درحالی‌که برقراری سفرها ، دمیدن دوباره جان به پیکر نحیف صنعت گردشگری در دوران کروناست، نگرانی‌ها از افزایش سفرها همچنان ادامه دارد
جای خالی پروتکل‌های شفاف در عرصه گردشگری
کاهش محدویت‌های اجتماعی در طول ماه‌های گذشته، از حذف دورکاری ادارات گرفته تا بازگشایی مجدد پاساژها و مراکز تفریحی و رفع محدودیت‌های سفر، بالاخره کار خودش را کرد؛ به همان میزان که حضور مردم به بهانه‌های مختلف در کوچه و خیابان‌های شهر بیشتر شد، آمار ابتلا به کرونا هم بالاتر رفت. این وسط مناسبت‌های تعطیل موجود در تقویم هم بازار سفرهای بین‌شهری را داغ‌تر کرد. آن هم در شرایطی که ترس عمومی از انتقال و ابتلا به ویروس کرونا با وجود وضعیت قرمز بیشتر شهرهای کشور به پایین‌ترین حد خودش رسیده است. این بین تورهای گردشگری هم با پیشنهادهای وسوسه‌انگیز، فعالیت‌شان را دوباره از سر گرفته‌اند و هرکدام با بازارگرمی دنبال جذب مشتری هستند؛ مشتری‌هایی که قرار است تا اندازه‌ای خسارت‌های وارد شده در چندماه گذشته را به صنعت گردشگری جبران کنند. این همان بخش عجیب ماجراست، چرا که برای صنعت گردشگری ، سفر یعنی جان دوباره و برای حوزه سلامت کشور سفر یعنی به خطرانداختن سلامتی؛ دوگانه پر ابهام نان و جان ، اما به نظر می‌رسد احتیاج به برخوردی هوشمندانه و جدی‌تر از سوی دولت دارد. آن هم در شرایطی که کرونا همچنان هست و سفت و سخت جولان می‌دهد و حریف می‌طلبد؛ هر روز بر آمار قربانیان این ویروس اضافه می‌شود و این موضوع حالا به یکی از دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب هم تبدیل شده است؛ آنقدر که ایشان در ارتباط تصویری با مراسم مشترک دانش‌آموختگی دانشگاه‌های افسری نیروهای مسلح از ادامه روند مسافرت‌ها در کشور گلایه کردند و فرمودند: «ضابطه‌گذاری‌ها بایستی حاکمیتی و الزامی باشد؛ این را من از مدت‌ها پیش البته به رئیس‌جمهور محترم و به مسؤولان محترم هم گفته‌ام که بایستی الزام بشود. جلوی بعضی از سفرها واقعا باید گرفته بشود، گاهی بعضی از سفرها موجب می‌شود که شیوع بی‌محابا و بدون قابلیت کنترل انجام بگیرد که واقعا مایه تأسف است. آیت‌ا... خامنه ای تاکید کردند : یک مواردی هست که بعضی از فعالیت‌ها بایستی تعطیل بشود، بعضی از سفرها بایستی ممنوع بشود؛ همچنان‌که ملاحظه کردید، سفر اربعین را مردم متدین و مؤمن ما پذیرفتند؛ گفتیم نروید به طرف مرز، نرفتند؛ این خیلی مهم است. »
از روزهای ابتدایی ورود ویروس کرونا به کشور ، توقف سفرهای غیرضروری و در نهایت ممنوعیت سفر یکی از بحث‌های اصلی جلوگیری از شیوع این ویروس بود؛ دغدغه ای که با اطلاعیه‌های گاه و بیگاه ستاد ملی کرونا مبنی بر حداقل تردد در سطح شهرها و جاده‌ها ارتباط مستقیم دارد. اطلاعیه‌هایی با این مضمون که براساس آخرین توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی ، فاصله‌گذاری اجتماعی با ماندن در خانه و حداقل جابه‌جایی در سطح شهرها و جاده‌ها و استفاده از ماسک موثرترین راه برای پیشگیری از کروناست.
این توصیه‌ها، این اطلاعیه‌ها و این پیشنهادها مبنی بر خواهش و تمنا و درخواست، اما یک روی سکه است؛ آن روی سکه واقعیتی است که در جامعه در جریان است؛ واقعیتی که از بازار داغ سفرهای بین شهری حکایت می‌کند. واقعیتی که به نظر می‌رسد در غیاب یک پروتکل شفاف و مشخص برای مدیریت سفرها در دوران کرونا، فرصت سفر را برای جماعت زیادی به‌وجود آورده است و نکته هم همینجاست؛ جای خالی پروتکل‌های شفاف و قوانین مشخص و حتی سختگیرانه، آمار سفرهای برون شهری را بالا برده و کسی نیست مدیریت این موضوع را برعهده بگیرد. حالا هرچقدر هم که ستاد ملی کرونا با خواهش و درخواست از مردم بخواهد سفر نروند و هشدار بدهد که میزان ابتلا و فوت ناشی از کرونا ارتباط مستقیمی با رفتن به سفر در سطح کشور داشته، نه از آمار تردد‌های جاده‌ای کم می‌شود و نه از فعالیت تورهای گردشگری و تخفیفات عجیب و غریبشان کاسته!
سفر با صلاحدید ستاد ملی کرونا
رئیس فراکسیون گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی مجلس شورای اسلامی هم مسؤولی است نگران از بین رفتن صنعت گردشگری در کشورمان. مسؤولی که آمارها را دیده و در جریان خیلی از باید و نبایدهاست و در همین رابطه به ما می‌گوید که نیاز است گردشگری کشور نیز با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به حیاتش ادامه بدهد.
محمدرضا دشتی اردکانی تاکید می‌کند: ما معتقدیم بحث گردشگری باید همانند بازگشایی مدارس و برخی اماکن عمومی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و البته در صورت صلاحدید ستاد ملی کرونا راه بیفتد.
با این حال او در پایان صحبتش توپ را به زمین ستاد ملی کرونا می‌اندازد و این یعنی، حداقل در بحث سفر و برقراری گردشگری در دوران کرونا، ستاد ملی کرونا صاحب‌نظر است؛ ستادی که می‌تواند تعیین کند سفر در چه شرایطی برگزار باشد و اصلا برگزار باشد یا نه!
از این نگاه حتی اگر ما نقش سفرها را در موج جدید کرونا و افزایش آمار مبتلایان و جان باختگان به کرونا کمرنگ ببینیم ، باز هم کاملا منطقی است که از رفتارهای پرخطر پرهیز کنیم و یکی از این رفتارها خواه ناخواه سفر است و باز دوباره صنعت گردشگری به نقطه قبلی خودش برمی‌گردد، به دوران افول. ما برای تکمیل این گزارش چند بار با سرپرست نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تماس گرفتیم و نتیجه تمام این تلاش‌ها بی‌فایده بود.
تورهای عجیب وسوسه‌انگیز
در روزهایی که کرونا هر روز زنگ خطر را بیشتر و جدی تر به صدا در می آورد، دنیای مجازی پر از تبلیغات تورهای فعال در حوزه گردشگری است؛ شاهد این موضوع پیشنهادهای عجیب تورهای فعال در حوزه گردشگری در فضای مجازی است؛ با کمی جست‌و‌جو و بالا و پایین کردن سایت‌ها و پیشنهادها ، به یک قیمت جالب و یک پیشنهاد وسوسه‌انگیز می‌رسیم. هزینه تور 5/2 روزه VIP یزد از مبدا تهران ، با اتوبوس VIP و اقامت در هتل 5 ستاره صفائیه 199 هزار تومان است! طبق اطلاعات همین آگهی، قیمت این تور قبلا 699 هزار تومان بوده و حالا این تخفیف قابل توجه می‌تواند خیلی‌ها را برای آن وسوسه کند؛ کما این‌که تا لحظه نوشته شدن گزارش 231 نفر از این پیشنهاد استقبال کرده و این تور را خریده‌اند. در یک سایت دیگر، تور 5/2روزه کویر مصر با شعار وسوسه‌آمیز سفر به سرزمین شن‌های روان هم 270 هزار تومان است و بیش از 6000 نفر این تور را خریده‌اند و این یعنی 6000 سفر آن در شرایطی که ستاد ملی کرونا می‌گوید سفر نروید! ما با یکی از همین تورها تماس می‌گیریم؛ اول می‌شویم یک نفر که از اسفند سال گذشته به خاطر نگرانی از کرونا سفر نرفته و دلش لک زده برای یک مسافرت و از مسؤول تور درباره رعایت پروتکل‌ها می‌پرسیم تا اطمینان پیدا کنیم برای خرید؛ مسؤول تور هم پشت تلفن از مجوزهایی می‌گوید که به او اجازه برگزاری تور را در همین دوران کرونا داده و این اطمینان را می‌دهد که فاصله اجتماعی قطعا رعایت می‌شود و حتی بیشتر از خانه خودمان در امنیت هستیم! حرف به اینجا که می‌رسد ، خودمان را معرفی می‌کنیم و می‌گوییم که خبرنگاریم و او با چند لحظه سکوت ، دوباره در تایید حرف‌های قبلی‌اش می‌گوید که اگر مجوز نداشت نمی‌توانست از ابتدای مهر‌ماه تورش را برگزار کند . او دوباره اطمینان می‌دهد که اتوبوس در هر بار توقف ضدعفونی می‌شود ، هیچ مسافری حق برداشتن ماسکش را ندارد و هتل‌ها هم که بدون رعایت موارد و پروتکل‌های بهداشتی اصلا حق فعالیت ندارند.
جواب او اما به سوال ما مبنی بر ، حضور ناظری از طرف وزارت بهداشت یا وزارت میراث فرهنگی و گردشگری مبنی بر نظارت بر رعایت پروتکل‌ها در طول سفر، منفی است.
گردشگری با رعایت پروتکل‌ها
این پیشنهادهای عجیب و وسوسه‌انگیز، این تورها که با قیمت استثنایی‌شان رویای سفر را در ذهن خیلی‌ها به وجود می‌آورند، آن‌طور که از شواهد پیداست آمده‌اند تا جان تازه‌ای به پیکر بی‌جان گردشگری بدمند. آن هم در شرایطی که حال زار این صنعت در دوران کرونا برکسی پوشیده نیست؛ آمارهای تلخ، گواه این حال زار است، آمارهایی که از تعطیلی و بیکاری بسیاری از فعالان این
عرصه خبر می‌دهند .
تا جایی که ولی تیموری، معاون گردشگری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشورمان همین چند روز پیش از خسارت 12 میلیارد تومانی کرونا به گردشگری کشورمان خبر داد و گفت آمار دقیقی از تعطیلی مراکز گردشگری و بیکاری فعالان این عرصه ندارد و با این حال در خوشبینانه‌ترین حالت ، زیرمجموعه‌های گردشگری با یک سوم نیروهای خود در حال حاضر مشغول فعالیت هستند.
او همین جا بود که تاکید کرد همان طور که حفظ سلامت و جان مردم اولویت اول همه کشورهاست، باید به مساله معیشت هم اندیشیده شود . تیموری از ارائه پیشنهادهایی هم به ستاد ملی مقابله با کرونا خبر داد و گفت : پیشنهادهایی را به ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کردیم تا هم جان و سلامت مردم حفظ شود و هم گردشگری رونق یابد که این راهکارها از جمله انجام سفر هوشمندانه با رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی بوده است.
نتیجه این‌که ، به گفته معاون گردشگری وزارت میراث، در حال حاضر برای گردشگری در داخل کشور برنامه‌ریزی‌هایی با همکاری فعالان گردشگری انجام شده و پروتکل‌های ابلاغی در اختیار آنها قرار گرفته است.
