كودكان امروز با انواع روشها از ماهواره گرفته تا اینترنت و بازیهای رایانهای تحت بمباران اطلاعات جنسی هستند
یك تربیت مهم و پیشگیرانه
تربیت جنسی كودك و آگاهی دادن به او در این زمینه، یكی از مهمترین و حساس ترین مسائل در حوزههای تربیت است كه نقش مهم و تاثیرگذاری در سعادت و شقاوت آینده زندگی جنسی كودكان دارد. كودكان امروز برخلاف كودكان دیروز، از طریق تلویزیون، ماهواره، اینترنت، انواع بازیهای رایانهای، تلفن همراه، شبكههای اجتماعی و... هر لحظه تحت بمباران اطلاعات جنسیتی و جنسی هستند، اطلاعاتی كه ممكن است باعث بروز آسیبهای جدی شود. برخی از این آسیبها علاوه بر آن كه جسم كودك را به شدت تهدید میكند، ممكن است سلامت روان كودك را نیز با مشكلات جبران ناپذیری مواجه سازد تا آنجا كه آثار این زخمهای روانی را كه به صورت شخصیتی نهادینه شده، میتوان سالها در وجود فردی مشاهده كرد كه مورد سوء استفاده قرار گرفته یا شاهد صحنههای ناموجهی بوده است. با این اوصاف، به جرات میتوان گفت تربیت جنسی شیوه پیشگیرانهای برای ایمن نگه داشتن كودك و اجتناب از مصائب و گرفتاریهای بعدی است.
نسرین صفری/روانشناس بالینی
هویت جنسی و ایفای نقش در راستای این هویت اصلی، از جمله اركانهای شناخت و تشخیص جنسیت در كودك است، والدینی كه در كلام، رفتار و حتی اندیشه خود، جنسیتی مخالف با فرزند خود را مطالبه میكنند، ناخودآگاه بر شناخت جنسیتی و رفتارهای جنسی كودك تاثیر میگذارند، مثلا والدینی كه سرسختانه مشتاق داشتن فرزند دختری هستند و از هیچ تدبیر پزشكی و تغذیهای برای وجوب این امر كوتاهی نكردهاند، اما به دلیل پسردار شدن و صرفا به دلیل ارضای نیاز روحی شان ترجیح میدهند موهای فرزند پسر خود را كوتاه نكنند یا او را همچون یك دختر، ناز و نوازش میكنند یا مادری كه به شدت از محدودیتهای جنسیت خود به ستوه آمده و چون معترض است ناخودآگاه از همان عنفوان كودكی به فرزند دختر خود مستقیم یا غیرمستقیم آموزش میدهد كه چگونه مانند یك مرد رفتار كند و از حقوق گاه غیرمتعارف دفاع كند یا اینكه هرگز بهدنبال عشوهگری و طنازی نباشد و... بیگمان این مسیر اشتباه و مخالف با جنسیت، فرزندان ما را به ناكجاآباد و گمراهی پیش میبرد، نوجوانان یا جوانان ترنس، ماحصل چنین تربیت غلطی هستند كه باعث شكلگیری هویت جنسی كاملا مخالف با كالبد فیزیولوژیكی آنان شده است. پذیرش بی چون و چرای جنسیت فرزند، بدون توجه به آمال و آرزوهای شخصی و آموزش نقشهای جنسی وابسته به جنسیت، اولین وظیفه و مسؤولیت مهم والدین در قبال تربیت جنسی فرزندانشان است. كودك پسر یا دختر خود را آنگونه كه هست، پذیرا بوده و دوستش داشته باشید و اجازه دهید همچون یك دختر/پسر لباس بپوشد، حرف بزند، خواستههایش را مطالبه كند و... .
بدنت را بشناس!
كسب اطلاعات و آگاهی درباره بدن، شناخت محدودهها و خط قرمزهای جنسی بدن و همچنین چگونگی مراقبت از آنها، دومین گام در تربیت درست جنسی است. پیش از شروع مرحله رشد روانی – جنسی والدین باید آموزشهای لازم در این زمینه را به كودك خود ارائه دهند. كودك در سهتاپنج سالگی، باید اندامهای بیرونی خود را بشناسد و قادر به تشخیص و شناسایی اندامهای خصوصی بدن خود باشد و هیچ كس حق ندارد به ارگانهای جنسی (بخشهای خصوصی بدن) او نگاه كند یا دست بزند و او نیز حق نگاه، تماس و لمس اندامهای خصوصی دیگران را ندارد؛ البته درك معنای خصوصی بودن و تفاوت راز پیشزمینه اصلی این آموزش است.
به این منظور بهتر است به كودك خود یاد دهید و تاكید كنید هر مساله خصوصی الزاما به معنای راز نیست و هر راز هم خصوصی نیست، برای درك بهتر كودك میتوانید از اصطلاح «راز خوب» و «راز بد» استفاده كنید مثلا به كودك بگویید این كه فردا قرار است برای خوشحال كردن پدرت شام دلخواهش را درست كنیم و او این را نمیداند به معنای «راز خوب» است اما این كه كسی به بدن تو دست بزند یا تو را اذیت كند آنگاه از تو بخواهد این راز را مخفی نگه داری و به كسی نگویی به معنای «راز بد» است. باید به كودك خود یاد دهید هر گونه لمس، بوسیدن، در آغوش كشیدن كه حس نامطلوبی را در او به وجود میآورد یا باعث ناراحتی و دلهرهاش میشود، سریعا گزارش داده یا مانع دریافت دوباره آن شود . همچنین بهتر است «نهگفتن» قاطعانه را به كودك آموزش دهید و به او بیاموزید در برابر درخواستهای بازی مآبانهای كه از جانب برخی بزرگترها یا دوستان همسن و سال مطرح میشود و اغلب لازم به لمس بدن هستند مثل دكتربازی، بدون ترس و نگرانی بلكه با شهامت «نه» بگوید.
آمادهام جواب سوالاتت را بدهم!
پاسخگو بودن به سوالات جنسی كودك و از همه مهمتر آهسته و پیوسته پیش رفتن در مسیر شناخت و آگاهی از مسائل جنسی، سومین و مهمترین مرحله در تربیت جنسی كودكان و نوجوانان است؛ كودك در هر سنی نیازمند كسب اطلاعات در خصوص مسائل جنسی است و در این راستا والدین و مربیان آموزشی باید همگام كودك شده و گام به گام با او بزرگ شوند. پرسش سوالات جنسی بهترین زمانی است كه میتوانید از آن برای تربیت جنسی فرزندتان بهره ببرید. یادتان باشد اطلاعاتی كه در اختیار كودك چهار ساله قرار داده میشود بسیار متفاوتتر از دانشی است كه نوجوان 13 ساله نیاز دارد. برای دریافت ذهنیت جنسی و میزان اطلاعات كودك بهتر است سوال كودك را با سوال پاسخ دهید، مثلا وقتی فرزندتان از شما سوال میكند «من از كجا آمدهام؟» از او بپرسید: «بهنظر خودت از كجا آمدی؟» پاسخ كودك به این سوال به والدین كمك میكند میزان اطلاعات كودك در این زمینه را سنجش كرده و در بیان پاسخ به سوال كودك، دچار افراط و تفریط در ارائه اطلاعات نشوند. یادتان باشد هرگز اطلاعات یا باورهای اشتباه كودك را خوشاقبالی خود ندانید و درصورت لزوم حتما آنها را اصلاح كنید.
از سوی دیگر، امتناع از آگاهی دادن و یا طفره رفتن از جوابگو بودن به سوالات جنسی كودك یا مسائل بلوغ نوجوان، باعث تشدید كنجكاویهای كودك یا نوجوان تازه بالغ شده میشود، به همین منظور برای كاهش این تلاطمات و آرام گرفتن ذهن مشوش، به سوالات كودك آنگونه كه شایسته است، پاسخهای درست بدهید. والدین یا اطرافیان آگاه و فهیم، نقش مهمی در این زمینه دارند و از مهمترین منابع قابل اعتمادی هستند كه میتوانند اطلاعات لازم، كافی و متناسب با سن كودك را به او انتقال دهند و او را به خوبی راهنمایی كنند. به خاطر داشته باشید حس اعتماد و امنیت، از جمله مولفههای ضروری و مهمی است كه با توجه به آن كودك میتواند سوالات جنسی خود را پرسش كند یا مسائل خود در این خصوص را بیان نماید. البته بر والدین واجب است در فرصتی مناسب، با كودك یا نوجوان خود صحبت كرده و به آنها بگویند از آنجا كه روزی به مانند آنان، نوجوان و كنجكاو بودهاند و احساسات و هیجانات این دوران را بهخوبی تجربه كردهاند، میتوانند موقعیت فعلی فرزندشان را كاملا درك كنند. بهتر است به فرزندتان اطمینان بدهید كه در همه حال و تحت هر شرایطی بدون قضاوت و پیشداوری مشتاق شنیدن حرفهایش هستید.