اشتباهات تاریخی
اشتباهات تاریخی نیز از نکات دیگری است که در این کتاب دیده میشود. به عنوان نمونه مولفان محترم در صفحه 212 مینویسند: «دوره پهلوی اول از سویی آغاز دورهای جدید و از طرفی هم مقارن با جنگ جهانی دوم است که موجب تغییر قدرت در جهان است.»
روشن است که دوران حکومت رضاخان به عنوان پهلوی اول، از سال 1304 آغاز شده و درسال1320 پایان یافته است و تنها دو سال پایانی آن با جنگ جهانی دوم تقارن داشته و 14سال آن، هیچ ارتباطی با جنگ جهانی دوم نداشته است. همچنین در صفحه 525 این کتاب آمده است: «با پایان جنگ جهانی دوم، هویدا به ایران بازگشت. شهریور 1322»، تقریبا هر مورخی میداند که تاریخ پایان جنگ جهانی دوم، 1324 است و باید گفت که هویدا دو سال قبل از پایان جنگ جهانی دوم وارد ایران شده و در وزارت خارجه مشغول به فعالیت شد و در سالی که جنگ جهانی دوم به پایان رسیده، برای اولین ماموریت سیاسی خود به فرانسه رفت. فهرست منابع و مآخذ نیز دارای اشکالات اساسی و بنیادین است؛ اگر چه مولفان محترم سعی کردهاند منابع را به دستههای کتب، مقالات، مجلات و مطبوعات و اسناد تقسیم بندی کنند اما روشن است که «مقالات و مجلات» تفاوت آشکاری با هم ندارند تا قابلیت جداسازی داشته باشند. همگان میدانند که مقالات، مطالبی است که در نشریات منتشر شده است بنابراین نیازی به این تقسیمبندی نبود. در این تقسیمبندی، پایاننامههای دانشگاهی نیز در قالب کتاب معرفی شدهاند که خطایی دیگر است، در حالی که برای هر محققی، تفاوت میان کتاب و پایاننامه دانشگاهی روشن است. عدم استفاده از الگوی واحد در نحوه معرفی کتابها مانند اینکه برخی کتابها براساس سال پهلوی مانند 2535، یا شمسی مانند 1356 و گاه قمری 1421 مشخص شده است که برای یک کتاب معمولی نیز قابل قبول نیست و با علامتهایی مانند «ش» یا «ق» مشخص میشود، روشن است که در کتابی تاریخی این موضوع بسیار بنیادین و اساسی بوده و غیرقابل اغماض است، چون ممکن است مخاطب عام، متوجه نشود که کتاب دلیل المتحیرین، که به عنوان یکی از منابع این کتاب معرفی شده، در سال 1276 شمسی یا 1276قمری تدوین شده است! به این موضوع باید این نکته را نیز افزود که گاه تاریخ انتشار برخی کتابها نیز به اشتباه درج شده است. به عنوان نمونه، نگارنده این سطور که خود مولف کتاب «سالهای خاکستری»با محوریت دکتر مصدق است، میداند که این کتاب درتابستان سال1383 منتشرشده اما در فهرست منابع این کتاب در صفحه833، سال نشر این کتاب1381 اعلام شده است! این اشتباهات تاریخی خصوصا در معرفی برخی منابع مانند پاورقی پنجم در ص 30 دیده میشود، اما با کمی دقت روشن میشود که یوسف کریمی نویسنده کتاب روانشناسی اجتماعی منتشر شده در نشر ارسباران و جواد طهوریان مترجم کتاب روانشناسی اجتماعی اثر مایکل رایس از انتشارات آستان قدس رضوی است. اما نام این دو با هم تداخل یافته و هیچ اثری از نام نویسنده کتاب (مایکل رایس) در پاورقی نیامده است! که این خطاهای علمی، به هیچ وجه برای یک کتاب تاریخی پسندیده نیست.