زورگیری بی‌پایان آمریکا از جامعه جهانی

گفت‌وگو با تحلیلگران بین‌المللی درباره قانون‌شکنی‌های پر‌تکرار آمریکا در عرصه جهانی

زورگیری بی‌پایان آمریکا از جامعه جهانی

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در مواضعی که هیچ‌گونه توجیهی به لحاظ حقوقی ندارد، از بازگشت تحریم‌های چندجانبه شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران خبر داده و سایر اعضای سازمان ملل متحد را درخصوص نادیده گرفتن این تحریم‌های غیرقانونی تهدید کرده است. گرچه تروییکای اروپایی در بیانیه‌ای تاکید کرده‌اند که واشنگتن حق بازگرداندن تحریم‌های چندجانبه علیه ایران را ندارد، اما تجربه خروج آمریکا از برجام نشان داد که متحدان کاخ سفید در عمل نسبت به آنچه ادعا می‌کنند پایبند نیستند! در این خصوص گفت‌وگویی با فرانک ون هیپل، مدیر اسبق بخش تکنولوژی‌های نوین آمریکا و ریچارد فالک، گزارشگر ویژه سابق سازمان ملل متحد در حوزه حقوق بشر انجام داده‌ایم.

ترامپ بر دیگر کشورها فشار غیرقانونی وارد می‌کند
فرانک ون هیپل، مدیر سابق اداره آموزش و تکنولوژی کاخ سفید در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: از ابتدا مشخص بود که دولت آمریکا نمی‌تواند به مکانیسم ماشه استناد کند. این محرز بود که واشنگتن به‌واسطه خروج از برجام چنین قدرتی به لحاظ حقوقی ندارد. ترامپ می‌خواهد به‌گونه‌ای برجام را نابود کند که حتی رئیس‌جمهور بعدی آمریکا هم نتواند آن را احیا کند. در هر حال، شورای امنیت سازمان ملل ادعای دولت ترامپ مبنی بر حق استفاده از مکانیسم ماشه و بازگرداندن سریع تحریم‌ها را رد کرد. دولت ترامپ اعلام کرد که به‌طور یک‌جانبه سعی خواهد کرد سایر کشورها را وادار به رعایت قوانینی کند که گویی بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد بوده است. سوال این است که دولت ترامپ تا چه حد می‌تواند فشار بیشتری به سایر کشورها وارد کند؟ من انتظار ندارم چیز زیادی تغییر کند اما ممکن است فشارهای اضافی دیگری هم وجود داشته باشد که دولت ترامپ می‌تواند انجام دهد و من از آنها بی‌اطلاع هستم.
استاد دانشگاه پرینستون در ادامه تاکید کرده است: دولت ترامپ شدیدا به‌دنبال اقدامات داخلی و بین‌المللی است که ممکن است شانس آن را در انتخابات بهبود بخشد. به عبارت بهتر، اقدامات، تصمیم‌گیری‌ها و سخنان ترامپ ناظر به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باید تجزیه و تحلیل شود. ترامپ در تلاش است تا توجه عمومی را از برخورد غیرمسؤولانه با اپیدمی ویروس کرونا در ایالات متحده آمریکا منحرف کند. بنابراین بخش مهمی از اقدامات و تصمیم‌گیری‌های ترامپ در ارتباط با انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر صورت می‌گیرد. برای رئیس‌جمهور کنونی آمریکا مهم است که به‌هر نحو ممکن در انتخابات پیروز شود. او طی روزهای اخیر، موقعیت خوبی در نظرسنجی‌های انتخاباتی ندارد و سعی دارد این معادله را دگرگون کند!
بی‌اهمیتی اقدام غیرحقوقی آمریکا برای متحدانش
ریچارد فالک، استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه پرینستون آمریکا و گزارشگر سابق و ویژه کمیته حقوق‌بشر سازمان ملل متحد در خصوص فعال‌سازی مکانیسم ماشه و ادعای بازگشت تحریم‌های چندجانبه سازمان ملل از سوی آمریکا می‌گوید: کمتر کسی در نقض قوانین بین‌المللی توسط آمریکا شک دارد. با این حال باید این موضوع را مدنظر قرار داد که واشنگتن سعی دارد خواسته‌های خود را در قالب نوعی جبر سیاسی به متحدان و بازیگران دیگر تحمیل کند. از این رو، باید در کنار انتقاد از اقدام حقوقی آمریکا، نسبت به واقعیات جاری در مناسبات واشنگتن و متحدان آن نیز توجه داشت. حتی سازمان ملل متحد نیز خود عملا یک بازیگر سیاسی است نه یک بازیگر حقوقی. در بسیاری از تصمیمات سازمان ملل متحد و متعاقبا عملکرد این مجموعه، مولفه‌های سیاسی بر اصول حقوقی و قانونی غلبه پیدا می‌کند. آمریکا در بسیاری موارد، بر اساس منافع و خواسته‌های خود، اصول و قواعد جاری در سازمان ملل متحد را دستکاری کرده و از دیگر کشورها نیز به صورت جبری خواسته است به این موارد تن دهند.
ریچارد فالک در ادامه به جام‌جم می‌گوید: وال استریت، پنتاگون و اسرائیل، سه ضلعی هستند که سیاست خارجی آمریکا را تعیین می‌کنند. در چنین شرایطی، سخن گفتن از پایبندی واشنگتن به اصول و قوانین بین‌المللی عملا ناممکن است. متاسفانه، در این میان بسیاری از دولت‌ها و کشورهای نیز این قلدری آشکار را تحمل کرده و با آن همراه می‌شوند. این مساله تا زمانی که به صورت عمیق رفع نشود، اوضاع و منوال همین خواهدبود. اساسا در سیاست خارجی آمریکا، سازمان‌ها و موسسات بین‌المللی در حالت عادی جایگاهی ندارند. آمریکا در عمل سعی می‌کند خواسته‌های خود را هر چند به صورت کاملا غیرقانونی به دیگران تحمیل کند. در چنین شرایطی، استدلالات حقوقی در خصوص اقداماتی مانند خروج آمریکا از برجام یا فعال‌سازی مکانیسم ماشه ( و بازگشت تحریم‌های چندجانبه شورای امنیت سازمان ملل متحد ) اهمیتی برای مقامات آمریکایی و متحدان آن نخواهدداشت. این روند را بارها در تحولات روابط بین‌المللی طی سال‌ها و دهه‌های گذشته و اخیر مشاهده کرده‌ایم.