گفتوگو با عوامل برنامه شبانگاهی شبكه 2
آرامش «در انتهای الوند»
اوایل آذر شبكه دو برنامه شبانگاهی تازهای را روی آنتن برد؛ «در انتهای الوند» كه از آن موقع تا به حال شنبه تا چهارشنبه بعد از خبر 20و 30 هر هفته با موضوعات مختلفی پخش میشود. مهارت گفتوگو كردن در جامعه و خانواده، محیط زیست، عشق ورزی، معضل بیكاری و... از مواردی است كه این برنامه هر هفته با حضور مهمانانی به آنها میپردازد، دایرهای از موضوعات و ماجراهای مختلف كه گویا برای جلب نظر سلیقههای گوناگون طرح میشوند و از آن میگویند. شروع این ماجرا هم از همین جا و زمانی بود كه قرار شد در یكی از ساعات پرمخاطب شبكه دو، برنامهای روی آنتن برود كه بتواند نگاههای مختلفی را به خود جلب كند. در ادامه با حضور ندا حسینی، كارگردان در انتهای الوند، امیرحسین آذر به عنوان تهیه كننده و شاهین شرافتی هم مجری این برنامه شد. گروهی كه قبل تر هر كدام فعالیتهایی را در كارنامه خود در زمینه تولیدات فرهنگی داشتند و این برنامه باعث شد تا به گفته كارگردان، فضایی را شكل دهند كه اصل و اساس آن بر پایه احترام به مهمان و مخاطب باشد، جریانی كه حسینی معتقد است مدت هاست در خیلی از برنامههای گفتوگو محور كمرنگ شده، چرا كه از این تولیدات مجری خیلی وقتها به دنبال كشاندن بحث به حوزهای است كه جنجالی به پا كند تا برنامه بیشتر دیده شود. در انتهای الوند اما به دنبال این است تا همین چالشها را در فضای متفاوت و محترمانه تری ایجاد كند.
حسینی در گفتوگویی كه با جامجم داشت درباره شكلگیری فضای این برنامه بیان كرد: از ابتدا قرار بود تا برنامه فرهنگی را به روی آنتن ببریم و زمانی كه این گروه شكل گرفت، از طرح ابتدایی به اتفاقی كه امروز میبینید رسیدیم. ما به دنبال آن بودیم ضمن این كه در برنامه به مسائل روز بپردازیم، این جریان را به صورت موضوعی پیش ببریم. بر همین اساس حس كردیم كه جای یك برنامه گفتوگومحور كه برپایه احترام كامل شكل بگیرد مقداری در تلویزیون خالی است، به همین دلیل خواستیم در چنین فضایی سراغ موضوعاتی برویم كه كمتر به آن پرداخته میشود.
زمان برنامه عاملی است كه باعث شده تا ریتم آن تندتر شود، موضوعی كه حسینی به آن اشاره كرد و گفت: اگر برنامه زمان بیشتری داشت، آن وقت مفصلتر به موضوعات میپرداختیم با این حال در همین زمان تلاش ما این است كه به بحثهایی كه در حوزههای مختلف از روانشناسی گرفته تا فرهنگی، اقتصادی و... وجود دارد، بپردازیم.
او میگوید كه برای انتخاب موضوع هر قسمت از مردم نظر میخواهند و بر مبنای آن تصمیمگیری میكنند، جریانی كه حسینی در توضیح بیشتر آن با اشاره به استقبالی كه از روند برنامه شد، اضافه كرد: خوشبختانه در فضای مجازی و از طریق سامانه پیامكی برنامه استقبال زیادی از برنامه شد، این برای من جالب است كه در سامانه پیامكی مردم وقت میگذارند و پیامهای طولانی میدهند و همین كه بینندگان ما شروع به ارسال پیامكهای طولانی میكنند، یعنی علاوه بر اینكه ما را دیدهاند، آنقدر درگیر برنامه شدهاند كه چنین پیامهایی را ارسال میكنند. همچنین در این مسیر ما مخاطبان ثابتی داریم كه همیشه در بحثها شركت میكنند و با ما هستند.
انتخاب شاهین شرافتی به عنوان مجری برنامه هم، موضوع دیگری بود كه حسینی دربارهاش گفت: قبل از این در برنامه سعادتآباد با شاهین شرافتی همكاری داشتیم، او تجربه تازهای در حوزه اجرا داشت كه مورد استقبال مخاطبان هم قرار گرفت. در ادامه قرار شد برای این برنامه هم به سراغ او برویم چون در تابستان او جزو مجریهای برتر تلویزیون در حوزه سواد، استفاده درست از ادبیات فارسی و احترام گذاشتن به مخاطب شناخته شد. این موضوعی بود كه برای مدیران شبكه هم مهم بود.
او میگوید: علاوهبر اینها یكی از مشكلاتی كه داریم این است كه در تمام این سالها مدام سراغ چهرههای تكراری میرویم تا جایی كه حتی زمانی كه شاهین شرافتی را برای این برنامه پیشنهاد دادیم، برخیها فكر میكردند كه شاید او از پس اجرای این قالب برنیاید اما با توجه به سابقهای كه در اجرا داشت، ما تاكید كردیم كه او میتواند، اتفاقی كه بعد هم مورد توجه مردم قرار گرفت و هم مدیران استقبال كردند و گفتند چه خوب كه این اتفاق افتاد و این حضور یادآوری شد.
حسینی میگوید كه دستكم یك ساعت قبل از برنامه با مهمان برنامه صحبت میكنند تا در زمانی كه دارند به اصل موضوعی كه باید بپردازند. او با اشاره به بعضی حاشیهسازیهایی كه در برنامههای مختلف اتفاق میافتد، گفت: ما تلاش مضاعفی برای این كه هر چیزی را بگوییم تا مطرح شویم، نمیكنیم. چرا كه اغلب با یكسری از كلیدواژهها میتوان در این حوزه معروف شد، اما این شأن تلویزیون و برنامه را خدشهدار میكند، به همین دلیل سعی كردیم از این فضا فاصله بگیریم.
تلهای برای مهمانان نداریم
او اضافه كرد: نكتهای كه وجود دارد این است كه در سالهای اخیر ما افراد متخصصی در گفتوگو داشتیم كه احترام متقابل بین گفتوگوكننده و شونده را درنظر میگرفتند و مخاطب خود را هم داشتند. در كنار آنها من فكر میكنم گاهی عطشی كه برای مجری و دیده شدن بیشتر برنامه وجود دارد، باعث میشود كه آن فرد برخی چارچوبها و حدود را برای مهمان رعایت نكند، جریانی كه در طول آن مباحثی را مطرح میكند كه در لحظه شاید برای جذب مخاطب جذاب باشد اما احترامهایی زیرپا گذاشته میشود كه بعد گفتوگوشونده مجبور به توضیح میشود. این شاید در یكی دو برنامه اشكالی نداشته باشد اما این كه دستور ثابتی برای همه برنامهها شود، نتیجهاش كمرنگ شدن احترامها در گفتوگوهاست. معتقدم میشود در عین همین چارچوبها یك گفتوگوی چالشی محترمانه ایجاد كرد، در این برنامه هم آنچه كه برایمان خیلی اهمیت دارد همین است، اتفاقی كه برای مهمانان هم جالب است و از آنجا كه هیچ تلهای برای آنها در گفتوگوها درنظر نمیگیریم، میگویند چه خوب همه حرفهایمان را زدیم اما درگیر حواشی هم نشدیم.
این كارگردان در آخر هم در خصوص سرنوشت انتهای الوند گفت: طبق صحبتهای مطرح شده قرار است تا سال بعد هم باشیم و حدود 267 قسمت را برای ادامه در نظر گرفتهایم.
دنبال آرامشیم، نه دیده شدن
امیرحسین آذر، تهیهكننده برنامه چندساله «مشاعره» گفتوگویش را با قالبی كه در انتهای الوند دارد شروع کرد و افزود: باكس این برنامه شامگاهی مخاطبان عام را شامل میشود، بینندگانی كه اغلب با خانوادهها از سراسر كشور در این ساعت پای تلویزیون نشستهاند. شبكه دو سیما هم شبكه زندگی و خانواده است در نتیجه ما مخاطب اصلیمان را خانوادهها میدانیم. در كنار اینها زمان، پخش برنامه حدود 25 دقیقه است و خود این زمان هم یك فرصت است و هم یك چالش چون در خیلی از بحثهای گفتوگو محور این زمان در حدی نیست كه شما بحثی را باز كنید و كامل به آن بپردازید، از سوی دیگر شاید این زمان برای مردم پر دغدغه و مشغول ایران باعث شود كه ما هم تلاش كنیم تا اصل مطلب را در این قالب برسانیم، جریانی كه هم مثبت است و هم میتواند پیامدهای دیگری مثل ناقص ماندن صحبتها و بحث را داشته باشد.
او میگوید: برای قالب و فرم برنامه ما به دنبال این نبودیم كه مدام یك مهمان را دعوت کرده و با او از هر چیزی صحبت كنیم، بلكه موضوعاتی در حوزههای مختلف كه ممكن است خیلی از خانوادهها درگیرش باشند را با همفكری با مدیران شبكه كه واقعا در گروه مدیران ارزشمند و خوشفكر هستند، انتخاب كردیم. مثلا شروع كار ما با موضوع مهارت گفتوگو بود، جریانی كه این روزها در عین اینكه مغفول واقع شده با وجود فضای مجازی اهمیت زیادی پیدا كرده است. همچنین سوژههایی كه انتخاب میشود هم از آدمهای خاص جامعهاند كه كمتر دیده شدهاند و ما پیامی كه به دنبال آن هستیم را از دل قصه آنها ارائه میدهیم. پیامی كه همیشه جواب نیست و به دنبال آن هستیم كه با آن سوالی را در ذهن مخاطب ایجاد كنیم. در این بین كارشناسان زبدهای در حوزههای مختلف را هم یا در متن برنامه دعوت كردیم یا به صورت تلفنی با آنها گفتوگو كردیم كه تكمیلكننده بحث مطرحشده باشد.
آذر درباره ایجاد آرامش در این برنامه و دوری از چالشهای معمول خیلی از فضاها بیان كرد: در این زمانی كه در اختیار داریم تلاش ما این است كه از بین برنامههای رنگارنگی كه وجود دارد، بتوانیم مخاطبمان را با استفاده از موضوعات خوب، فرم، دكوری كه سعی شده تا آرامبخش باشد و مواردی از این دست جلب و حفظ كنیم. در این مسیر من موافق این كه به هر قیمتی دیده شویم نیستم حتی ترجیح میدهیم آرامش بینندگان حفظ شود ولی ما دیده نشویم. در انتهای الوند اگر چالشی هم ایجاد میكند با سوالاتی است كه شاید در ذهن مخاطب وجود دارد چرا كه ما به دنبال برهم زدن آرامش روانی خانوادهها و جامعه بهخصوص در شرایطی كه امروز با آن درگیریم، نیستیم و ایجاد سوال و تلنگر بیشتر برایمان اهیمت دارد.
تولید یك بخش صبحگاهی
او در ادامه با بیان این كه طرح كلی این برنامه یك ساله است، نوید پخش صبحگاهی در انتهای الوند را هم داد و گفت: ما در حال تدارك هستیم كه این برنامه بخش صبحگاهی هم داشته باشد، البته با ویژگیها و گروههای دیگر از نظر اجرا و موارد دیگری كه در آن قرار است جوانان حضور بیشتری داشته باشند، مثل چهرههای كمتر دیدهشده در حوزه اجرا. ما به دنبال آن هستیم كه صبح اطلاعات بهروز و بهلحظه در حوزههای مختلف مثل اقتصادی، فرهنگی و... دهیم و كمكی برای انتخابهایی باشیم كه بیننده در طول روز دارد.
میخواهیم سوال ایجاد كنیم
شاهین شرافتی كه علاوه بر رادیو در دنیای تصویر خیلیها او را با رادیو هفت به یاد دارند، در این شبها سكان هدایت در انتهای الوند را به دست گرفته است. او درباره این تجربه و فضایی كه برنامه دارد، میگوید: نزدیك دو ماه است كه پخش این برنامه شروع شده و در این بین سعی ما این بوده سراغ سوژههایی برویم كه دغدغهمند باشد؛ از محیط زیست گرفته تا بحث كار كردن و حضور اجتماعی خانمها و... . پیش از این هم در برنامه سعادتآباد كه اجرای آن را به عهده داشتم، سعی میكردیم به مسائل و دغدغههای ارتباط در زندگی صحبت كنیم، برنامهای كه مورد استقبال قرار گرفت و خیلی از ویدئوهای آن در فضاهای مختلف دست به دست شد. در مورد انتهای الوند هم برخی برنامهها با این اقبال مواجه شد، اتفاقی كه امیدوارم ادامه داشته باشد.
هر مهمان، یک رویکرد
اما از آنجا كه برنامه هر بار با موضوع و چهرههای مختلفی روی آنتن میرود، شیوه تعامل و برخورد با مهمانها هم از موضوعاتی است كه او به عنوان مجری در هر قسمت با آن دست و پنجه نرم میكند، جریانی كه شرافتی درخصوص آن معتقد است: واقعیت این است كه برای همه درها یك كلید جواب نمیدهد و به تعداد تك تك مهمانانی كه به برنامه میآیند باید رویكردی را برای اجرا و تعامل در نظر گرفت. گاهی بنا به موضوع من بیشتر راوی هستم و در موارد دیگر باید با سوالاتی كه مطرح میكنم زوایای مختلف موضوع را بررسی كنیم، به همین دلیل همه چیز به این بستگی دارد كه مهمانمان كیست و هدفمان در آن برنامه چیست؟ آیا فقط میخواهیم طرح موضوع كنیم؟ پیامی را منتقل كنیم یا موارد دیگری كه هر كدام رویكر مجری را شكل میدهد.
گفتوگوی چالشی در فضایی كه چارچوبهای مشخص و كمی متمایز با دیگر برنامهها دارد هم مساله دیگری بود كه شرافتی در پاسخ به این كه چنین جریانی محدودش نمیكند، بیان كرد: من فكر میكنم كه هر رسانهای بیشتر از هر چیز دیگری باید بدون سوگیری به مخاطبش نسبت به دغدغههای حال حاضر آگاهی دهد. در این بین مردم به اندازه كافی دردسر دارند و در شرایطی كه هستیم از اقتصادی گرفته تا اجتماعی و... پر از تنش و استرس هستند، حال اگر برنامهای در ساعت 9 شب این موضوع را تشدید كند، اتفاق خوشایندی نیست، به همین دلیل بیشترین رسالت در انتهای الوند آگاهی دادن و سوال ایجاد كردن است.
او اضافه کرد: ما خیلی وقتها نسبت به یك پدیده حتی سوال درست هم نداریم، موضوعی كه میتواند به ما جهت دهد تا در هر شرایطی رفتار مناسبی كه باید را انجام دهیم. من هم در این فضا هر سوالی كه گاهی حتی چالشبرانگیز هم بوده را پرسیده و از این جهت خودمان را محدود نكردهایم.
احترام به مخاطب
او درباره بازخوردهایی كه گرفته هم گفت: این برنامه هنوز در حد یك نهال است و شاید در ادامه قوام بیشتری پیدا كند، همچنین ما در حال پشت سرگذاشتن روزها و ماههای پربحرانی هستیم، جریانی كه از آنجا كه این برنامه اجتماعی است، گاهی فضای آن را هم تحت تاثیر قرار میدهد، به همین دلیل لازم است كه این برنامه سیر طبیعیش را طی كند تا در ادامه بشود درباره بازخوردها بیشتر صحبت كرد.
شرافتی در آخر هم گفت: ویژگی این برنامه و پیش از آن سعادتآباد، احترام به مخاطب است. حتما همكاران من در شبكههای دیگر هم این ارزش را مدنظر قرار میدهند اما ما هم سعی كردیم كه به این موضوع در همه برنامهها توجه ویژهای داشته باشیم.