ملخ‌ها چند وقتی می‌شود به كشورمان آمده‌اند ولی صدای آمدنشان تازه درآمده. یك منبع مطلع به ما گفت كه اینها اوایل اسفند به خوزستان و بوشهر رسیده‌اند و یك مقام مسؤول در سازمان حفظ نباتات گفته است ملخ‌ها از هشتم بهمن ورود كرده‌اند، عجیب این‌كه مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی هرمزگان به تسنیم گفته است اینها از دو روز قبل به كشورمان آمده‌اند. این‌كه حرف‌ها یكی نیست و اطلاعات همخوانی ندارد البته چیز تازه‌ای نیست ولی نكته این است كه چرا و چطور خبر مهم هجوم ملخ‌ها به كشور مسكوت مانده است.
البته پنجم اسفند در خبری كوتاه، مدیر اداره جهاد كشاورزی اهواز گفته بود كه ملخ‌ها به غیزانیه و مزارعش رسیده‌اند ولی آنقدر آمدن ملخ‌ها در این خبر محدود جلوه داده شده بود كه راحت می‌شد از كنارش گذشت. ولی حالا قضیه فرق می‌كند چون هم مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی استان هرمزگان به عنوان استانی كه در مسیر ملخ‌هاست و هم مدیركل مبارزه با آفات عمومی و همگانی سازمان حفظ نباتات گفته‌اند كه این هجوم به یك روایت در 50 سال اخیر و به روایتی دیگر در 40سال گذشته بی‌سابقه است.
 ملخ‌ها از كجا آمده‌اند؟
درباره این‌كه ملخ‌ها از كجا می‌آیند و به كشور ما می‌رسند یك نام بین همه صاحبنظران و مسؤولان تكرار می‌شود. این نام عربستان است، كشوری نه چندان دوست با ما كه فاصله دو پایتختمان از هم 1756 كیلومتر است. سعید معین از سازمان حفظ نباتات البته از شبه‌جزیره عربستان نام می‌برد كه قطر و عمان را هم شامل می‌شود و مهدی ضرابی استاد حشره‌شناسی دانشگاه در گفت‌وگو با ما شمال آفریقا مخصوصا سودان را نیز به این فهرست اضافه می‌كند. این نشان می‌دهد ملخ‌های مهاجم خارجی‌اند و چون راهی طولانی را طی می‌كنند تا به ایران برسند عده‌ای به آنها می‌گویند ملخ صحرایی و عده‌ای دیگر می‌گویند ملخ دریایی. این‌كه چرا ملخ‌ها از عربستان به سمت شرق متمایل می‌شوند و به ایران می‌آیند ولی گردش به چپ ندارند و به سمت اروپا و قاره‌های دیگر نمی‌روند قضیه مجهولی است كه ضرابی می‌گوید این از عجایب خلقت است كه بشر با این همه پیشرفت علمی هنوز سر از كار ملخ‌ها درنمی‌آورد.
البته گمانه‌هایی در این باره وجود دارد كه این حشره‌شناس به یكی از آنها اشاره می‌كند و به نقل از یافته‌های علمی یك دانشمند روس كه تازه‌ترین اطلاعات درحوزه ملخ‌شناسی است، توضیح می‌دهد ملخ‌های دریایی، مراتع شنزاری را برای تخمگذاری مناسب می‌دانند كه خب واضح است ایران كم از این اراضی ندارد.
 عجایب ملخ دریایی
ملخ‌های دریایی زرد رنگ درنهایت هفت تا هشت سانتی‌متر قد می‌كشند و عمرشان هم بیشتر از سه چهار ماه نیست با این حال كارهایی از دستشان ساخته است كه آدمیزاد را به ستوه می‌آورد. اینها اعجوبه‌اند، قدرت پروازی‌شان بی‌نظیر است ومی توانند بدون وقفه هرروز 200 تا 250 كیلومتر پروازكنند، اگر باد موافق بیاید كه پروازشان راحت تر می‌شود و تا روزی 500 تا هزار كیلومتر پرواز می‌كنند. ضرابی می‌گوید ملخ‌ها كه چیزی نیستند، برخی حشرات تا روزی 4000 كیلومتر بدون توقف پرواز می‌كنند، ولی بدی ملخ‌ها این است كه در كنار این قدرت پروازی، سخت جانند و در طول پرواز از همه جریان‌های شدید آب و هوایی حتی جریانات اقیانوسی كه هواپیماها را در چاله‌های هوایی می‌اندازد، عبور می‌كنند.
ملخ‌های دریایی قدرت تخمگذاری و زادآوری‌شان نیز خارج از وصف است (300 تا 400 تخم به ازای هر ملخ) و خورد و خوراكشان خارج از تصور، به حدی كه ضرابی می‌گوید اینها به صورت یك توده ابر حركت می‌كنند و هرجا فرود بیایند هرچه را سرراهشان باشد می‌خورند، مثلا از یك درخت نه فقط میوه و شاخ و برگ را كه حتی پوست را و دقیقا به همین علت است كه ملخ دریایی را در دنیا آفت ملی و حتی آفت بین‌المللی می‌دانند.
 عربستان چشم‌ها را بست
فائو، سازمان خواربار و كشاورزی ملل متحد، سیستم رصد آفات دارد كه به گفته كارشناسان، بسیار تخصصی و كارآمد و مدرن است. آنها درحوزه رصد ملخ هم می‌گویند فائو ملخ‌شناس‌های خبره جهان را در اختیار دارد. فائو به ایران ازمدت‌ها قبل اعلام كرده بود ملخ‌های مهاجر دارند می‌آیند و سعید معین، مدیركل مبارزه با آفات عمومی و همگانی سازمان حفظ نباتات نیز به ما گفت از همان زمان آماده‌اند. او می‌گوید تا امروز در 38 هزار هكتار از اراضی در معرض خطر اقدامات مبارزه‌ای انجام شده ولی پیش‌بینی می‌شود این كار باید حداقل در 200 هزار هكتار دیگر ادامه یابد.
حجم ملخ‌هایی كه تا امروز به كشورمان آمده‌اند به گفته او شامل40 تا 50 گروه چندهزاری تا چند ده هزار تایی بوده كه اگر ضرب درهم شوند، می‌شوند همان توده ابرمانند و سیاهی كه ازحمله ملخ‌ها در ذهن ماست. اما آیا می‌شد این ملخ‌ها به سمت كشورمان نیایند یا اگر می‌آیند این همه زیاد نباشند؟
پاسخی كه سعید معین می‌دهد روایت قابل‌تاملی است؛ روایت بی‌توجهی یك همسایه و شاید غرض‌ورزی‌اش. به این روایت گوش كنید: عربستان درباره مبارزه با ملخ‌های صحرایی شیطنت به خرج داده و بدون این‌كه مبارزه جدی داشته باشد، اجازه داده آنها به ایران بیایند. طبیعی است كه آمارها و اطلاعات مسیر باد در اختیار عربستانی‌ها هم گذاشته می‌شود و چون مسیر بادها مشخص بود كه از عربستان به سمت ایران است، آنها قطعا می‌دانستند مسیر بعدی این ملخ‌ها كشورما خواهد بود، بنابراین مبارزه جدی نكرده‌اند، به خاطر همین ملخ‌ها به سمت ایران سرازیر شده است.
 سیل، ملخ آورد؟
زمزمه‌ها این روزها این است كه چون گذر سیل به ایران افتاده، طغیان ملخ‌ها هم ضمیمه شده و درنتیجه هجوم ملخ‌ها به كشور نتیجه وقوع سیل است. حرف و حدیث است دیگر، بحران كه در جامعه‌ای زیاد شود تمایل افكار عمومی این است كه همه را به هم ربط دهند. در مورد ربط منطقی این دو رویداد به هم نیز اظهارنظر زیاد است طوری كه عده‌ای از ریشه منكرش می‌شوند و عده‌ای زیرپوستی تاییدش می‌كنند. البته اگر به یاد بیاوریم كه ملخ‌ها اولین بار بهمن پارسال به كشور آمدند آن وقت شاید اصرار به ربط داشتن سیل و هجوم ملخ نداشته باشیم؛ ولی وقتی با كارشناسان و حشره‌شناسان گفت‌وگو كردیم، معلوم شد این اصرار چندان بی‌منطق نیست.
سعید معین معتقد است سیل‌های اخیر كه همراه با بارندگی و باد بوده ورود ملخ‌ها به كشور را تسهیل كرده است؛ چون این ملخ‌ها خود را به جریان باد سپرده و با تحمل كمترین فشار و مقاومتی به مقصد رسیده‌اند و مهدی ضرابی، حشره شناس نیز دوباره استناد می‌كند به جدیدترین یافته‌های دانشمند حشره‌شناس روس كه گفته است بعد از یك دوره خشكسالی و شروع یك دوره پربارش، ملخ‌های مهاجر نیز طغیان می‌كنند.
با این حال امیرمسعود جلالی، معاون دفتر حفاظت و حمایت سازمان جنگل‌ها قاطعانه به ایسنا گفته است هرچند رطوبت خاك می‌تواند شرایط را برای تكثیر ملخ‌ها فراهم كند اما ورود آنها به كشورهیچ ارتباطی با بارندگی و سیل‌های اخیر ندارد.
 چالش تهیه سم
بین مسؤولان و كارشناسان در مورد استفاده از سم همیشه اختلاف نظر بوده است، مخصوصا میان مسؤولان وحشره‌شناس‌ها كه می‌گویند سمپاشی برای مقابله با یك آفت مساوی است با از بین رفتن صدها حشره‌ای كه برای طبیعت مفیدند. حتی مهدی ضرابی استاد حشره‌شناسی دانشگاه می‌گوید روش‌های بیولوژیك مثل تغییر پوشش گیاهی مناطق و تغییر بافت خاك یا استفاده از روش طعمه‌گذاری بهتر و كم‌خطرتر از سمپاشی است كه البته سعید معین آن را قبول ندارد و می‌گوید وقتی آفتی طغیان كرد هیچ راهی به‌جز سمپاشی وجود ندارد و روش‌هایی مثل استفاده از پارازیت یا قارچ برای زمانی است كه آفت محدود به یك منطقه كوچك باشد، نه مثل حالا كه ملخ‌ها شش استان را قبضه كرده‌اند.