یكی از تبعات تغییر زمانه، ایجاد مشاغل تازه است. جالب این‌كه همین تغییرات زمانه است كه ما را از بسیاری امكاناتی كه داشتیم محروم می‌كند و همان‌ها را به صورت یك پكیج خدماتی به ما می‌فروشد. مصداق اصلی این ماجرا گزارش امروز ماست؛ رواج فضاهایی به نام «خانه بازی» برای كودكان این سال‌ها. حذف خانه‌های حیاط‌‌‌‌دار از زندگی مردم شهرنشین یعنی حذف مهم‌ترین فضای امن بازی كودكان، اما در كنار این خلأ فضایی تشكیل شده است به نام «خانه‌های بازی» كه كاركردش همان حیاط خانه‌های قدیم است با این تفاوت كه حالا به واسطه نبود این فضا در خانه‌ها باید مبلغی را بپردازید تا به صورت كپسولی از این موهبت برخوردار شوید. البته كه این تنها دلیل رواج این مشاغل نیست و تغییرات زندگی تنها در بخش فضای زندگی یا همان خانه به شهرنشینان تحمیل نشده است، چرا كه سبك زندگی امروز ایرانی‌ها همانی نیست كه در گذشته بود؛‌ اغراق نیست بگوییم حالا دیگر در شهرهای بزرگ ایران جمعیت خانم‌های خانه‌دار كمتر از آنهایی است كه كار می‌كنند و خانه‌های بازی فارغ از فضایی كه به كودكان می‌دهد قرار است خلأ همبازی (مادر یا پدر) را هم پر كند. اما وقتی فعالیت‌های این خانه‌ها را رصد كردیم به نتایج جالب‌توجهی فارغ از آنچه گفتیم رسیدیم، از گستره پراكندگی آنها در شهری مثل تهران گرفته تا قیمت خدماتی كه آنها ارائه می‌دهند.
خانه بازی چیست
خانه بازی كودك عموما به مراكزی اطلاق می‌شود كه اجرای برنامه‌های متنوع فرهنگی و هنری را از طریق آموزش، پژوهش، مشاوره و تفریح برای گروه سنی كودكان شش ماه تا شش سال تمام ارائه می‌دهد. این تعریف كلی و یك خطی از آن چیزی است كه حالا رواج یافته است. البته این تعریف همپوشانی گسترده‌ای با «مهدكودك» دارد اما مهم است بدانیم خانه‌های بازی مهدكودك نیست.
خانه بازی مفهومی متفاوت از مهدكودك دارد و این دو را نباید اصلا یكسان دید. این مراكز كه با نام خانه كودك شناخته می‌شوند برای نگهداری از كودكان به صورت ساعتی و موقت است. مهدكودك از كودكان نگهداری دائمی می‌كند در حالی كه خانه كودك نگهداری موقت و ساعتی را در دستور كارش قرار داده است. البته آن‌طور كه مشخص است خانه بازی برای خانواده‌هایی كه كودكان خود را ثبت‌نام ماهانه و منظم می‌كنند، كلاس‌های آموزشی مهیا می‌كند.
چه كسی مجوز می‌دهد؟
رونق كار خانه‌های بازی در شهرهای بزرگ این‌روزها آن‌قدر هست كه سوالات بسیاری برای چگونگی نحوه دریافت مجوز برای آن در فضای مجازی بسیار باشد. اولین سوال در این زمینه هم مربوط می‌شود به مرجع اصلی مجوز برای چنین مجموعه‌هایی، البته مثل خیلی از موارد دیگر در ایران مراجع مختلفی صلاحیت اعطای مجوز چنین مجموعه‌هایی را دارند.
اگر بخواهید از امكانات دولتی بهره‌مند شوید می‌توانید به شهرداری مراجعه و با ارائه مدارك تحصیلی مرتبط اجازه فعالیت در خانه‌های بازی را از شهرداری دریافت كنید و در صورتی‌ كه به صورت خصوصی قصد راه‌اندازی چنین كاری را دارید بایستی برای گرفتن مجوز آن به اداره بهزیستی مراجعه كنید كه احتمالا علاوه بر مدارك تحصیلی و تجربه مرتبط از شما یك طرح توجیهی یا بیزینس پلن خواهند خواست تا توجیه طرح شما به اثبات برسد.
درآمد خانه‌های بازی
درست مثل هر شغل دیگری درآمد خانه‌های بازی هم تابع معیارهای مختلفی است، به عنوان مثال حتما درآمد یك خانه بازی كه در یك كوچه خلوت قرار گرفته است كمتر از یك خانه بازی در یك فضای سرراست و شلوغ است. به همان میزان مواردی مثل ابزار و اسباب‌بازی‌های تعبیه شده در این خانه‌ها می‌تواند معیار دیگری برای تفاوت در درآمدها باشد. مثل هر مورد دیگری محل قرارگیری این خانه‌ها می‌تواند عامل تعیین‌كننده دیگری در درآمد این مراكز باشد. به این مفهوم كه احتمالا یك خانه بازی در منطقه تجریش گران‌تر از یك خانه بازی در مناطق جنوبی تهران است. نگاهی به قیمت این خانه‌ها هم نشان می‌دهد مهم‌ترین معیارها همین مواردی بود كه گفتیم. به عنوان مثال یك خانه بازی در منطقه تهرانپارس برای نگهداری یك ساعته از یك كودك مبلغ 15 هزار تومان دریافت می‌كند در حالی كه شما برای یك ساعت نگهداری كودكتان در یك خانه بازی در خیابان شریعتی 20 و در شهرك اكباتان 25 و در شهرك غرب مبلغ 35 هزار تومان می‌پردازید.
امكانی برای بالاشهری‌ها
نكته جالب دیگر درباره این مراكز به گستره پراكندگی آن در شهری مثل تهران برمی‌گردد. از متراكم بودن این پراكندگی در مناطق شمالی تهران است كه متوجه می‌شویم سبك زندگی متغیر مهمی در رواج این خانه‌هاست. این تفاوت پراكندگی آن‌قدر چشمگیر است كه بتوانیم یك نظام جامعه‌شناختی برای آن بیابیم. فهرستی از خانه‌های بازی در تهران به تفكیك مناطق در پایان سال گذشته منتشر شده كه در این زمینه جالب توجه است. به‌عنوان مثال در این فهرست تعداد خانه‌های بازی در منطقه یك و 2 تهران جمعا به 48 واحد می‌رسد كه رقم قابل توجهی است در حالی كه در مناطق 21 و 22 تهران هر كدام تنها یك خانه بازی وجود دارد! برای پژوهش همین آمار دم‌دستی نیاز به جامعه‌شناس وجود ندارد و‌ آن‌قدر بدیهی است كه بدانیم دلیل تراكم خانه‌های بازی در شمال تهران و كمبود (بخوانید نبود) آن در جنوب تهران وضعیت معیشت اقتصادی مردم است و بس. ضمن این‌كه در مناطق جنوبی تهران هنوز هم كوچه‌ها فضای امنی برای بازی كودكان محسوب می‌شود و احداث یك خانه بازی در این مناطق توجیه اقتصادی ندارد.