10 سرباز مامور به شهر
از وقتی وسایلنقلیه موتوری به بخش بزرگی از دنیای نظامی بدل شدهاند، خودروسازان سراسر دنیا نیز زمان، هزینه و نیروی ویژهای را به طراحی و تولید خودروهای نظامی اختصاص دادهاند. این تولیدات نهتنها شامل تانكها، نفربرها و خودروهای آبی ـ خاكی میشوند، بلكه همه مدلهای آفرود (off-road)، ازجمله خودروها و موتورهای چهارچرخ اِیتیوی (ATV سرواژه All-Terrain Vehicle) مختص رزم یا شناسایی را نیز در برمیگیرد. با پیشرفت رو به رشد این صنعت، فاصله موجود بین خودروهای شهری و نظامی روز به روز بیشتر میشود. اما در این مسیر لحظاتی هم وجود داشته است كه صنایع خودروسازی شهری و نظامی با یكدیگر تلاقی كرده و باعث بهوجود آمدن خودروهایی فوقالعاده برای استفاده در خیابانها شدهاند! یك مثال مشخص محصولات جیپ (Jeep) است. تولد این برند در زمان وقوع جنگ جهانی دوم و بهدلیل نیاز شدیدی بود كه به آن احساس میشد. البته این اتفاق فقط به همین برند محدود نشد و مثالهای زیادی از این دست را میتوان نام برد. در ادامه با خودروهای شگفتانگیز دیگری آشنا خواهید شد كه در اصل خودرویی نظامی بودهاند و بعد كاربردهای شهری پیدا كردهاند. منبع: Carophile
خودروهای آفرود همگی بر اثر نیاز به وجود آمدهاند و جیپ افسانهای ویلیس نیز یكی از بهترین مثالها در پاسخ به این نیاز است. ایده طراحی این خودرو دقیقا پیش از جنگجهانی دوم و با هدف تولید خودروهای نظامی سبكی كه بتوانند از هر مسیری عبور كنند، شكل گرفت. این خودرو باید به اندازهای مستحكم میبود كه بتواند در برابر گلوله، انفجار و هر شرایط نامساعد دیگری مقاومت كند. چند سال بعد جیپ در جنگجهانی دوم مانند اسلحهای قدرتمند برای پیروز شدن در جنگ عمل كرد. تولید اولیه جیپ با كاربرد نظامی از سال 1321/1942 و همزمان با ورود ایالت متحده به جنگ جهانی آغاز شد و چهار سال بعد، پس از ساخت 600 هزار دستگاه و ارسال آنها به سراسر دنیا متوقف شد. این خودروی مقاوم و ساده، قدرتی معادل با 60 اسببخار را از موتور كوچك چهار سیلندر 2/2 لیتری خود بهدست میآورد و همچنین دارای طراحی دو دیفرانسیل است كه در آن زمان بسیار منحصر به فرد بوده است. اما پس از جنگ نیز این خودروی نظامی توانست جای خود را برای بسیاری از كاربردها در زندگی روزمره باز كند و از بكسل كردن تا شخم زدن زمین مورد استفاده قرارگیرد. حتی برخی مالكان جیپ، آنرا به ماشینآلات كشاورزی تغییر كاربری دادند. طی این سالها طراحی منحصربهفرد، زمخت و بهشدت توانای این خودرو، شركت جیپ را به یكی از تولیدكنندگان اسطورهای خودروهای آفرود و شاسیبلند بدل كرده است.
هامِر اِچ وان (Hummer H1)
ارتش ایالات متحده در اواسط دهه 1360/1980 از نوعی خودرو استفاده میكرد كه ترجمه اسمش به فارسی میشود «وسیلهنقلیه چرخدار چندمنظوره با قابلیت جابهجایی بالا» و طبیعی بود آنها این نام طولانی را به هاموی (Humvee) خلاصه كنند! این خودرو در واقع یك شاسیبلند نظامی غولپیكر بود كه توانایی عبور از هرچیزی را داشت و حتی میتوانست از روی مینهای زمینی نیز عبور كند! با این كه دستور طراحی و ساخت هاموی برای مقاصد نظامی صادر شده بود، اما درخواستهای مداوم برای تولید نسخه خیابانی آن، شركت
اِیاِم جنرال (AM General) را به فكر ورود به بازار پرسود خودروهای غیرنظامی انداخت.
سرانجام سال 1371/1992 این شركت از هامر اِچ وان رونمایی كرد كه خودرویی شهری محسوب میشد، اما بسیار شبیه نسخه نظامیاش بود و حتی همان موتور و ویژگیهای فنی را داشت. موتور دیزلی 2/6 لیتری این خودرو كه دارای هشت سیلندر خورجینی (V8) بود، فقط 165 اسببخار نیرو تولید میكرد، ولی درعوض گشتاور بسیار زیادی داشت. اساسا تنها تفاوت واقعی بین مدلهای نظامی و شهری هامر، به تجهیزات داخل كابین آن مربوط بود! مدل خیابانی، اتاقی مجللتر داشت كه شامل فناوری تهویه مطبوع هوا، مبلمان و لوازم چرمی و همچنین تجهیزات صوتی پیشرفته بود.
هامر اچ وان علاوه بر قیمت بالایی كه داشت، اصلا خوشدست نبود و رانندگی با آن بسیار سخت بود. در واقع این خودرو بهشكلی كاملا غیركاربردی، به بزرگی یك خانه طراحی شده بود! در هر صورت این هامر بین آن دسته از كسانی كه خواهان یك خودروی متفاوت و باوقار بودند اما به كاربردی و مقرون بهصرفه بودن آن اهمیتی نمیدادند، بهشدت محبوبیت پیدا كرد.
لامبورگینی اِلاِم002 (Lamborghini LM002)
حقیقت جالبی كه اكثر مردم درباره این شاسیبلند فوققدرتمند ایتالیایی نمیدانند، ایناست كه دیاِناِی (بُن مایه) آن با هامر اِچ وان مشترك است! در اواخر دهه 1350/1970، دولت آمریكا جزئیات پروژه جدید خود را برای بهروزكردن نیروهای زمینی این كشور اعلام كرد كه براساس آن باید خودرویی جدید جایگزین جیپهای قدیمی اما وفادار میشد. لامبورگینی هم یكی از شركتهایی بود كه با نمونه اولیهای از چیتا (Cheetah) برای این پروژه نامنویسی كرد. اما اوضاع پیچیده شد و با خروج لامبورگینی از این رقابت، شركت اِیاِم جنرال آمریكا برنده این مناقصه شد. آنها از این فناوری در ساخت هامر بهره بردند و لامبورگینی هم مجبور شد الام002 را به خودرویی شهری تبدیل كند كه بعدها اسم مستعار رامبو لامبو
(The Rambo Lambo) را روی آن گذاشت.
در واقع این خودرو نسخهای زمخت و صحرایی از خودروهای اسپرتی بود كه لامبورگینی را با آنها میشناسیم. موتور 2/5 لیتری با 12 سیلندر خورجینی كه قدرت 400 اسببخار را برای رامبو لامبو فراهم میكرد، شبیه همان موتوری بود كه در خودروی افسانهای كنتاچ (Countach) بهكار رفته بود. برای آن دسته از خریدارانی كه فكر میكردند 400 اسببخار برایشان كافی نیست، امكان سفارش مدل هیولایی رامبو لامبو با موتور 3/7 لیتری 12V از طرف شركت لامبورگینی فراهم شده بود. در حقیقت این موتور یك قایق مسابقهای بود كه روی نسخه ارتقا یافته از الام002 نصب شده بود!
ولوو تیپی21 (Volvo TP21)
با اینكه تولیدات نظامی ولوو خیلی شناخته شده نیست، اما در سال 1332/1953 این شركت اقدام به تولید تیپی21 كرد كه یك خودروی آفرود جنگی بود. موتور این خودرو 6/3 لیتر حجم داشت و دارای شش سیلندر خطی بود كه قدرتی معادل 90 اسببخار را فراهم میكرد. ولوو تا سال 1337/1958 حدود هفتهزار دستگاه از این خودرو را تولید كرد كه برخی از آنها مدلهای نظامی بودند و رنگ سبز یكنواختی داشتند و برخی دیگر بهعنوان خودروی غیرنظامی یا آمبولانس در مناطق ناهموار مورد استفاده قرار گرفتند.
یواِیزِد 469 (UAZ 469)
همه كشورهای بلوك شرق اروپا توجه ویژهای به قوای جنگی خود داشتند و هزینههای هنگفتی را روی تجهیزات و خودروهای نظامی گوناگون سرمایهگذاری میكردند؛ بهطوری كه شوروی سابق بزرگترین تولیدكننده خودروهای نظامی محسوب میشد و تولیدات خود را به همه كشورهای كمونیست همپیمانش در سراسر دنیا میفروخت. آنها یوایزد 469 را در سال 1350/1971 بهعنوان جانشین «جیایزد 69» (GAZ 69) تولید كردند.
این خودروی نظامی ساده اما تنومند، شباهت ظاهری زیادی به جیپ داشت. 469 خودرویی دو دیفرانسیل بود كه از یك شاسی جدید برخوردار بود و موتور دیزلی قدرتمند آن 5/2 لیتر حجم داشت و دارای چهار سیلندر بهصورت خطی بود. اما با اینكه بخشهای مختلفی از این خودرو نسبت به مدلهای قبلی بهبود یافته بود، هنوز هم خودرویی خام و زمخت بود!
یوایزد 469 خودروی بسیار مقاوم و بادوامی بود كه سختترین مسیرهای آفرود و همچنین كاربردهای نظامی را بهخوبی تحمل میكرد. ظاهر این خودرو ساده بود و سواری دلپذیر و راحتی هم نداشت، اما با این حال بسیار موثر و كارآمد بود. جالب است بدانید كه 469 همچنان در روسیه تولید میشود و هنوز هم در سراسر جهان بهعنوان یك خودروی آفرود مورد استفاده قرار میگیرد.
رنو شِرپا (Renault Sherpa)
گرچه این خودرو شبیه نسخه تقلبی هامر اچ وان بهنظر میرسید، اما شرپا یكی از خودروهای آفرود نظامی خیلی مهم بهحساب میآمد. شركت رنو این خودرو را به كفپوشهای ویژهای مجهز كرده بود تا بتواند از روی مین هم عبور كند! شرپا دارای موتور بزرگ 8/4 لیتری چهار سیلندر دیزلی بود كه 215 اسببخار نیرو داشت و بهطرز خارقالعادهای گشتاور آن 3/55 كیلوگرم بر متر بود كه مهمترین نقش را در میدان جنگ ایفا میكرد.
مرسدس كلاس جی (Mercedes G-Class)
بهعنوان یك خودروی نظامی، كلاس جی برای بدل شدن از یك خودروی آفرود به شاسیبلندی لوكس، راهی طولانی را پیمود. موتور توربوی
5/5 لیتری این خودرو دارای هشت سیلندر خورجینی بود و 563 اسببخار قدرت داشت. ظاهر جعبهمانند و تنومند این خودرو بهعنوان نشانی از شكوه گذشته آن هنوز حفظ شده، اما همه ملحقات دیگر، لوكس و بهروز شدهاند! مرسدس خودروی كلاس جی را در سال 1358/1979 روانه بازار كرد. مدتها پیش از این كه كلاس جی به یك شاسیبلند راحت و لوكس تبدیل شود، خودروی نظامی قابل اعتمادی بود اما متاسفانه در جایی از این مسیر، قابلیتهای آفرود خود را از دست داد و چیزی بیش از یك نماد برای هزاره جدید از آن باقی نماند.
شورولت كی30 (Chevrolet K30 US-Army Spec)
این خودرو كلاسیك، تنومند، ساده و بسیار بادوام با امكان انتخابهای متنوع از نظر موتوری و تواناییهای آفرود، ویژگیهایی است كه فقط در این خودرو دیده میشود. شركت «جنرال موتورز» (GM) در یك بازه طولانی میلیونها دستگاه از این خودرو را تولید كرد و ارتش ایالات متحده چند دهه از شورولت سبز رنگ و «جیاِمسی پیكآپ» (GMC Pickup) استفاده كرد. آنها شیفته دوام و قابل اطمینان بودن این خودروها در شرایط جادهای گوناگون بودند. شاید باوركردنی نباشد اما شما میتوانید هركدام از این خودروها را خریداری كنید و یك خودروی نظامی واقعی را در پاركینگ منزل خود داشته باشید!
فولكسواگن مدل 181 «تینگ» (Volkswagen Type181 The Thing)
شركت فولكسواگن این خودرو را مطابق با خودروی فوقمحبوبش یعنی «بیتل» (Beatle) طراحی و تولید كرد. مدل 181 كه بهنام تینگ (بهمعنی چیز!) معروف است، در واقع برای كار راه انداختن طراحی شده بود. فولكسواگن خریدارانی را كه میخواستند از آن بهعنوان خودرویی ساحلی استفاده كنند، بازار هدف خود قرار داده بود، اما بهطرز عجیبی در آلمان نازی فراگیر شد! نازیها این خودرو را برای مصارف نظامی بهكار میبردند و به آن «كوبِلواگن» (Kubelwagen) میگفتند. كوبلواگن حتی به رقیب آلمانی «جیپ ویلیس» (Jeep Willys) بدل شد. نقشه فنی و موتور این خودرو از روی بیتل برداشته شده بود و كابین بدون سقف آن نیز بسیار شبیه بیتل بود، اما در مقایسه با ظاهر منحنیدار و خمیده بیتل، بدنه تینگ با صفحات صاف و زاویهدار ساخته شده بود. اینطور بهنظر میرسید كه گویی هر كسی میتوانست در گاراژ خانه خود یك نمونه از این خودرو را بسازد و حتی در واقعیت هم خیلی از رانندهها، مدل 181 را خودشان اصلاح میكردند تا به كاربرد مد نظرشان دستیابند!
لندرووِر دیفِندِر (Land Rover Defender)
لندروور در سال 1327/1948 بهعنوان یك خودروی آفرود ساده اما كارآمد، همزمان با «جیپ ویلیس» (Jeep Willys) رونمایی شد. در آن زمان اولویت تولیدكنندگان لندروور تولید خودرویی كه هم توانایی نظامی داشته باشد و هم توانایی شهری، نبود. اما خیلی زود شروع به صادرات خودروهای خود به سراسر جهان كردند و مشتریان زیادی برای خودروی قوی خود پیدا كردند! به این ترتیب لندروور دیفندر بهسرعت تبدیل به یكی از خودروهای رایج برای تعداد بیشماری از نیروهای نظامی جهان شد.