10 كلیدواژه ضروری در اینترنت
اینترنت سامانهای جهانی و متشكل از شبكههای رایانهای به هم پیوسته است كه مقادیر زیادی از دادهها را با یكدیگر به اشتراك میگذارند. همه ما هر روز از این شبكه جهانی استفاده میكنیم و از طریق ابزارهای مختلفی مثل رایانههای رومیزی، لپتاپ، تبلت و تلفن همراه به آن دسترسی داریم. با این حال با وجود آنكه همه ما به عنوان كاربران اینترنت توانایی چك كردن پست الكترونیك، مرور وب و بهروزرسانی شبكههای اجتماعی را داریم و از این شبكه جهانی برای انجام كارهای روزمره مثل مدیریت كارهای بانكی یا خرید استفاده میكنیم، اما بسیاری از ما با بعضی از سادهترین اصطلاحات اساسی در دنیای اینترنت آشنایی نداریم. نداشتن درك درست از اصطلاحات معمول در اینترنت ممكن است گاهی باعث سرگردانی ما شود یا در بدترین حالت به هك شدن اطلاعات یا سرقت هویتمان بینجامد. در ادامه با مفهوم چند اصطلاح رایج در اینترنت آشنا میشویم. منابع: ba-bamail و life wire و Makeuseof
هربار كه برای جستوجو درباره یك موضوع یا سر زدن به یك پایگاه اینترنتی سراغ اینترنت میروید از یك مرورگر وب (Web Browser) استفاده میكنید. مرورگرها نرمافزارهای از پیش نصب شده یا دانلود شدهای هستند كه كارشان كمك به مسیریابی در اینترنت است. بسیاری از مرورگرها رایگان هستند و شما میتوانید بیشتر از یك مرورگر در گوشی هوشمند یا رایانهتان داشته باشید. برخی از شناختهشدهترین مرورگرها عبارتند از اینترنت اكسپلورر، گوگلكروم، موزیلا فایرفاكس، اپرا و سافاری.
یو.آر.ال
یو.آر.ال (URL) سرواژه عبارتUniform Resource Locators به معنی مكانیاب منحصربهفرد منبع است و اساسا آدرسی است كه مرورگر شما برای یافتن یك فایل یا صفحه خاص در اینترنت از آن استفاده میكند. بنابراین میتوان یو.آر.ال را مترادف با آدرس یا نشانی پایگاه دانست. نشانیهای اینترنتی درست مثل زندگی واقعی در همه جای اینترنت هم وجود دارند. برای مثال هر بار كه شما روی یك لینك در گوگل كلیك میكنید، گوگل شما را از طریق آن لینك به آدرس یو.آر.ال جدیدی میبرد. یك یو.آر.ال، معمولا چیزی شبیه به این است: http://www.google.com كه میتواند به صورت www.google.com یا حتی google.com هم كوتاه شود، زیرا مرورگر شما بخش //:http و در سالهای اخیر .www را كه یك پروتكل برای نشانیهای اینترنتی به طور خودكار به این آدرس اضافه میكند. بخش پایانی یك یو.آر.ال هم بسته به نوع پایگاهی كه شما از آن بازدید میكنید متفاوت است و میتواند به صورتهای ir. یا com. یا net. یا edu. یا org. و صورتهای مختلف دیگری نوشته شود.
هایپرلینك یا ابرپیوند
هایپرلینك یا ابرپیوند كه آن را به اختصار لینك یا پیوند هم مینامند اساسیترین جزء ساختاری وب است و به پیوندی از یك سند، تصویر، كلمه یا صفحه وب به سند، تصویر یا صفحه دیگر گفته میشود. یك لینك در واقع ارجاعی است كه كاربر با كلیك روی آن میتواند مقصدش را دنبال كند و به سند دیگر یا مكانی دیگر در همان سند هدایت شود. معمولا پیوندهای متنی در صفحات وب، به صورت زیرخطدار یا به رنگ آبی نشان داده میشوند. البته چنین چیزی الزامی نیست و هایپرلینك میتواند در هر پایگاه به صورت اختصاصی، سفارشیسازیشده باشد. با استفاده از هایپرلینكها اطلاعات اضافی زیادی در اختیار خواننده قرار میگیرد، بدون اینكه هیچ توضیح اضافهای در متن داده شود. متونی كه دارای ابرپیوند هستند ابرمتن یا هایپرتكست نامیده میشوند.
كوكیها
كوكی قطعه كوچكی از اطلاعات به شكل یك فایل متنی است كه در رایانه یا تلفن همراه شما ذخیره میشود و پایگاههای اینترنتی از آن برای ردیابی اطلاعاتی مثل مشخصات ورود به وبگاه و تنظیمات سفارشی شده شما استفاده میكنند. در كوكیها همچنین اطلاعات دیگری كه وبگاهها برای شناسایی كاربر و ارائه خدمات بهتر به آن نیاز دارند، ذخیره میشوند. برای مثال شما به پایگاهی سر میزنید كه امكان انتخاب رنگهای مختلفی را برای پسزمینه به شما میدهد. اگر این پایگاه بخواهد برای دفعه بعدی هم كه به پایگاه سر میزنید رنگ مورد علاقه شما را در پسزمینه ذخیره كند یكی از راههایی كه میتواند این كار را انجام دهد استفاده از كوكی است. اگر پایگاه از كوكی استفاده كند دفعه بعدی كه به پایگاه سر میزنید هم رنگ مورد علاقهتان را در آن خواهید دید. معرفی و شناسایی كاربران
ثبت شده یك وبگاه، رفتوآمدهای كاربران به داخل وبگاه، شخصیسازی وبگاهها و امكان ردگیری فعالیتهای كاربران از دیگر كاربردهای كوكیهاست. اگر بخواهید فعالیتهای شما در وب قابل ردیابی نباشد، میتوانید كوكی خود را غیرفعال كنید.
فایروال یا دیوار آتش
فایروال یا دیوار آتش یك اقدام امنیتی است كه برای جلوگیری از دسترسی رایانهها، كاربران و شبكههای غیرمجاز به دادههای یك رایانه یا شبكه دیگر، طراحی شده است. فایروالها بهویژه برای جستوجوگرهای وب ابزار مهمی هستند، زیرا بهطور بالقوه از كاربر در مقابل نرمافزارهای جاسوسی مخرب و هكرهایی كه در اینترنت با آنها مواجه میشوند محافظت میكنند.
خدماتدهنده پراكسی
یك خدماتدهنده پراكسی (Proxy Server) به عنوان واسطه بین كاربر داخلی و یك خدماتدهنده وب عمل میكند. در حقیقت پراكسی درخواست كارخواه یا كلاینت را به خدماتدهنده پراكسی میفرستد. هنگامی كه یك درخواست به خدماتدهنده پراكسی ارسال میشود، خدماتدهنده پراكسی آدرس IP را تغییر میدهد و آن را به منبع اطلاعات ارسال میكند. پاسخ، توسط خدماتدهنده پراكسی از اینترنت دریافت شده و برای كلاینت ارسال میشود. خدماتدهنده پراكسی امكان كنترل محتویات داخل هر بسته و تغییر یا حذف هر چیزی را كه سیاستهای امنیتی سازمان نقض كند داراست. برخی كاربردهای خدماتدهنده پراكسی، قابلیت ذخیرهسازی و افزایش سرعت دانلود، عبور از فایروال و گذر از محدودیتها را شامل میشود.
بدافزارها
بدافزار (Malware) از دو واژه تشكیل شده است: Mal مخفف Malicious یا مخرب و Ware مخفف Software یا نرمافزار است. بدافزارها برنامههای رایانهای هستند و از آنجا كه معمولا كاربر را آزار میدهند یا خسارتی بهوجود میآورند، به این نام مشهورند. برخی از بدافزارها فقط كاربر را آزار میدهند و مثلا او را مجبور به انجام كاری تكراری میكنند. اما برخی دیگر، سیستم رایانهای و دادهها یا سختافزار سیستم را هدف قرار میدهند و ممكن است خساراتی به بار بیاورند. ویروس رایانهای تنها نوعی بدافزار است كه خود را بازتولید میكند، اما اغلب كاربران رایانه بهاشتباه همه بدافزارها را ویروس مینامند. از انواع بدافزارها میتوان به ویروسها، كرمها، اسبهای تروآ، جاسوسافزارها، آگهیافزارها، روتكیتها و هرزنامهها اشاره كرد.
آدرس IP
آدرس IP عددی است كه چگونگی شناسایی رایانه شما را در اینترنت نشان میدهد. آدرس IP به معنای واقعی كلمه، آدرس شما در اینترنت است. برای پیدا كردن آدرس IP خود، منوی شروع را در رایانه باز كنید، عبارت cmd را در آن وارد كرده و دكمه اینتر را فشار دهید. پنجرهای با عنوان Command Prompt برایتان باز خواهد شد. شما میتوانید آدرس IP خود را با نگاه كردن به چهار مجموعه عدد كه با نقطه از هم جدا شدهاند یا هشت مجموعه كه با دو نقطه از هم جدا شدهاند، شناسایی كنید. به هر رایانه، تلفن هوشمند و ابزار دیگری كه به اینترنت دسترسی پیدا میكند، یك آدرس IP برای اهداف ردیابی اختصاص داده میشود. این آدرس ممكن است دائمی باشد یا گاهی تغییر كند، اما همیشه یك شناسه منحصر بهفرد است. هر بار كه با مرورگرتان وارد جایی میشوید، هر زمان كه یك ایمیل یا پیام فوری ارسال میكنید و هر بار كه یك فایل را دانلود میكنید، آدرس IP شما مثل یك پلاك خودرو برای ردیابی شما عمل میكند.
https: // و http: //
پروتكل انتقال ابرمتن (Hypertext Transfer Protocol) كه معمولا به صورت HTTP كوتاه میشود ابزاری است كه امكان نشان داده شدن تمام محتویات و دادههای مربوط به یك صفحه خاص وب و درست كار كردن مرورگر وب شما را فراهم میكند. HTTPS یا (Hypertext Transfer Protocol Secure) نسخه ارتقا یافتهای از این پروتكل است. نشانی پایگاههایی كه با //:https شروع میشوند، دارای یك لایه رمزگذاری اضافی هستند كه اطلاعات شخصی شما و رمزهای عبورتان را از دید دیگران حفاظت میكنند. این ویژگی بهخصوص برای پایگاههای تجارت الكترونیك، پایگاههای دولتی و پایگاههای بانكداری آنلاین اهمیت دارد، زیرا این پایگاهها از شناسه و اطلاعات پرداخت شما استفاده میكنند. بنابراین، برای دانستن اینكه صفحه وبی كه به آن مراجعه كردهاید امن است یا خیر، به نشانی اینترنتی پایگاه نگاه كنید و مطمئن شوید نشانی آن بهجای //:http با //:https شروع شود.
خدماتدهنده وب
خدماتدهنده وب یا سِرور وب (Web Server) سامانهای است كه توانایی پاسخگویی به یك مرورگر وب و ارسال صفحه درخواستی مرورگر را داراست. در واقع خدماتدهنده وب، یك برنامه رایانهای است كه صفحههای وب درخواست شده را كنار هم قرار میدهد. اصلیترین وظیفه خدماتدهنده وب ارائه صفحات وب به كاربران است. هنگامی كه شما پشت رایانه خود نشستهاید اولین كاری كه برای دیدن یك پایگاه اینترنتی انجام میدهید وارد كردن نشانی آن پایگاه در قسمت نوار نشانی (address bar) مرورگر رایانهتان است. با
وارد كردن نشانی پایگاه، شما درخواستتان را به وسیله مرورگر برای خدماتدهنده وب ارسال كردهاید. مرورگر این درخواست شما را برای مشاهده وبگاه به خدماتدهنده وب انتقال میدهد و شما با پاسخ خدماتدهنده وارد پایگاه مورد نظرتان میشوید. صفحات وب بر پایه یك ساختار مشخص و با یك نام واحد كه همان آدرس IP است روی خدماتدهنده وب قرار میگیرند. همچنین روی یك خدماتدهنده وب امكان
قرار گرفتن صفحات متعدد با ساختارهای جداگانه نیز وجود دارد.