گفت‌وگو با تهیه کننده مستند «سیره عملی امام روح ا... » و مروری بر دیگر آثاری که زندگی امام (ره) را روایت کردند
برای معرفی امام (ره) همکاری نمی‌کنند!
بیشتر از 30 سال از رحلت بنیانگذار انقلاب می گذرد و هر سال همزمان با سالروز ارتحال او برنامه‌ها و اتفاقات زیادی در فضاهای مختلف شکل می‌گیرد تا یادآور مسیر کسی باشند که چهل و چند سال است پایه‌های جمهوری اسلامی را بنا گذاشته است. تلویزیون هر سال ویژه برنامه‌هایی را برای این روز در نظر می‌گیرد البته در بین آنها همچنان گاهی جای خالی بعضی تولیدات مثل آثاری به سبک و سیاق مستند «سیره عملی امام روح ا... » حس می شود. اثری که سال 87 روی آنتن رفت و توانست نگاه‌های زیادی را به خود جلب کند. مجموعه کامل و مستندی که ابعاد مختلف زندگی و روابط امام اعم از حکومتداری، سیاست، فرهنگ، خانواده و… را به تصویر کشیده و با پخش برخی سخنرانی‌های آرشیوی و کمتر پخش شده از امام راحل (ره) نوید دهنده رویکرد جدید سیما در آن مقطع بود. در ادامه ما هم سراغ سیدمهدی شریفی، تهیه‌کننده و گوینده این مستند- که توسط واحد مرکزی خبر شکل گرفته - رفتیم و او ناگفته‌های زیادی از کمبودهایی که در این فضا وجود دارد را در این گپ و گفت با ما در میان گذاشت، صحبت‌هایی که خواندن آن خالی از لطف نیست. همچنین در بخش دیگری از گزارش مرور کوتاهی داریم به بعضی از مستندهایی که قبل‌تر با محوریت امام روح ا... خمینی ساخته شده است.
چه شد که تصمیم به ساخت مستند برای بخش خبر گرفتید؟
واقعیت این است که یکی از رویکردهای من در کار خبر و رسانه، ژورنالیسم تحقیقی بود و معتقد بودم مستندهای تحقیقی به استحکام یک نظام سیاسی کمک می‌کند و می‌تواند مثل یک نورافکن فضا را برای جلوگیری از انحرافات روشن کند. بر این اساس وارد خبر تلویزیون شدم و این منطق را پی گرفتم، جریانی که به واسطه آن به دستاوردهای خوبی برای کشور هم رسیدم و نمونه‌های آن در خبر 30/20 پخش شد.
در مورد این مستند چطور؟ چون این کار بیشتر از تحقیقی در فضای تاریخی شکل گرفته است.
بنابر ذائقه سیاسی کشور در دوره رئیس جمهور قبلی فضا برای مستند تحقیقی فراهم نشد و اجازه ساخت آن را نمی‌دادند به همین دلیل من به مستندهای تاریخی پناه آوردم، فضایی که به مناسبت‌های مختلف در همین قالب ادامه داشت. تا این که شبکه المنار مستند روح ا... را تهیه کرد، کاری که جرقه‌ای شد و این سوال را ایجاد کرد که چرا ما در کشورمان چنین اثری را نسازیم. در ادامه آن مقطعی که من مشغول کار تاریخی بودم زمینه خوبی شد که تصاویر زیادی را از دوران حیات سیاسی و اجتماعی حضرت امام جمع‌آوری کنم. آن جرقه المنار و تصاویری که جمع کرده بودم یک طرف و رویکرد قابل تقدیر آقای ضرغامی برای شکستن قفل‌های آرشیو صدا و سیما هم یک سوی دیگر این فرصت طلایی بود.
تولید مستند سیره عملی امام روح ا... چقدر زمان برد و از چه منابعی برای آن استفاده کردید؟
شاید باورتان نشود اما من این مستند را درعرض یک ماه و نیم تهیه کردم و حتی خود آقای ضرغامی گمان می‌کرد که بیش از شش ماه تولید آن وقت گرفته است. برای این مجموعه، عمده زمانی که از من گرفته شد به تحقیق مکتوب برمی‌گشت و تصاویر آماده و جمع آوری شده بود. در این زمان هم با حمایت جدی رئیس واحد مرکزی خبر و تایید او این مجموعه را روی آنتن بردیم.
14 فروردین7 8 این پیشنهاد را دادم و 16 فروردین اجازه شروع کار را به من دادند در ادامه قسمت اول آن 28 اردیبهشت پخش شد. من به اندازه وسع و توانی که داشتم در حدود یک ماه داده‌ها را جمع‌آوری کردم. همه تصاویر این کار هم از آرشیو صدا و سیما برداشته شده است.
حس و حالتان را از زمانی که مشغول ساخت این مجموعه بودید ،یادتان هست؟
واقعیت این است در طول ساخت این کار هر چه به 14 خرداد نزدیک‌تر می‌شدیم، دل آشوب‌تر می‌شدیم و دوست داشتیم به روز رحلت ایشان نرسیم و با حس غربتی که داشتم، مدام می‌گفتم‌ای وای به چه روزی نزدیک می شویم و امام دارد از دستمان می رود. با همه اینها امیدوارم هم روح امام از ما راضی باشد و هم توانسته باشیم با آن کار به سهم خودمان اثری که باید را برای تقویت نگرش‌ها و ارادت‌ها به ایشان داشته باشیم.
بعد از این مستند می شود گفت مدت‌هاست با اثر تحقیقی تاریخی ویژه‌ای برای این موضوع روبه‌رو نشدیم، فکر می کنید چرا این اتفاق رخ داده؟
این دقیقا نکته‌ای است که باید به آن بپردازیم. شما نگاه کنید بعد از گذشت این سال‌ها چه کار اثر بخشی برای امام صورت گرفته؟ مثلا همین سال گذشته خبرگزاری جمهوری اسلامی برای ایشان چه کردند؟ می‌شود گفت فقط یک مستند آن هم برای یک بخش خبری ساخته و پخش شد. امروز اگر همان بچه‌ای که سال 87 یک سالش بود بخواهد از امام چیزی ببیند، با کاری روبه‌رو نمی‌شود و این کم کاری با وجود این همه بخش خبری و برنامه‌هایی که روی آنتن می رود، جای بررسی ویژه دارد. البته در این بین بعضی مراکز هم با مستندسازان همکاری نمی‌کنند.
چه مراکزی؟ شما هم با این قضیه مواجه شدید؟
بله.گلایه دوم من از موسسه تنظیم نشر آثار امام است. من بنا به علاقه‌ای که داشتم به دنبال آن بودم که مستندی را درباره حضور امام در نوفل لوشاتو تهیه کنم. خودم در حال حاضر با همکاری یکی از موسسات فرهنگی کشور در حال تهیه آن هستم و الان پنج ماه است که از موسسه تنظیم نشر درخواست کردم تا در زمینه ارائه منابع و تصاویر به ما کمک کنند، اما با وجود همه نامه نگاری‌ها هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده است و حتی دریغ از پاسخ.
به نظر شما در این روزها چرا و چطور باید به امام راحل پرداخت؟
رهبری مکررا از امام خمینی به عنوان خورشید همیشه جاوید یاد کردند و این خورشید نیاز به بیان و نمایش دارد تا بگوییم او که بود. همه این حرف‌ها در شرایطی است که در سه‌سال اخیر ناجوانمردانه‌ترین مستندها ضد امام از شبکه‌های ضد انقلاب پخش شده و نمونه بارز آن مستند نوفل لوشاتو که شبکه من و تو پخش کرده، است، اما دریغ از یک پاسخ به شبهه پراکنی‌هایی که ضد امام صورت گرفته، یعنی در سه چهار سال اخیر در کنار بزرگ‌ترین شبهه پراکنی‌ها ما با وجود همه شبکه‌ها و بخش‌های خبری فقط یک مستند تولیدی در شب رحلت امام داشتیم و این هم وضع مستندی است که به دنبال ساخت آن هستم. در این مستند حتی تصاویری از آرشیو تلویزیون فرانسه وجود دارد که با تحقیقات گسترده‌ای از انبوه کتب و خاطراتی که در این زمینه نوشته شده، همراه است.
خود شما چه شد که پا در این مسیر گذاشتید و تصمیم گرفتید چنین مستندهایی را تولید کنید؟
ارادت من به امام زمانی شروع شد که با دقت شروع به خواندن تاریخ پهلوی کردم. در این بین به ویژه خاطرات اسدا... علم هم تاثیر داشت. حسن خاطرات او این است که آنها را قبل از انقلاب نوشته و قبل از انقلاب هم فوت شده. در واقع همه چیز را آن طور که بود از رژیم پهلوی نوشته است. او در یکی از خاطراتش می گوید ریچارد هلمز، سفیر آمریکا در تهران گفت در حسینیه ارشاد را ببندید.او قبل‌تر رئیس سازمان سیا بود. در حسینیه آن موقع هم
دکتر شریعتی و شهید مطهری مشغول سخنرانی بودند، علم می گوید من این را به اعلیحضرت گفتم و او گفت اینها پررو شده‌اند و باید در حسینیه را ببندید و عملا با این اتفاق پدران ما از ادامه صحبت‌های این دو چهره محروم شدند. این جریان این سوال را ایجاد می کند که اصلا به آمریکا چه ارتباطی داشت که چنین تصمیمی را مطرح کند. در این بین حتی اگر محمدرضا پهلوی چنین اقدامی را می‌کرد، آن‌قدر ناراحت کننده نبود که آمریکا آن را عنوان کند. اینجا آیا عظمت انقلاب امام خمینی روشن نمی‌شود؟ جریانی که آمریکایی‌ها از مدت‌ها پیش نگرانش بودند...
فکر می‌کنید برای پر کردن این جای خالی و کمبودها چه باید کرد؟
من دوستان را استیضاح می‌کنم که چرا نمی‌گذارید این خورشید بدرخشد؟ امام خمینی(ره) یک حقیقت همیشه زنده است و این حقیقت از طریق تابلوی رسانه‌ای باید منعکس شود. بعد از گذشت حدود 40 سال برای دفاع از ولایت و کار امام نیاز به مسیری داریم که منطق و استدلال انقلاب امام را روشن کنیم. همه اینها در حالی است که آرشیو تلویزیون گرانسنگ ترین مزیت رقابتی تلویزیون است که تصاویر پخش نشده بکری از امام در آن در حال خاک خوردن است و نسل جدید با آن آشنایی ندارند. واقعا این سرمایه را می‌خواهیم چه کنیم و به کجا ببریم؟
این را از زبان یک دلسوخته می‌گویم که برای قوت بخشیدن به انقلاب اسلامی همه سازمان‌های رسانه‌ای راه خدمت به انقلاب را باید در جهت پرهیز از محافظه‌کاری و بیان حق و عدل بدانند.
واقعیت این است که یکی از رویکردهای من در کار خبر و رسانه، ژورنالیسم تحقیقی بود و معتقد بودم مستندهای تحقیقی به استحکام یک نظام سیاسی کمک می‌کند و می‌تواند مثل یک نورافکن فضا را برای جلوگیری از انحرافات روشن کند. بر این اساس وارد خبر تلویزیون شدم و این منطق را پی گرفتم، جریانی که به واسطه آن به دستاوردهای خوبی برای کشور هم رسیدم و نمونه‌های آن در خبر 30/20 پخش شد.
در مورد این مستند چطور؟ چون این کار بیشتر از تحقیقی در فضای تاریخی شکل گرفته است.
بنابر ذائقه سیاسی کشور در دوره رئیس جمهور قبلی فضا برای مستند تحقیقی فراهم نشد و اجازه ساخت آن را نمی‌دادند به همین دلیل من به مستندهای تاریخی پناه آوردم، فضایی که به مناسبت‌های مختلف در همین قالب ادامه داشت. تا این که شبکه المنار مستند روح ا... را تهیه کرد، کاری که جرقه‌ای شد و این سوال را ایجاد کرد که چرا ما در کشورمان چنین اثری را نسازیم. در ادامه آن مقطعی که من مشغول کار تاریخی بودم زمینه خوبی شد که تصاویر زیادی را از دوران حیات سیاسی و اجتماعی حضرت امام جمع‌آوری کنم. آن جرقه المنار و تصاویری که جمع کرده بودم یک طرف و رویکرد قابل تقدیر آقای ضرغامی برای شکستن قفل‌های آرشیو صدا و سیما هم یک سوی دیگر این فرصت طلایی بود.
تولید مستند سیره عملی امام روح ا... چقدر زمان برد و از چه منابعی برای آن استفاده کردید؟
شاید باورتان نشود اما من این مستند را درعرض یک ماه و نیم تهیه کردم و حتی خود آقای ضرغامی گمان می‌کرد که بیش از شش ماه تولید آن وقت گرفته است. برای این مجموعه، عمده زمانی که از من گرفته شد به تحقیق مکتوب برمی‌گشت و تصاویر آماده و جمع آوری شده بود. در این زمان هم با حمایت جدی رئیس واحد مرکزی خبر و تایید او این مجموعه را روی آنتن بردیم.
14 فروردین7 8 این پیشنهاد را دادم و 16 فروردین اجازه شروع کار را به من دادند در ادامه قسمت اول آن 28 اردیبهشت پخش شد. من به اندازه وسع و توانی که داشتم در حدود یک ماه داده‌ها را جمع‌آوری کردم. همه تصاویر این کار هم از آرشیو صدا و سیما برداشته شده است.
حس و حالتان را از زمانی که مشغول ساخت این مجموعه بودید ،یادتان هست؟
واقعیت این است در طول ساخت این کار هر چه به 14 خرداد نزدیک‌تر می‌شدیم، دل آشوب‌تر می‌شدیم و دوست داشتیم به روز رحلت ایشان نرسیم و با حس غربتی که داشتم، مدام می‌گفتم‌ای وای به چه روزی نزدیک می شویم و امام دارد از دستمان می رود. با همه اینها امیدوارم هم روح امام از ما راضی باشد و هم توانسته باشیم با آن کار به سهم خودمان اثری که باید را برای تقویت نگرش‌ها و ارادت‌ها به ایشان داشته باشیم.
بعد از این مستند می شود گفت مدت‌هاست با اثر تحقیقی تاریخی ویژه‌ای برای این موضوع روبه‌رو نشدیم، فکر می کنید چرا این اتفاق رخ داده؟
این دقیقا نکته‌ای است که باید به آن بپردازیم. شما نگاه کنید بعد از گذشت این سال‌ها چه کار اثر بخشی برای امام صورت گرفته؟ مثلا همین سال گذشته خبرگزاری جمهوری اسلامی برای ایشان چه کردند؟ می‌شود گفت فقط یک مستند آن هم برای یک بخش خبری ساخته و پخش شد. امروز اگر همان بچه‌ای که سال 87 یک سالش بود بخواهد از امام چیزی ببیند، با کاری روبه‌رو نمی‌شود و این کم کاری با وجود این همه بخش خبری و برنامه‌هایی که روی آنتن می رود، جای بررسی ویژه دارد. البته در این بین بعضی مراکز هم با مستندسازان همکاری نمی‌کنند.
چه مراکزی؟ شما هم با این قضیه مواجه شدید؟
بله.گلایه دوم من از موسسه تنظیم نشر آثار امام است. من بنا به علاقه‌ای که داشتم به دنبال آن بودم که مستندی را درباره حضور امام در نوفل لوشاتو تهیه کنم. خودم در حال حاضر با همکاری یکی از موسسات فرهنگی کشور در حال تهیه آن هستم و الان پنج ماه است که از موسسه تنظیم نشر درخواست کردم تا در زمینه ارائه منابع و تصاویر به ما کمک کنند، اما با وجود همه نامه نگاری‌ها هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده است و حتی دریغ از پاسخ.
به نظر شما در این روزها چرا و چطور باید به امام راحل پرداخت؟
رهبری مکررا از امام خمینی به عنوان خورشید همیشه جاوید یاد کردند و این خورشید نیاز به بیان و نمایش دارد تا بگوییم او که بود. همه این حرف‌ها در شرایطی است که در سه‌سال اخیر ناجوانمردانه‌ترین مستندها ضد امام از شبکه‌های ضد انقلاب پخش شده و نمونه بارز آن مستند نوفل لوشاتو که شبکه من و تو پخش کرده، است، اما دریغ از یک پاسخ به شبهه پراکنی‌هایی که ضد امام صورت گرفته، یعنی در سه چهار سال اخیر در کنار بزرگ‌ترین شبهه پراکنی‌ها ما با وجود همه شبکه‌ها و بخش‌های خبری فقط یک مستند تولیدی در شب رحلت امام داشتیم و این هم وضع مستندی است که به دنبال ساخت آن هستم. در این مستند حتی تصاویری از آرشیو تلویزیون فرانسه وجود دارد که با تحقیقات گسترده‌ای از انبوه کتب و خاطراتی که در این زمینه نوشته شده، همراه است.
خود شما چه شد که پا در این مسیر گذاشتید و تصمیم گرفتید چنین مستندهایی را تولید کنید؟
ارادت من به امام زمانی شروع شد که با دقت شروع به خواندن تاریخ پهلوی کردم. در این بین به ویژه خاطرات اسدا... علم هم تاثیر داشت. حسن خاطرات او این است که آنها را قبل از انقلاب نوشته و قبل از انقلاب هم فوت شده. در واقع همه چیز را آن طور که بود از رژیم پهلوی نوشته است. او در یکی از خاطراتش می گوید ریچارد هلمز، سفیر آمریکا در تهران گفت در حسینیه ارشاد را ببندید.او قبل‌تر رئیس سازمان سیا بود. در حسینیه آن موقع هم
دکتر شریعتی و شهید مطهری مشغول سخنرانی بودند، علم می گوید من این را به اعلیحضرت گفتم و او گفت اینها پررو شده‌اند و باید در حسینیه را ببندید و عملا با این اتفاق پدران ما از ادامه صحبت‌های این دو چهره محروم شدند. این جریان این سوال را ایجاد می کند که اصلا به آمریکا چه ارتباطی داشت که چنین تصمیمی را مطرح کند. در این بین حتی اگر محمدرضا پهلوی چنین اقدامی را می‌کرد، آن‌قدر ناراحت کننده نبود که آمریکا آن را عنوان کند. اینجا آیا عظمت انقلاب امام خمینی روشن نمی‌شود؟ جریانی که آمریکایی‌ها از مدت‌ها پیش نگرانش بودند...
فکر می‌کنید برای پر کردن این جای خالی و کمبودها چه باید کرد؟
من دوستان را استیضاح می‌کنم که چرا نمی‌گذارید این خورشید بدرخشد؟ امام خمینی(ره) یک حقیقت همیشه زنده است و این حقیقت از طریق تابلوی رسانه‌ای باید منعکس شود. بعد از گذشت حدود 40 سال برای دفاع از ولایت و کار امام نیاز به مسیری داریم که منطق و استدلال انقلاب امام را روشن کنیم. همه اینها در حالی است که آرشیو تلویزیون گرانسنگ ترین مزیت رقابتی تلویزیون است که تصاویر پخش نشده بکری از امام در آن در حال خاک خوردن است و نسل جدید با آن آشنایی ندارند. واقعا این سرمایه را می‌خواهیم چه کنیم و به کجا ببریم؟
این را از زبان یک دلسوخته می‌گویم که برای قوت بخشیدن به انقلاب اسلامی همه سازمان‌های رسانه‌ای راه خدمت به انقلاب را باید در جهت پرهیز از محافظه‌کاری و بیان حق و عدل بدانند.
