برنامه و 9 كاندید سوغاتی(چهار نامزد)، تا آبی آسمان (سه نامزد)، پنجه خرس (دو نامزد). رادیو ورزش با دو برنامه و پنج كاندید، نیمكت، (چهار نامزد) و صبح و
ورزش (یک نامزد).
نامزدهای بخش برنامههای ویژه به تفكیك شبكهها به این ترتیب است: رادیو جوان با دو برنامه ملت حماسه و شیوه عاشقی، رادیو نمایش با برنامه سارا، رادیو قرآن با برنامه قرآن كربلا، رادیو فرهنگ با برنامه مرداد در مرداب و رادیو تهران با برنامه باران نامه.
تقویت بخش بینالملل جشنواره رادیو
نورالدین جعفری، دبیر چهاردهمین جشنواره بینالمللی رادیو از تقویت بخش بینالملل این جشنواره با حضور برنامهسازان و داوران خارجی خبر داد. وی افزود: در بخش داخلی، رقابت برنامهسازان و شبكههای سراسری كشور را شاهد هستیم. همچنین برای نخستینبار یك بخش جدید در قالب رقابت مردمی اضافه شده كه در آن مردم در حوزههای گوناگون مثل محیط زیست، چهلمین سال انقلاب، صلح جهانی و... میتوانند ایدههایشان را در قالب برنامههای كوتاه و پادكست بسازند و از طریق سایت ارسال كنند. جعفری با بیان اینكه در بخش بینالملل در كنار برنامهسازان شبكههای سراسری و استانی، شبكههای خارج از كشور هم شركت دارند، گفت: در بخش بینالملل، علاوه بر داوران داخلی كه در حوزه رادیو صاحبنظر هستند از داوران خارجی نیز استفاده میكنیم كه به جشنواره دعوت شدهاند و در جلسات نقد و بررسی آثار هم شركت كردهاند. ضمنا فراخوان جشنواره بینالمللی رادیو از طریق اتحادیه رادیو و تلویزیونهای آسیا هم منتشر شده و روی سایت قرار گرفته است.
رقابت در دل جوانان
فریبرز گلبن، تهیهكننده پیشكسوت: من از 19 سالگی وارد رادیو شدم و 50سال است در رادیو فعال هستم و برنامههای مختلفی برای جوانان میسازم. گرچه مویی سپید كردم، اما معتقدم باید دل آدم جوان باشد. به همین دلیل همیشه اطلاعاتم را به روز نگه میدارم تا برنامههای پرشنونده را تهیه كنم. خدا را شكر بازتابهای خوبی هم دریافت میكنم. معتقدم برگزاری جشنواره رادیو خیلی كار ارزندهای است، به شرط آنكه اصولی برگزار شود تا انگیزه برای بهتر شدن كار بچههای رادیو شود. این جشنواره باعث میشود همه برنامهسازان چه تهران و چه شهرستانها با یكدیگر رقابت كنند و همین به فضای مفرحی منجر میشود. علاوه بر آن، رقابت را میان دل جوانان شكل میدهد. البته من سالهاست در این جشنواره شركت نمی كنم، چون همان سالها جایزهام را گرفتهام. اعتقاد دارم باید در این جشنواره جوانان با هم رقابت كنند. برگزاری نشستهای تخصصی هم در فواصل این جشنواره فرصتی فراهم میكند تا برنامهسازان نقاط ضعف و قوتشان را پیدا كنند و منجر به ارتقای كارشان میشود. امیدوارم همیشه قدر و ارزش زحمات بچههای رادیو دانسته شود و روز به روز همكارانم در كارشان پیشرفت كنند.
خون تازه در رگ رادیو
سیاوش عقدایی، گوینده رادیو جوان: برپایی جشنواره رادیو ابعاد ویژهای دارد. از زمانی كه فراخوان جشنواره اعلام شد، همه رادیوییها به تكاپو افتادند. انگار خون تازهای به رگهای رادیو تزریق شده باشد. مسلما كار به شكل مستمر به روزمرگی منجر میشود، اما برگزاری یك رویداد بزرگ همچون جشنواره نه تنها روزمرگیها را از بین میبرد، بلكه به شكلگیری ایدههای نو و رقابت میان برنامهسازان هم منجر میشود تا برنامههای جدید تولید كنند. پس اتفاق خجستهای است و رادیوییها از آن استقبال میكنند. اما صرفنظر از این مسائل و اینكه باعث دیده شدن برنامهسازان هم میشود، اما نباید فقط تعدادی از همكاران مشخص در جشنواره برگزیده شوند و هر دوره كار آنها جایزه بگیرد. در حالی كه ممكن است كار یك برنامهساز و گوینده دیگری هم خیلی بهتر از آن باشد. متاسفانه این اتفاق فقط به جشنواره رادیو ختم نمیشود و در دیگر جشنوارهها هم پیش میآید. البته من منكر كار خوب آن برنامهسازان مشخص نیستم، اما باید نگاه عمیقتری داشت تا استعدادها هم شناسایی شوند، چون یكی از اهداف جشنواره، معرفی استعدادهاست كه باعث میشود انگیزه میان برنامهسازان هم افزایش یابد تا به دنبال ایدههای خلاقانه باشند. همچنین برگزاری نشستهای تخصصی هم مفید است و من در جشنواره امسال دو كارگاه با مضامین استفاده از علوم شناختی و رسانه و پادكستینگ دارم. معتقدم نشستها در صورتی مفید میشود كه سرنخهایی به برنامهسازان بدهد تا با ایدههای خلاقانه برنامههای كاربردی برای پخش تهیه كنند.
انرژی مضاعف میگیریم
فاطمه آل عباس، گوینده برگزیده رادیو: خوشحالم جشنواره رادیو به چهاردهمین دوره رسیده و به لطف حضرت حق 12 دوره مقام كسب كردم و كارم مورد ارزیابی و توجه داوران داخلی و خارجی قرار گرفته است. البته همیشه تاكید كردهام كه من تندیس كارهایم را از مردم گرفتم كه همیشه حامی من بودند. مسلما ارزیابی درست در جشنواره به شكل گیری رقابت سالم منجر میشود. از سوی دیگر جشنواره رادیو به ما رادیوییها انرژی مضاعف میدهد و انگیزههایم بالا میرود و باعث میشود خلاقیتها شكل بگیرد. من عاشقانه رادیو را دوست دارم و معتقدم برگزاری چنین جشنوارهای لازم و ضروری است. از سوی دیگر در همه جای دنیا حضور هنرمندان به كیفیت كار جشنواره كمك میكند. ضمن اینكه جشنواره رادیو فرصتی برای من و همكارانم است كه با شركت در نشستهای تخصصی و استادان بینالمللی، برنامهسازی نوین را از كشورهای دیگر بیاموزیم و این تعامل سازنده است. از سوی دیگر برگزاری جشنواره بعد از چند سال وقفه مثل یك خون تازه در رگ است كه به فال نیك میگیریم و به كیفیت برنامهها منجر میشود. برگزاری چهاردهمین جشنواره رادیو فرصتی برای برنامهسازانی است كه نامشان مهجور بوده و این محفلی برای دیده شدن آنها میشود.