فیلم های سال نو که حالا برای خودشان یک ژانر سینمایی شدهاند
بازگشت هالیوود به خانواده در ایام تعطیلات
تفاوت فیلمی كه در ایام تعطیلات سال نو و به مناسبت كریسمس روی پرده میرود، با فیلمهای دیگر (و فیلمهای غیركریسمسی) چیست؟ آیا میتوان فیلم كریسمسی را از فیلمهای دیگر تشخیص داد و متمایز كرد؟ اینها پرسشهایی است كه نشریه هالیوود ریپورتر، با فرارسیدن ایام كریسمس و سال نوی میلادی مطرح میكند. صنعت سینما از دیرباز، هر سال خودش را برای جشن سال نو آماده كرده و میكند. كمپانیهای بزرگ فیلمسازی در كنار شركتهای مستقل فیلمسازی، همیشه برای ایام تعطیلات تدارك ویژهای دارند. آنها فیلمهای كریسمسی خود را با سروصدای فراوان تبلیغ و در ایام كریسمس روانه پرده سینماها میكنند. از این طرف، تماشاگران هم همیشه مشتاق دیدن فیلمهایی بودهاند كه برای این ایام تولید میشود و رنگ و بو و حال و هوای عیدانه دارند.
داستان این فیلمها (در هر ژانر و گونهای كه باشند) بالاخره به نوعی به جشن فرارسیدن سال نو اختصاص دارد. حتی اگر این اختصاص داشتن، در حد اشارهای كوچك و گذرا باشد. به باور تهیهكنندگان سینما، فیلمهای كریسمسی باید داستانی را در ارتباط با موضوع كریسمس تعریف كنند تا بتوانند این لقب را بگیرند.
دلهره در تعطیلات
اما منتقدان به نكته مهم و جالب دیگری هم اشاره میكنند. آیا میتوان از ژانر اكشن (و حتی دلهره) استفاده كرد. در اینجا منتقدان دو دسته میشوند. جواب عدهای مثبت و جواب عده دیگر منفی است، اما اكشن دلهرهآوری مثل «جان سخت» بروس ویلیس را در كجای این بحث میتوان قرار داد؟
اكثر منتقدان بر این باورند كه ژانرهایی چون كمدی، فانتزی، خانوادگی و رمانتیك، المانهای لازم برای قرار گرفتن در سینمای فیلمهای كریسمسی را دارند.
در حقیقت، در آنها شایستگی و قابلیتهای لازم برای تبدیل شدن به فیلمی كریسمسی وجود دارد، اما آیا ژانر اكشن و دلهره، این قابلیتها و شایستگی را در خودش دارد؟
این صحبتها در شرایطی ادامه دارد، که تهیهکنندگان جانسخت آن را فیلمی کریسمسی میدانند. هر سال و همزمان با تعطیلات سال نو میلادی هم، این فیلم در کنار بقیه محصولات ملقب به فیلمهای کریسمسی از شبکههای مختلف تلویزیونی به نمایش درمیآید. البته در این فیلم اکشن دلهره آور هم، پای جشن سال نو میلادی به وسط کشیده میشود.
بحث عمومی سالانه
هر سال با نزدیك شدن ایام تعطیلات و جشنهای سال نو، دوباره این پرسشها مطرح و به صورت بحث عمومی نشریات سینمایی، منتقدان و اهالی سینما درمیآید. طبق معمول، اغلب اوقات این بحثها به نتیجهای هم نمیرسد و فقط محل بحث و صحبت و جدل بین موافقان و مخالفان میشود. بسیاری از منتقدان جان سخت را فیلمی كریسمسی نمیدانند.
خب، اگر چنین است، پس فیلم كریسمسی چیست؟ آیا به دلیل زمان اكران عمومی فیلمهاست، كه از آنها به عنوان فیلم كریسمسی یاد میشود؟ خیر. نمونهاش دو فیلم كلاسیك و معروف «معجزه در
خیابان 34» (1947) و «كریسمس در كانكتیكات» (1945) است، كه هر دو در فصل تابستان اكران عمومی شدند.
به این دو میتوان فیلمهای دیگری چون «مغازه سر نبش» (1940)، «قهوهخانه تعطیلات» (1942) و «كریسمس سفید» (1954) را اضافه كرد.
این فیلمها هم در زمانی غیر از ایام كریسمس به نمایش عمومی درآمدند. اما تمام منتقدان و تماشاگران، آنها را فیلمهای كریسمسی میدانند.
کلید جادویی
پس نكند بحث بازاریابی و ماركتینگ است؟ این هم نمیتواند باشد! روش و سیاست تولید و توزیعكنندگان فیلمهای سینمایی معمولا یكسان است و تفاوت زیادی در نوع بازاریابی برای فیلمهای سینمایی وجود ندارد. طرح و چیدمان داستان چطور؟ آیا این نكته میتواند همان كلید جادویی موضوع
باشد؟ پاسخ تا حد زیادی مثبت است. یك فیلم كریسمسی باید یك جورهایی در ارتباط با تعطیلات سال نو باشد. ممكن است داستان فیلم موضوعی كاملا متفاوت و شخصی باشد، اما بخش مهمی از آن باید به كریسمس ارتباط پیدا كند. فیلمهای زیادی را میتوان در این رابطه مثال زد كه «مرا در سن لویی ملاقات كن» (1944) فقط یكی از آنهاست.
نزدیک به واقعیت
در عین حال، آیا این موضوع به ژانر مربوط میشود؟ این مورد نسبت به بقیه موارد، نزدیكتر به واقعیت است.
فیلمهای كریسمسی باید در مركز و محور خود، سرخوشی ،عشق، شادی، تحرك و نوستالژی را داشته باشند، كه توضیحدهنده جشن سال نو هستند.
نكته اصلی در تمام فیلمهایی كه لقب فیلمهای كریسمسی گرفتهاند، این است كه توضیحدهنده سنتهای سال نو هستند و داستانهایشان در دل اتفاقات مربوط به كریسمس رخ میدهد. همیشه هم، خانواده نقش مهمی در این داستانها داشتهاند. حتی در برخی از این فیلمها (و از جمله «تنها در خانه» محصول 1990) تنهایی و دور از جمع خانواده بودن، به شكلی جذاب در معرض دید تماشاچی قرار داده شده و انتقادات مربوط به آن مطرح میشود. پیام تمام این فیلمها این است كه حضور در جمع خانواده و كانون گرم آن، مهمترین نكته است و باید در ایام جشن سال نو، دیدارها را تازه كرد و دور هم جمع شد.
فیلمهای هالیوودی سال نو همیشه پایانی خوش دارند.
فرارسیدن سال جدید، همواره به معنی بهتر شدن و خوشبختتر شدن است. جشنی كه بهخاطر از راه رسیدن سال جدید برپا میشود، حكایت از این میكند كه زندگی ادامه و جریان دارد و باید به چیزهای مثبت و خوب فكر كرد.