بررسی خط خبری رسانههای غربی درباره همکاریهای بلندمدت تهران - پکن
چرا غرب از اتحاد ایران و چین میترسد؟
از اوایل تیرماه كه خبر تصویب پیشنویس برنامه 25 ساله همكاری ایران و چین در دولت جمهوری اسلامی ایران اعلام شد، موجی از واكنشها به این توافق آغاز شد. در این مدت درباره مفاد توافق، تحلیلها و گمانهزنیهای زیادی شده و وزیر خارجه یكی دو نوبت با حضور در مجلس به تشریح جزئیات این برنامه و آخرین وضعیت آن پرداخته است. مقامات و مسؤولان وزارت خارجه نیز در گفتوگوها و سخنرانیهایی به رفع ابهام از این توافق پرداختهاند. اما همچنان حرف و حدیثها وجود دارد و جالب اینكه رسانهها و مقامات آمریكایی نیز پابهپای رسانههای ایرانی، این توافق و موضع دو كشور ایران و چین در این زمینه را دنبال میكنند. سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری دیروز ریشههای این مساله را تشریح كرد و با بیان اینكه هجمهها به برنامه همكاری ۲۵ ساله ایران و چین ریشه خارجی دارد، گفت: طرفهای مختلف فكر میكنند جمهوری اسلامی ایران با این برنامه همه تحریمهای ظالمانه را بیاثر میكند كه البته بیجا هم فكر نمیكنند. جامجم در گزارش امروز به بررسی برخی واكنشهای رسانهها و مقامات آمریكایی به توافق ایران و چین و ریشههای آن پرداخته است.
یكی از آخرین تحلیلهای رسانههای آمریكایی درباره سند همكاری 25 ساله ایران و چین، تحلیلی است كه دیروز در روزنامه آمریكایی والاستریت ژورنال منتشر شد و این روزنامه تاكید كرد این توافق بهدنبال كاهش فشارهای آمریكا علیه هر دو كشور است و آنها نشان دادند در برابر فشار آمریكا، راه چاره دارند.
نویسنده این مقاله با بیان اینكه دو كشور سعی دارند از طریق «شراكت گسترده» فشارهای آمریكا را خنثی كنند، گسترش همكاری میان پكن و تهران را به روابط پر تنش هر دو طرف با آمریكا ارتباط داده و نوشته است: «پكن و تهران درگیر رابطهای پرتنش با واشنگتن هستند. چین وارد یك جنگ تجاری با آمریكا شده و اقتصاد ایران در حال دست و پنجه نرم كردن با تحریمهای آمریكاست.»
روزنامه نیویورکتایمز هم كه مدعی است به سند همكاری ۲۵ ساله ایران و چین دست پیدا كرده، نوشته است كه این سند در صورت نهایی شدن میتواند ضربهای عظیم به فشارهای واشنگتن علیه تهران وارد كند.
این روزنامه یكی دو روز قبل، طرح همكاری 25ساله ایران و چین را ضربهای به سیاست فشار حداكثری دونالد ترامپ دانست وبا تاكید بر اینكه همكاری ایران و چین به روابط دو كشور با آمریكا ضربه خواهد زد، آورده است: این طرح مشاركتی در صورتی كه بهنحو تشریحشده اجرایی شود، كانون تنشهای جدید و بالقوهای در روابط رو به افول چین و آمریكا خواهد بود. طرح مذكور همچنین ضربهای عظیم به سیاست ستیزهجویانه دولت آمریكا علیه ایران وارد خواهد آورد.
خطدهی رسانههای غربی
واكنشهای رسانههای آمریكایی به سند همكاری ایران و چین محدود به همین یكیدو نمونه نیست و حساب توییتری فارسی وزارت خارجه آمریكا، از اولین رسانههایی بود كه به فضاسازی علیه سند همكاری ایران و چین پرداخت و نوشت: ظریف اصرار میورزد كه هیچ موضوع مخفی در مورد قرارداد با چین وجود ندارد. هیچ موضوع مخفی در مورد عهدنامه تركمنچای نیز وجود نداشت، بهجز اینكه هزینه آن را مردم ایران پرداختند. قرارداد ایران و چین، یا همان تركمنچای دوم، به همان قیمت تمام میشود.
پس از آن، بیبیسی فارسی خط خبری انتقاد از این سند همكاری را آغاز كرد و بار دیگر از مشابهت این سند با توافق تركمنچای صحبت كرد.
جالب اینجاست كه پس از این گزارشها، رسانههای ضدایرانی در شرایطی كه هیچ جزئیاتی از سند همكاری ایران و چین منتشر نشده، اعداد و ارقام عجیبی در این زمینه منتشر و ادعاهایی مطرح كردند كه از جمله آنها میتوان به واگذاری جزیره كیش به چینیها و استقرار نیروهای نظامی چین در ایران اشاره كرد. نكته جالب اینكه ریشه خیلی از این اعداد و ارقام و ادعاها به یك خبر مبهم از سوی یك سایت انگلیسی با نام «پترولیوم اكونومیست» و بازنشر آن از سوی سایر رسانهها برمیگردد.
این ادعاها در روزهای اخیر بارها از سوی مقامات وزارت خارجه كشورمان رد شده و آنها تاكید كردهاند كه هنوز دو كشور وارد جزئیات نشدهاند و صرفا كلیات سند همكاری به تصویب دولت جمهوری اسلامی ایران رسیده است. سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه در واكنش به این ادعاها تاكید كرد: نه از واگذاری جزایر ایرانی خبری است و نه حضور نیروی نظامی و نه سایر موهومات! شگرد كهنه دروغپردازی و انتشار اطلاعات غلط برای دریافت جزئیات و اطلاعات صحیح كه توسط دشمنان منافع دو ملت بهجد پیگیری میشود، راه به جایی نخواهد برد.
نگرانیهایی که بیسابقه نیست
البته چنین اقداماتی از سوی رسانههای غربی و آمریكایی بیسابقه نیست و هرگاه شاهد نزدیكی ایران و كشورهایی نظیر چین و روسیه بودهایم موجی از انتقادات و فضاسازی علیه این روابط شكل گرفته است. از جمله این اقدامات میتوان به فضاسازی غرب علیه همكاری ایران و روسیه در جریان نبرد با تروریستهای تكفیری در سوریه اشاره كرد. به عنوان مثال؛ در ماجرای فرود و سوختگیری جنگندههای روسی در پایگاه شهید شاهرخی همدان برای بمباران تروریستها در سوریه، جنجال گسترده خبری با حمایت رسانههای خارجی بهراه افتاد و ادعاهایی درباره اینكه ایران، پایگاه نظامی خود را در اختیار نیروهای نظامی روسیه قرار داده است، منتشر شد و برخی رسانههای داخلی نیز به انتقاد از این مساله پرداختند؛ در حالی كه بسیاری از حواشی مطرحشده در این ماجرا هیچ پایه و اساسی نداشت.
سیاست درست
یكی از دلایل مخالفت آمریكاییها و كشورهای غربی با گسترش چنین روابطی، همان دلیلی است كه روزنامههای آمریكایی در این یكی دو روز به آن اشاره كردهاند؛ تضعیف فشارهای حداكثری آمریكا علیه ایران. از سوی دیگر چنین تعاملات و اسنادی را میتوان در چارچوب رویكرد نگاه به شرق در نظر گرفت كه از یكسو پاسخی است به عدم حسننیت اروپا و آمریكا در روابط با ایران و از سوی دیگر فرصتی است برای حفظ منافع ملی ایران و مقابله با تحریمهایی كه كشورهای غربی عامل آنها هستند.
ایران بهصورت بالقوه این توانایی را دارد كه جریان انرژی به سمت شرق را با همكاری چینیها تضمین كند و علاوهبر این، ایران همانند چین درخصوص عدم دخالت قدرتهای بزرگ در امور داخلی كشورها، همنظر و خواهان بهوجود آمدن نوعی نظام چندقطبی در دنیاست. كنار گذاشتن تمام قطعات این پازل نشان میدهد كه جهتگیری حركت ایران به سمت شرق كاملا درست و بجا بوده است.
در چنین شرایطی تداوم همكاریهای اینچنینی میان ایران و چین میتواند بیش از گذشته آمریكا و اروپا را در تحت فشار قرار دادن ایران ناكام كند و همانطور كه روزنامه دولتی گلوبالتایمز چین نوشته به انزوای آمریكا منجر شود.
این روزنامه در گزارش خود با رد سیاست یكجانبهگرایی آمریكا در امور جهانی از جمله خروج از توافق جامع قدرتهای هستهای جهان با ایران (برجام)، خاطرنشان كرد كه رویكرد فشار آمریكا علیه ایران و چین بیشتر به زیان و انزوای خود آمریكا منجر میشود.