خروج تجاری اروپا از برجام

روند و فرجام روابط تجاری ایران و اروپا پس از خروج آمریكا از برجام به کجا می‌رسد؟

خروج تجاری اروپا از برجام

حجم تجارت كشورهای بزرگ اروپایی با ایران پس از خروج آمریكا از برجام به طرز چشمگیری كاهش پیدا كرده است، این در حالی است كه این كشورها وعده داده بودند بدون توجه به فشارها و تحریم‌های آمریكا به روابط تجاری با ایران ادامه خواهند داد. از اردیبهشت امسال كه آمریكا از برجام خارج شد، اروپایی‌ها وعده دادند با وضع قوانین و مقررات جدید، به حمایت از تجارت خود با ایران برخواهند خاست؛ اما در اولین گام، شاهد كاهش واردات نفت اروپا از ایران بودیم. سپس آن دسته از شركت‌های اروپایی كه پس از برجام به ایران آمده و قراردادهایی با شركت‌های ایرانی وضع كرده بودند، به این قراردادها پشت پا زده و ایران را ترك كردند كه مهم‌ترین آنها توتال، پژو و رنو بودند. شركت هواپیمایی ایرباس كه با ایران قرارداد رسمی داشت، اعلام كرد به تعهداتش بابت فروش هواپیما پایبند نبوده و دیگر به ایران هواپیما نخواهد فروخت. در این مدت اكثر بانك‌ها و شركت‌های اروپایی حتی پیش از زمان اجرای تحریم‌های آمریكا، ایران را ترك كردند. كشورهای اروپایی در مجموع تجارت با ایران را به شدت كاهش دادند و می‌توان گفت اروپایی‌ها از لحاظ تجاری‌ از برجام خارج شده‌اند و آن منافعی كه قرار بود با برجام به ایران برسد، با بدعهدی اروپایی‌ها به نتیجه نرسیده است.

‭ ‬كاهش‭ ‬خرید‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬ایران

اروپایی‌ها‭ ‬علاوه‭ ‬بر‭ ‬توقف‭ ‬واردات‭ ‬نفت‭ ‬از‭ ‬ایران،‭ ‬حجم‭ ‬تجارت‭ ‬كالایی‭ ‬با‭ ‬كشورمان‭ ‬را‭ ‬نیز‭ ‬به‌شدت‭ ‬كاهش‭ ‬داده‌اند‭.‬

كشورهای‭ ‬بزرگ‭ ‬اروپایی‭ ‬واردات‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬ایران‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬جاری‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬خروج‭ ‬آمریكا‭ ‬از‭ ‬برجام،‭ ‬به‌شدت‭ ‬كاهش‭ ‬داده‌اند‭. ‬فرانسه‭ ‬كه‭ ‬بیشترین‭ ‬ماهی‌ها‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬بازار‭ ‬پسابرجامی‭ ‬ایران‭ ‬شكار‭ ‬كرد،‭ ‬در‭ ‬۹ماهه‭ ‬امسال‭ ‬واردات‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬كشورمان‭ ‬را‭ ‬۲۲‭ ‬درصد‭ ‬كاهش‭ ‬داده‭ ‬است‭. ‬

این‭ ‬كشور‭ ‬در‭ ‬۹ماهه‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬30میلیون‭ ‬و‭ ‬429هزار‭ ‬دلار‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬ایران‭ ‬وارد‭ ‬كرده‭ ‬بود،‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬مدت‭ ‬مشابه‭ ‬امسال‭ ‬واردات‭ ‬از‭ ‬ایران‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬23میلیون‭ ‬و‭ ‬658هزار‭ ‬دلار‭ ‬كاهش‭ ‬داده‭ ‬است‭.‬

انگلستان‭ ‬هم‭ ‬واردات‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬ایران‭ ‬را‭ ‬۲۷درصد‭ ‬كاهش‭ ‬داده‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬كشور‭ ‬در‭ ‬۹ماهه‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬33میلیون‭ ‬و‭ ‬818هزار‭ ‬دلار‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬ایران‭ ‬وارد‭ ‬كرده‭ ‬بود؛‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬۹ماهه‭ ‬امسال،‭ ‬واردات‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬ایران‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬24میلیون‭ ‬و‭ ‬681هزار‭ ‬دلار‭ ‬رسانده‭ ‬است‭.‬

آلمان‭ ‬دیگر‭ ‬عضو‭ ‬كشورهای‭ ‬مذاكره‌كننده‭ ‬با‭ ‬ایران‭ ‬در‭ ‬برجام‭ ‬هم‭ ‬واردات‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬كشورمان‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬جاری‭ ‬۱۸درصد‭ ‬كاهش‭ ‬داده‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬كشور‭ ‬در‭ ‬۹ماهه‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬242میلیون‭ ‬و‭ ‬347هزار‭ ‬دلار‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬ایران‭ ‬وارد‭ ‬كرده‭ ‬بود‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬۹ماهه‭ ‬سال‭ ‬جاری‭ ‬به‭ ‬198میلیون‭ ‬و‭ ‬212هزار‭ ‬دلار‭ ‬كاهش‭ ‬یافته‭ ‬است‭.‬

دیگر‭ ‬قدرت‭ ‬اقتصادی‭ ‬بزرگ‭ ‬اروپا،‭ ‬یعنی‭ ‬ایتالیا‭ ‬هم‭ ‬واردات‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬ایران‭ ‬را‭ ‬۲۴درصد‭ ‬كاهش‭ ‬داده‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬286میلیون‭ ‬و‭ ‬225هزار‭ ‬دلار‭ ‬در‭ ‬۹ماهه‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬به‭ ‬216میلیون‭ ‬و‭ ‬508هزار‭ ‬دلار‭ ‬در‭ ‬۹‭ ‬ماهه‭ ‬امسال‭ ‬رسانده‭ ‬است‭.‬

كشور‭ ‬اسپانیا‭ ‬هم‭ ‬از‭ ‬قافله‭ ‬كاهش‭ ‬واردات‭ ‬از‭ ‬ایران‭ ‬عقب‭ ‬نمانده‭ ‬است‭. ‬در‭ ‬حالی‭ ‬كه‭ ‬این‭ ‬كشور‭ ‬در‭ ‬۹‭ ‬ماهه‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬111میلیون‭ ‬و‭ ‬557‭ ‬هزار‭ ‬دلار‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬ایران‭ ‬واردات‭ ‬كرده‭ ‬بود،‭ ‬در‭ ‬۹ماهه‭ ‬امسال‭ ‬فقط‭ ‬85میلیون‭ ‬و‭ ‬357هزار‭ ‬دلار‭ ‬كالا‭ ‬وارد‭ ‬كرده‭ ‬كه‭ ‬كاهش‭ ‬۲۳درصدی‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭. ‬براساس‭ ‬آمار‭ ‬گمرك،‭ ‬دانمارك‭ ‬هم‭ ‬واردات‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬ایران‭ ‬را‭ ‬45درصد،‭ ‬اسلواكی‭ ‬۱۸‭ ‬درصد،‭ ‬اسلوونی‭ ‬۳۵درصد،‭ ‬سوئد‭ ‬۲۳درصد،‭ ‬اتریش‭ ‬10درصد،‭ ‬یونان‭ ‬۲۴درصد،‭ ‬هلند‭ ‬۵۱درصد،‭ ‬رومانی‭ ‬۱۵درصد‭ ‬و‭ ‬بلژیك‭ ‬۳۹درصد‭ ‬كاهش‭ ‬داده‌اند‭.‬

‭ ‬كاهش‭ ‬صادرات‭ ‬كالا‭ ‬به‭ ‬ایران

كشورهای‭ ‬اروپایی‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬جاری،‭ ‬صادرات‭ ‬كالا‭ ‬به‭ ‬كشورمان‭ ‬را‭ ‬نیز‭ ‬كاهش‭ ‬داده‌اند‭. ‬فرانسه‭ ‬كه‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬برجام،‭ ‬بیشترین‭ ‬بهره‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬بازار‭ ‬ایران‭ ‬برد،‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬جاری‭ ‬با‭ ‬خروج‭ ‬آمریكا‭ ‬از‭ ‬برجام،‭ ‬سریع‌ترین‭ ‬واكنش‭ ‬را‭ ‬نشان‭ ‬داد‭ ‬و‭ ‬شركت‌های‭ ‬توتال،‭ ‬پژو،‭ ‬رنو‭ ‬و‭ ‬ایرباس‭ ‬این‭ ‬كشور‭ ‬به‭ ‬قراردادهای‭ ‬پسابرجامی‭ ‬خود‭ ‬با‭ ‬ایران‭ ‬پایان‭ ‬دادند‭. ‬با‭ ‬خروج‭ ‬این‭ ‬شركت‌ها‭ ‬از‭ ‬ایران،‭ ‬صادرات‭ ‬كالاهای‭ ‬فرانسوی‭ ‬خصوصاً‭ ‬قطعات‭ ‬خودرو‭ ‬به‭ ‬كشورمان‭ ‬نیز‭ ‬كاهش‭ ‬یافت‭ ‬كه‭ ‬مشكلات‭ ‬بسیاری‭ ‬برای‭ ‬خودروسازان‭ ‬داخلی‭ ‬ایجاد‭ ‬كرده‭ ‬و‭ ‬آنها‭ ‬در‭ ‬تحویل‭ ‬خودروهای‭ ‬پیش‌فروش‌شده‭ ‬به‭ ‬مردم‭ ‬ناكام‭ ‬مانده‌اند‭.‬

در‭ ‬۹ماهه‭ ‬سال۹۷‭ ‬فرانسه‭ ‬یك‭ ‬میلیارد‭ ‬و‭ ‬234میلیون‭ ‬دلار‭ ‬كالا‭ ‬به‭ ‬ایران‭ ‬صادر‭ ‬كرده‭ ‬بود‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬جاری‭ ‬این‭ ‬رقم‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬300میلیون‭ ‬دلار‭ ‬كاهش‭ ‬یافت‭. ‬در‭ ‬۹ماهه‭ ‬امسال‭ ‬صادرات‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬فرانسه‭ ‬به‭ ‬ایران‭ ‬به‭ ‬918میلیون‭ ‬دلار‭ ‬رسید‭ ‬كه‭ ‬كاهش‭ ‬۲۶درصدی‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭.‬

آلمان‭ ‬دیگر‭ ‬عضو‭ ‬كشورهای‭ ‬۱+5‭ ‬كه‭ ‬بزرگ‌ترین‭ ‬كشور‭ ‬اروپایی‭ ‬صادركننده‭ ‬كالا‭ ‬به‭ ‬ایران‭ ‬است،‭ ‬صادرات‭ ‬كالا‭ ‬به‭ ‬ایران‭ ‬را‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬خروج‭ ‬آمریكا‭ ‬از‭ ‬برجام‭ ‬۱۴‭ ‬درصد‭ ‬كاهش‭ ‬داده‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬كشور‭ ‬در‭ ‬۹‭ ‬ماهه‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬دو‭ ‬میلیارد‭ ‬و‭ ‬123‭ ‬میلیون‭ ‬دلار‭ ‬كالا‭ ‬به‭ ‬ایران‭ ‬صادر‭ ‬كرده‭ ‬بود‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬جاری‭ ‬299‭ ‬میلیون‭ ‬دلار‭ ‬كالای‭ ‬كمتری‭ ‬به‭ ‬ایران‭ ‬صادر‭ ‬كرده‭ ‬است‭. ‬در‭ ‬۹‭ ‬ماهه‭ ‬امسال،‭ ‬صادرات‭ ‬كالا‭ ‬از‭ ‬آلمان‭ ‬به‭ ‬ایران‭ ‬یك‭ ‬میلیارد‭ ‬و‭ ‬824‭ ‬میلیون‭ ‬دلار‭ ‬اعلام‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬انگلستان،‭ ‬دیگر‭ ‬كشور‭ ‬اروپایی‭ ‬طرف‭ ‬مذاكره‭ ‬با‭ ‬ایران‭ ‬هم‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬جاری‭ ‬صادرات‭ ‬كالا‭ ‬به‭ ‬ایران‭ ‬را‭ ‬۱۶‭ ‬درصد‭ ‬كاهش‭ ‬داده‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬كشور‭ ‬در‭ ‬۹‭ ‬ماهه‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬851‭ ‬میلیون‭ ‬دلار‭ ‬به‭ ‬ایران‭ ‬صادر‭ ‬كرد‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬مدت‭ ‬مشابه‭ ‬امسال‭ ‬این‭ ‬رقم‭ ‬به‭ ‬714‭ ‬میلیون‭ ‬دلار‭ ‬كاهش‭ ‬یافته‭ ‬است‭.‬

‭ ‬حجم‭ ‬تجارت

حجم‭ ‬تجارت‭ ‬دوجانبه‭ ‬ایران‭ ‬با‭ ‬كشورهای‭ ‬بزرگ‭ ‬اروپایی،‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬برجام‭ ‬بین‭ ‬۱۴‭ ‬تا‭ ‬۲۶‭ ‬درصد‭ ‬كمتر‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬بیشترین‭ ‬كاهش‭ ‬حجم‭ ‬تجارت‭ ‬دوجانبه‭ ‬میان‭ ‬ایران‭ ‬با‭ ‬فرانسه‭ ‬رخ‭ ‬داده‭ ‬است‭. ‬در‭ ‬۹‭ ‬ماهه‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬حجم‭ ‬تجارت‭ ‬دوجانبه‭ ‬ایران‭ ‬و‭ ‬فرانسه‭ ‬به‭ ‬یك‭ ‬میلیارد‭ ‬و‭ ‬265‭ ‬میلیون‭ ‬دلار‭ ‬رسید‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬مدت‭ ‬مشابه‭ ‬سال‭ ‬جاری‭ ‬با‭ ‬كاهش‭ ‬۲۶‭ ‬درصدی،‭ ‬تجارت‭ ‬دو‭ ‬كشور‭ ‬به‭ ‬941‭ ‬میلیون‭ ‬و‭ ‬713‭ ‬هزار‭ ‬دلار‭ ‬افت‭ ‬كرده‭ ‬است‭. ‬حجم‭ ‬تجارت‭ ‬دوجانبه‭ ‬ایران‭ ‬با‭ ‬انگلستان‭ ‬هم‭ ‬5/16‭ ‬درصد‭ ‬كمتر‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬در‭ ‬۹‭ ‬ماهه‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬حجم‭ ‬تجارت‭ ‬دوجانبه‭ ‬ایران‭ ‬و‭ ‬انگلستان‭ ‬به‭ ‬885میلیون‭ ‬دلار‭ ‬افزایش‭ ‬یافت‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬جاری‭ ‬به‭ ‬739هزار‭ ‬و‭ ‬231میلیون‭ ‬دلار‭ ‬سقوط‭ ‬كرد‭.‬

آلمان‭ ‬كه‭ ‬بزرگترین‭ ‬شریك‭ ‬تجاری‭ ‬ایران‭ ‬در‭ ‬اروپا‭ ‬محسوب‭ ‬می‌شود،‭ ‬امسال‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬خروج‭ ‬برجام‭ ‬تجارت‭ ‬با‭ ‬ایران‭ ‬را‭ ‬5/14‭ ‬درصد‭ ‬كاهش‭ ‬داده‭ ‬است‭. ‬در‭ ‬۹‭ ‬ماهه‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬تجارت‭ ‬دوجانبه‭ ‬ایران‭ ‬و‭ ‬آلمان‭ ‬به‭ ‬ركورد‭ ‬دو‭ ‬میلیارد‭ ‬و‭ ‬365‭ ‬میلیون‭ ‬دلار‭ ‬رسید‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬جاری‭ ‬شاهد‭ ‬كاهش‭ ‬چشمگیر‭ ‬این‭ ‬عدد‭ ‬به‭ ‬دو‭ ‬میلیارد‭ ‬دلار‭ ‬بودیم‭.‬

ایتالیا‭ ‬دیگر‭ ‬قدرت‭ ‬بزرگ‭ ‬اقتصادی‭ ‬اروپا‭ ‬هم‭ ‬تجارت‭ ‬خارجی‭ ‬با‭ ‬ایران‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬جاری‭ ‬۲۱درصد‭ ‬كمتر‭ ‬كرده‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬كشور‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬یك‭ ‬میلیارد‭ ‬و‭ ‬355‭ ‬میلیون‭ ‬دلار‭ ‬تجارت‭ ‬دوجانبه‭ ‬با‭ ‬ایران‭ ‬داشت‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬جاری‭ ‬به‭ ‬یك‭ ‬میلیارد‭ ‬و‭ ‬75‭ ‬میلیون‭ ‬دلار‭ ‬كاهش‭ ‬یافته‭ ‬است‭.‬