سؤالات شفاف جواب‌های غیرشفاف
حسین انتظامی سرانجام هفت ماه پس از این‌كه به عنوان سرپرست سازمان سینمایی منصوب شد، صبح روز گذشته روبه‌روی خبرنگاران نشست و به سؤالات آنها پاسخ داد. او كه اخیرا با تغییر حكم، رئیس سازمان سینمایی شد، در این چند ماه مسؤولیت خود، تقریبا هیچ اظهارنظر و مصاحبه رسمی انجام نداد و درباره هیچ‌كدام از مسائل و موضوعات پیش آمده در سینما اعلام موضع نكرد. او تنها در اوایل انتصابش به عنوان سرپرست سازمان سینمایی با انتشار توییتی نوشت شفافیتی كه كلید آن در معاونت مطبوعاتی دولت یازدهم زده شده، با قدرت و جامعیت بیشتر در سازمان سینمایی ادامه پیدا خواهد كرد. اما همین شفافیت هم تاکنون بیشتر نیم‌بند و كلی‌گویی بوده و سازمان سینمایی و در راس آن انتظامی به جزئیات مهم و تعیین‌كننده ورود نكرد. گرچه همین نشست رسانه‌ای دیرهنگام را هم می‌شد ارزشمند دانست و به فال نیك گرفت، اما رئیس سازمان سینمایی، برخی سؤالات را به شكل دقیق پاسخ نداد و آن را به زمان دیگری حواله داد و پاسخ‌هایش به سؤالات دیگر هم كلی و كوتاه و مبهم و دیپلماتیك و به دور از شفاف‌سازی كامل بود. نتیجه این‌كه فرصتی كه می‌توانست جواب بعضی از مهم‌ترین سؤالات و مسائل كنونی سینمای ایران را بدهد، به راحتی از دست رفت. در ادامه برخی حرفهای انتظامی را در این نشست مرور می‌كنیم و ان‌قلت‌ها و اما و اگرهایش را هم می‌آوریم. پاسخ این سؤالات هم باشد شاید وقتی دیگر، احتمالا در نشست رسانه‌ای دوم ایشان.
تأمل: آیا واقعا همین‌طور است و به فیلمسازان فعال در شهرستان‌ها بها می‌دهند یا همه امكانات فیلمسازی به ویژه در سطح حرفهای و حتی نیمه‌حرفه‌ای در پایتخت متمركز است؟ ضمن این‌كه این شعار چرا در مرحله «باید» است، پس سازمان سینمایی چه زمانی می‌خواهد آن را عملی كند؟
انتظامی: یكی از سیاست‌های خوبی كه در سازمان اتفاق افتاده تشكیل گروه هنر و تجربه بود و به چنین فیلم‌هایی نباید در نظام خشن اكران ظلم شود.
تأمل: فارغ از نفس خوب تشكیل گروه هنر و تجربه، روند اجرایی و شیوه اكران فیلم‌ها در آن و میزان تاثیرگذاری‌اش در سینمای ایران جای بحث و بررسی دارد. سؤال دیگر از آقای انتظامی این‌كه اساسا چرا باید نظام اكران ما خشن باشد و شما صحبت از ظلم كنید؟ آیا سازمان سینمایی مسؤولیت ندارد که این ظلم و خشونت را برطرف كند؟
انتظامی: نظام رده‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی می‌خواهد كمك كند سواد رسانه‌ای بالا برود و مردم با توجه بیشتری فیلم‌ها را انتخاب كنند. طبعا این نظام محدودیت‌هایی هم خواهد داشت و آثاری كه به نحوی گروه‌های آسیب‌پذیر را تهدید می‌كند، محدود می‌شوند، اما رویكرد كلی این نظام فرهنگی است.
تأمل: انتظامی در صحبت‌هایش در این بخش گفت این برنامه تحكمی نیست بلكه بیشتر جنبه پیشنهادی دارد. حرف درستی است، اما خطرات این جنبه اخیر هم می‌تواند همسایه انفعال و نرمش و مماشات با آثار تهدید‌كننده برای گروه‌های آسیب‌پذیر باشد. ضمن این‌كه عملکرد ارشاد و سازمان سینمایی تاكنون از جمله در همین دوره حضور انتظامی نشان داده محدودیت اكران این قبیل از فیلم‌ها در حد حرف است و اتفاقا بیشترین سئانس‌های نمایش را به همین آثار اختصاص می‌دهد.
انتظامی: انتظامی درباره ادغام جشنواره‌های ملی و جهانی فیلم فجر هم گفت: حتما انتظار ندارید رفتار شتاب‌زده داشته باشم و پیش از جمع‌بندی آن را به‌صورت هیجان‌زده اعلام كنم، اما مشغول ارزیابی پنج جشنواره مهم هستیم و همان‌طور كه قول داده بودم آیین‌نامه‌ها منتشر می‌شود. شیوه ما این است ابتدا پیش‌نویس تهیه و سپس نظرخواهی و جمع‌بندی می‌كنیم و وقتی این آیین‌نامه‌ها منتشر شد درباره موضوع ادغام، حذف و اضافه جشنواره‌ها به نتیجه می‌رسیم.
تأمل: بله، رئیس سازمان سینمایی همین كه هفت ماه پس از انتصاب، اولین نشست رسانه‌ای خود را با خبرنگاران برگزار كرده، به جد نشان می‌دهد اهل رفتار شتاب زده نیست، اما انتظار می‌رود زودتر تصمیم درستی در این خصوص اتخاذ شود تا در نهایت با جشنواره‌هایی شایسته و در حد نام و اعتبار سینمای كشور روبه‌رو باشیم. تصمیم سریع‌تر ما در این خصوص، از اتلاف سرمایه و برخی بریز و بپاش‌های سینمایی در قالب برگزاری جشنواره‌هایی غیرضروری یا دست‌كم هم‌عرض جلوگیری خواهد كرد.
انتظامی: آیا مرجع شناسایی پول‌های مشكوك سازمان سینمایی است؟... خواهشم این است دچار مسائل حاشیه‌ای نشویم و پدیده‌ها را به دقت مطالعه كنیم... اطلاع دارم خانه سینما به دنبال تدابیر خوبی است كه این نگرانی‌ها را رفع كند.
تأمل: بله جناب انتظامی عزیز، مرجع شناسایی پول‌های مشكوك كه برای سرمایه‌گذاری وارد می‌شوند، سازمان سینمایی است. انتظار ندارید كه مثلا سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به این مقوله ورود كند! بخش زیادی از مسائل حاشیه‌ای سینما را هم در این چند وقت اخیر، همین سرمایه‌های مشكوك ایجاد كرده‌اند. پدیده‌ها هم به‌تازگی اخیرا توسط رسانه‌ها رصد و عنوان و توسط دستگاه قضا نیز به دقت مطالعه شدند و بعضی از آنها هم در مرحله بازجویی و محاكمه قضایی هستند. خانه سینما هم كه خوشبختانه همواره دنبال تدابیر خوبی است، اما نمی‌دانیم چرا نگرانی‌های اهل سینما رفع نمی‌شود.
انتظامی: رئیس سازمان سینمایی در پاسخ به این‌كه چرا خبرهای مهمش را توییت می‌كند، گفت: چون كسی آن سؤال‌ها را از من نپرسیده من هم توییت می‌كنم!
تأمل: ما حرفی نداریم!
انتظامی: انتظامی درباره اسپانسر جشنواره جهانی فیلم فجر هم توضیح داد: ما حداكثر ۴۵ روز پس از هر رویداد در راستای رویكرد شفافیتی كه آقای وزیر تاكید كردند، فهرست دقیق هزینه و درآمد خود را اعلام می‌كنیم. درباره جشنواره جهانی فجر هم تمامی موارد به صورت دقیق اعلام می‌شود.
تأمل: بله تاكید این است هیچ چیزی شتاب زده نباشد، ما هم صبر می‌كنیم و منتظر می‌مانیم. اما یادمان نرفته كه دبیر سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر هم هنوز فهرست اسامی سرمایه‌گذاران و میزان سرمایه‌های فیلم‌هایی كه بهمن سال قبل در آن رویداد بودند را منتشر نكرده است.
انتظامی: رئیس سازمان سینمایی در پاسخ به سؤالی درباره فیلم رحمان ۱۴۰۰ و این‌كه چه برخوردی با متخلفان شده است، گفت: كسی نباید پروانه نمایشی كه صادر می‌شود را در هر كدام از بسترهای نمایشی كم یا زیاد كند، چون ما مسؤول آن هستیم. گزارش‌هایی رسیده بود كه در برخی سینماها پلان‌هایی نمایش داده می‌شود كه در بازبینی نهایی نبود. ما هم نسبت تخلف را در سینماها بررسی كردیم و اقدام شد. درباره برخورد با متخلفان هم در معاونت نظارت و ارزشیابی اقدام شده، ولی گفتن آن مغایر با شفاف‌سازی است، چون بحث رفتاری است و مطرح كردن آن به ضرر سینما است!
تأمل: پس متوجه شدیم در سازمان سینمایی با نوعی شفاف‌سازی دیپلماتیك سروكار داریم و هرچیزی را هم نمی‌توان گفت، چون مضر است! اما آیا شفافیت در این زمینه باعث نمی‌شود متخلفان دیگر سینمایی با آگاهی از این مجازات‌ها، قانون شكنی نكنند؟ آیا این به نفع سینما نیست؟
