مقامات آمریکایی در روزهای اخیر تمرکز خود را بر تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران قرار دادهاند
ترامپ در مسیر قمار بزرگ
آمریکاییها از حدود یکسال قبل هشدارهای خود درباره پایان تحریم تسلیحاتی ایران در اکتبر 2020 (مهرماه 1399) را شروع کردهاند اما این روزها در کنار هشدار، اقدامهایی را هم برای تحت فشار قرار دادن سایر اعضای برجام کلید زدهاند. چند روز قبل بود که روزنامه نیویورک تایمز فاش کرد مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در حال تهیه طرحی است که بر اساس آن آمریکا مدعی ادامه حضور در برجام شده و مکانیسم ماشه را فعال میکند. این خبر با واکنشهای منفی روبهرو شد و حتی متحدان اروپایی آمریکا نیز اعلام کردند با توجه به خروج آمریکا از برجام، چنین طرحی قابل تحقق نیست. پس از واکنشهای منفی به این طرح، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد آمریکا قصد بازگشت به برجام را ندارد بلکه میخواهد از حقوقش در قطعنامه 2231 شورای امنیت استفاده کند که به او اجازه میدهد به عنوان یک عضو شرکت کننده، خواستار تمدید تحریمها شود. اما متن قطعنامه 2231 هم چنین حقی به آمریکا نداده است و آمریکاییها که این را میدانند تهدید کردهاند اگر سایر اعضای دائم شورای امنیت از تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران حمایت نکنند واشنگتن از تمام ابزارهای دیپلماتیک خود استفاده خواهد کرد. تهدیدهای آمریکا در حالی مطرح میشود که تحریم تسلیحاتی ایران در مهرماه به پایان میرسد و در آبان نیز انتخابات ریاستجمهوری آمریکا برگزار خواهد شد. بر همین اساس شکست ترامپ در قانع کردن سایر کشورهای عضو برجام و اعضای دائم شورای امنیت به تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران، یک امتیاز منفی بزرگ برای ترامپ در مقابل رقیب دموکراتش خواهد بود و باید انتظار داشت همانطور که پمپئو گفته این کشور از هر ابزاری که در اختیار دارد، استفاده کند تا در این رویداد که همچون یک قمار بزرگ برای ترامپ در آستانه انتخابات است ،پیروز شود.
روزنامه نیویورکتایمز: مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در حال آمادهسازی طرحی حقوقی است که نشان دهد آمریکا هنوز عضوی از توافق هستهای با ایران است. این بخشی از یک راهبرد پیچیده برای تحت فشار قرار دادن شورای امنیت سازمان ملل است تا تحریم تسلیحاتی علیه تهران را تمدید کند.
محمدجواد ظریف: دو سال پیش، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا و رئیس او توقف مشارکت آمریکا در برجام را اعلام کردند. او[پمپئو] اکنون میخواهد عضوی از برجام باشد. رویاپردازی را متوقف کنید.
خبرگزاری رویترز: یک دیپلمات عضو شورای امنیت گفته درخواست واشنگتن به محض رسیدن به شورای امنیت ناکام خواهد ماند.
9 اردیبهشت:
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه :طرح تازه آمریکا برای بازگشت به توافق هستهای، مردود و غیرعملی است.
10 اردیبهشت:
خبرگزاری آسوشیتدپرس: آمریکا پیشنویس یک قطعنامه را به سازمان ملل ارائه داده و بهدنبال آن است که از این طریق تحریمهای تسلیحاتی علیه ایران را برای مدتی نامعلوم تمدید کند. به گفته مقامات آمریکایی و دیپلماتهای سازمان ملل، سند پیشنویس این قطعنامه که تاکنون در اختیار تعداد کمی از اعضای شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفته، انقضای تحریم تسلیحاتی ایران در ماه اکتبر را هدف قرار میدهد و خواهان تمدید این تحریمها برای مدتی نامعلوم است.
پیتر استانو، سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه اروپا: مطابق تصمیم دو سال قبل دونالد ترامپ، آمریکا اعلام کرد عضویتش در برجام را پایان میدهد. همچنین قابل یادآوری است که آمریکا از آن موقع در هیچ یک از جلسات و فعالیتهایی که در چارچوب برجام بوده شرکت نکرده است.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا: آمریکا اجازه نخواهد داد ایران پس از رفع تحریمهای تسلیحاتی به خرید سلاحهای متعارف بپردازد.
اگر کشورهای عضو شورای امنیت با ادامه تحریمهای ایران موافقت نکنند، آمریکا از روشهای دیگر برای ممانعت از دسترسی ایران به سلاح استفاده خواهد کرد.
وزارت خارجه فرانسه: پاریس عمیقا متعهد به توافق وین و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است. تحریم اتحادیه اروپا مطابق با شرایط توافق وین پس از سال ۲۰۲۰ و تا اکتبر ۲۰۲۳، به همراه تحریم سازمان ملل درخصوص فناوریها و تجهیزات بالستیک همچنان ادامه خواهد داشت.
11 اردیبهشت
میخائل اولیانوف، نماینده روسیه نزد سازمانهای بینالمللی: تلاش آمریکا برای معرفی خود به عنوان
یک «شرکتکننده برجام» آیندهای ندارد. مثل به مضحکه گرفتن عقل سلیم است. آنهایی که این ایده را ساختند به مقامهای آمریکایی مشاوره بدی دادهاند.
جوزپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا: یادآوری میکنم که آمریکا در هیچیک از جلسات و فعالیتهای چارچوب برجام شرکت نکرده است. پس کاملا مشخص است که آمریکا دیگر یکی از طرفین این توافق محسوب نمیشود. آمریکا همانند دیگر اعضای سازمان ملل میتواند خواستار تحریم تسلیحاتی شود.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا: ما اصلا قصدی برای اینکه به برجام برگردیم و از مکانیسم حل اختلاف (ماشه) استفاده کنیم، نداریم. توافق هستهای یک فاجعه بود و چنین موضوعی اصلا مطرح نیست.
آمریکا با استفاده از ظرفیتهای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و هر راهکار دیگری تلاش خواهد کرد تحریم تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی تمدید شود.
برایان هوک، نماینده آمریکا در امور ایران : آمریکا طبق بند 10 قطعنامه 2231،
به عنوان یکی از کشورهای شرکتکننده حق درخواست بازگشت تحریمها را دارد. بنابراین میتوان هم از توافق هستهای خارج شد و هم از بندی که در قطعنامه 2231 قید شده استفاده کرد. البته آمریکا باید تلاش دیپلماتیک زیادی برای متقاعد کردن اعضای دائم شورای امنیت به تمدید تحریم تسلیحاتی ایران انجام دهد اما اطمینان داریم در نهایت موضع درستی خواهند گرفت. اگر هم تمایل زیادی برای تمدید این تحریمها وجود نداشته باشد ما از تمام گزینههای دیپلماتیکمان برای این کار استفاده خواهیم کرد. البته امیدواریم بتوانیم پنج عضو را قانع کنیم و بنابراین نیازی به تفکر درباره فرضیات
عدم موفقیت نداریم.
مجید تختروانچی، نماینده ایران در سازمان ملل: وزیر خارجه آمریکا ادعا میکند که بر مبنای قطعنامه ۲۲۳۱، آمریکا «شرکتکننده» است، در حالی که قطعنامه به «شرکتکننده برجام» اشاره دارد. او «برجام» را از قلم میاندازد، چون در هشتم می ۲۰۱۸، رئیس او اعلام کرد مشارکت آمریکا در برجام را پایان میدهد. به این ترتیب آمریکا هیچ استدلال حقوقی برای «عضو» بودن ندارد.
12 اردیبهشت
بیبیسی فارسی: در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و ضمیمههای آن، در مجموع ۷۲ بار از واژه «شرکتکننده» یا عضو استفاده شده است. تقریبا در نیمی از این موارد این استفاده در قالب «مشارکتکننده در برجام» است. در این قطعنامه گفته شده که منظور از عضو برجام همان امضاکنندگان توافق وین است.
در مواردی دیگر هم از لفظ شرکتکننده برای اشاره به شرکتکنندگان در کمیسیون مشترک یا شرکتکنندگان در کارگروه خرید استفاده شده است که هر دو بخشی از سازوکارهای برجام هستند. در ۱۲ مورد هم در متن قطعنامه عبارت «شرکتکنندگان E۳/EU+۳» آمده که به معنای سه قدرت اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) و اتحادیه اروپا و آمریکا، چین و روسیه است.