قهرمـــان؛ هواپیمـــا
یکی از خواندنی‌ترین کتاب‌هایی که درباره هواپیماهای جنگی نوشته شده‌اند، «حمله هوایی به الولید» است. این کتاب که احمد مهرنیا آن را نوشته و انتشارات سوره‌مهر آن را منتشر کرده، رویدادهای عملیات معروف به اچ۳ را بر‌اساس اسناد یا نقل‌قول‌هایی از طراحان و خلبانان بازمانده از این عملیات روایت می‌کند و علاوه بر شرح این عملیات پنج ساعته، تمامی مراحل پیش و پس از انجام این عملیات هوایی را به تصویر کشیده است. آنچنان که در این کتاب می‌خوانیم، نیروی هوایی عراق برای این‌که از آسیب‌های ناشی از عملیات‌های نیروی هوایی کشورمان در امان باشد، بخش بزرگی از ادوات جنگی و از جمله هواپیماهای توپولف ۲۲ و میگ‌های ۲۵ خود را به دورترین نقطه در سه پایگاه به نام الولید در منطقه اچ‌۳ در ۵۰کیلومتری مرز اردن مستقر کرد.‌ این مساله البته به‌دلیل آشنایی ارتش عراق از توانایی هواپیماهایی بود که در اختیار نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران قرار داشت. عراقی‌ها به‌خوبی می‌دانستند این هواپیماها تنها می‌توانند یک‌سوم این مسیر را طی کنند و با این ابتکار راه را برای هرگونه حمله از سوی ایران بسته بودند. اما در این علملیات خلبانان ما طی چهار بار سوختگیری در ارتفاع بسیار پایین، توانستند.




نیروی نظامی
ایران 655000 نفر
عراق 800000 نفر

تانک و خودروی زرهی
ایران 1050
عراق 6230


هلی‌کوپتر
ایران 300
عراق 325

توپخانه دوربرد
ایران 600 
عراق 3900


هواپیمای جنگی
ایران 200
عراق 610 / 90 فروند هواپیمای آمریکایی و اروپایی



سقف سفید مسیحی‌ها بــــرای دفــــاع
درباره شهدای مسیحی جنگ تحمیلی کتاب‌هایی منتشر شده است اما اگر می‌خواهید در این‌باره کتاب داستان بخوانید، بگوییم که چند سال پیش انتشارات شهید کاظمی اولین کتاب داستانی با محوریت شهدای مسیحی در دوران دفاع مقدس را به قلم حسن شیردل منتشر کرد. نام کتاب «تاتیک (سقف سفید)» است و در این داستان بلند، ماجرایی را با محوریت رزمندگان اقلیت‌های مذهبی و به‌خصوص مسیحی که در هشت سال دفاع مقدس در کنار دیگر هموطنان ایرانی حضور داشته‌اند روایت کرده است و رشادت‌های شهدای مسیحی را به تصویر می‌کشد.



225570 نفر
ایرانی 221005
عراقی ۴۵۶۵
شهدای اقلیت دینی ۹ نفر زرتشتی / ۱۷ نفر کلیمی / ۸۸ نفر مسیحی


56   تعـداد عملیـــــات

لشکر نُه‌ نفره فتح‌المبین
عملیات فتح‌المبین یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های رزمنده‌های ایران در طول سال‌های جنگ تحمیلی بود. در کتاب « لشکر نه نفره» خاطراتی از این عملیات نقل شده است. نویسنده کتاب، علیرضا پوربزرگ‌وافی بوده است. در این کتاب، شرح‌حال و حدیث از‌خودگذشتگی‌ها و شجاعت‌ها و رنج‌های ده‌ها نفر از فرزندان ایران را در غرورانگیزترین عملیات‌ دوران جنگ، یعنی عملیات فتح‌المبین مرور می‌کنیم. این نوشته، خاطرات 32 نفر از فرماندهان شجاع ارتش است که در جریان عملیات فتح‌المبین تأثیر تعیین‌کننده‌ای بر عملیات داشتند. در این اثر سعی شده است تا به دور از هرگونه اغراق و با‌صداقت و صمیمیت، جنبه‌ای از تجربه جوانان و رزمندگان دوران دفاع مقدس در اختیار نسل کنونی به‌خصوص جوانانی قرار بگیرد که تشنه درک حقیقت‌های تاریخ جنگ تحمیلی هستند.



وسط دشت کربلا
اگر می‌خواهید درباره عملیات کربلای 4 و 5 و والفجر 8 بیشتر بخوانید، کتاب لشکر خوبان نوشته معصومه سپهری را دست بگیرید که گزارشی جذاب از گفت‌وگوی طولانی فرج قلی‌زاده با مهدی قلی‌رضایی است که به بازخوانی گوشه‌هایی ناگفته از تاریخ دفاع مقدس می‌پردازد. در این کتاب برای نخستین‌بار از وقایع لشکر عاشورا سخن به میان آمده و شخصیت‌پردازی ملموس و موثر معصومه سپهری از قهرمان داستان (مهدی قلی‌رضایی) در مجموع شخصیت نوجوانی را به تصویر می‌کشد که با جدیت، عزم و همتی ستودنی، سخت‌ترین و خطیرترین لحظات میدان‌های حادثه و حماسه را تجربه کرده و از هر ماموریت و عملیاتی، به یادگار زخمی برداشته که هنوز هم با اوست و هرگز لحظه‌ای از خود جدایشان نمی‌کند. از برجسته‌ترین ویژگی‌های این کتاب می‌توان به ارائه اطلاعاتی جدید درباره لشکر عاشورا و نقش واحدهای اطلاعاتی در جبهه‌های هشت سال دفاع مقدس اشاره کرد. دفاع مقدس را می‌توان روایتی فشرده و شگفت از تاریخ قرن‌ها ایمان و دلیری مردم ایران‌زمین دانست. مردم پاک‌نهاد و شریفی که با پیروزی انقلاب اسلامی پرچم استیلا بر سرنوشت و مقدرات خودشان را بر فراز بام جهان برافراشتند اما دنیای غرق در تباهی و فساد مادیگری آن روزگار چنین رفتاری را بر‌نتافت، این بود که در زیر نقاب کشور عراق به‌مقابله با آن برخاست، آن وقت بود که همین راست‌قامتان صبور و همین مسلمانان و مردمان این تنها کشور شیعه در جهان کربلایی دیگر آفریدند که چشم تاریخ را خیره کرد.




  شهدایی که اسمشان حسین بود   13000 نفر

حسین پسر غلامحسین
در روزهای نزدیک به اربعین حسینی هستیم؛ یکی از آمارهای تفکیک‌ شده از شهدای جنگ تحمیلی، مربوط به شهدایی است که نامشان حسین بوده است. بنا بر آمارها، 13هزار نفر از شهدا حسین نام داشته‌اند. یکی از آنها، محمدحسین یوسف‌اللهی است. کتاب «حسین پسر غلامحسین»  در پنج فصل با عناوین به روایت مادر، به روایت همرزمان، دوری و فراق تا آخرین دیدار به روایات مادر، شهادت به روایت همرزمان و خانواده شهید و عکس‌ها، یادداشت‌ها و مستندات در مرکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه ثارا... منتشر شده است. در فصل پایانی کتاب اطلاعاتی از روزنامه حدیث کرمان، مورخ 19 اسفند سال 64، 12 آبان 66، ویژه‌نامه فتح شماره 115، سخنان سردار سلیمانی در دیدار با هیات شهدای بیت‌ا... الحرام کرمان، وصیت‌نامه سردار شهید یوسف‌اللهی، روزنامه اطلاعات به تاریخ 21-15  تیرماه سال 78، دستنوشته‌های محمدحسین، نامه شهید به یکی از دوستانش، شمه‌ای از ویژگی‌های امام، نامه پدر شهید از مدینه خطاب به فرزندانش، دلنوشته‌های محمدحسین بعد از شهادت دوستانش از جمله غلامرضا صانعی، علی رحیم‌آبادی، حمید مظهری صفات، محمد امیری، اسلاملو و صانعی و محمدعلی کازرونی آمده است.



  تعـداد زنان جانباز   5000 نفر

خاطرات زنانه جنگ
3000 نفر از جانبازان زن جنگ تحمیلی، بیش از 25 درصد جانباز هستند. خاطرات این زنان بسیار خواندنی است. کتاب «خاطرات زنان جانباز»  به قلم ناهید اسدی، یکی از کتاب‌های خواندنی در همین‌باره است. کتاب، به زندگی چهار زن جانباز
مژگان قنبری، توراندخت بخشی، شعله میرانی و شکر هراسی پرداخته است. انتشارات نظری کتاب را منتشر کرده است.



هزینه‌های بازسازی 2 کشور پس از جنگ 
644  میلیارد دلار برای ایـــــران
452 میلیارد دلار برای عراق



شهدا 225570 نفر
جانبازان 574101 نفر
آزادگان 43173 نفر