صداوسیمای مرکز تبرستان چگونه راه‌اندازی شد؟
رسانه‌ای برای مردمانی از دل تاریخ
این که ضمیمه قاب کوچک هر‌از‌گاهی سراغ صداوسیمای یکی از مراکز استان‌ها برود اتفاق جدیدی نیست و در سال گذشته سعی کردیم سراغ اصفهان، زنجان، کرمان، کردستان و خیلی از استان‌های دیگر برویم. امروز هم بنا به همین رسم و عهد قدیمی سراغ مرکز تبرستان یا همان صداوسیمای استان مازندران رفتیم؛ جایی که سومین مرکز استانی و مستقل کشور است و به‌دليل مناطق بکر و جذابش همه مردم ایران به شکل ویژه‌ای دوستش دارند. حتی محل ضبط خیلی از سریال‌ها و فیلم‌ها نیز داخل این استان بوده نیاز به یادآوری نیست که در سال‌های اخیر سریال پایتخت گل سرسبد این آثار است. از همکاران استانی روزنامه جام جم به دلیل همکاری در تهیه این شماره قاب کوچک تشکر می‌کنیم.
تاریخچه مرکز صداوسیمای مازندران به حدود 50 سال قبل برمی‌گردد. رادیو ساری در استان مازندران، ۳۲ سال پس از تولد رادیو در ایران راه‌اندازی شد. هفدهم مهر سال ۱۳۴۹ بود که فرستنده‌ای یک کیلوواتی در مرکز فعالی این استان آغاز به کار کرد. این فرستنده در شروع کارش فقط شهر ساری و حومه را تحت پوشش قرار می‌داد و عمده برنامه‌های آن مثل آغاز به کار همه رادیوهای محلی در قالب پخش خبر بود.
حدود پنج سال بعد و از سال ۱۳۵۴ فرستنده پر‌قدرت‌تری در این مرکز نصب شد و توان رادیو ساری به ۱۰ کیلووات رسید. محل نصب این فرستنده خزرآباد بودکه در حال حاضر به‌عنوان یک مرکز تفریحی شناخته می‌شود. با فرستنده جدید
۸۵ درصد از شهرهای استان زیر پوشش برنامه‌های صدا قرار گرفت. از آنجایی که رادیو تا سال‌ها مهم‌ترین عنصر رسانه کشور بود و هنرمندان و فرهیختگان زیادی در این رسانه فعال بودند بین خاطرات مشاهیر استان مازندران تجربه‌های رادیویی زیادی دیده می‌شود؛ از فعالیت در این رکن رسانه‌ای تا خاطرات شب‌ها و روزهایی که مخاطبش بودند.
در نهایت مردادماه سال ۱۳۷۵ و سال‌ها پس از انقلاب اسلامی ایران بود که شبکه پیام به شکل مجزا در رادیو مازندران شروع به کار کرد. در تیرماه سال ۱۳۷۶ نیز شبکه استانی صدای مرکز فعالیت خودش را آغاز کرد و همان ابتدا به‌طور میانگین ۱۴ ساعت تولید و پخش برنامه داشت. برنامه‌هایی که محوریت اکثرشان مسائل بومی و فرهنگی داخل استان بود.
قصه سیما
سیمای مرکز مازندران یا در واقع بخش تلویزیونی این استان کارش را از ابتدای دهه 50 آغاز کرد.
سال ۱۳۵۰ بود که به‌منظور پوشش برنامه‌های استان، یک فرستنده کم‌قدرت ۵۰ واتی واقع در سوردار در شهرستان نور روشن شد. البته بعدها میزان قدرت آن به دو کیلووات افزایش یافت. این تلویزیون استانی در چهار سال بعد یعنی سال ۱۳۵۴ با نصب فرستنده‌های تلویزیونی پرقدرت، کم‌قدرت و تکرارکننده‌های متفاوت در نقاط مختلف استان، توانست مناطق بیشتری را تحت پوشش قرار دهد. در سال‌های پس از انقلاب نیز تعداد تولیدات و کیفیت آنها پیشرفت جدی داشت اما با همه این احوال برنامه‌های تلویزیونی مرکز تبرستان تا سال ۱۳۶۸ به‌صورت سیاه و سفید و آنالوگ از یک استودیوی کوچک پخش می‌شد ولي از این سال شرایط فنی مرکز استان به‌روز شد و توانست برنامه‌ها را به شکل رنگی به سمع و نظر مخاطبان برساند.
افتتاح سومین مرکز داخلی
در سال ۷۶ رادیو مازندران به شکل رسمی استانی شد و همین امر توسعه و استانی‌شدن سیمای این مرکز را سریع‌تر کرد. به‌طوری که پس از یک‌سال از استانی‌شدن شبکه صدا، شبکه استانی سیما در تاریخ بیست و ششم فروردین ۱۳۷۷ مصادف با عید غدیر خم، به‌عنوان سومین مرکز پس از استان‌های اصفهان و خراسان افتتاح شد. در آن دوره بیش از ۸ ساعت برنامه در هر روز از این شبکه پخش می‌شد و از ۱۱ مرداد ۱۳۹۰ این برنامه‌ها به شکل
۲۴ ساعته به جذب مخاطب می‌پردازند. این شبکه برخلاف دوره‌های قبل روی آنتن‌های دیجیتال هم قابل دسترسی است چرا که فرستنده چالوس امواج تلویزیون تبرستان را به شکل دیجیتال مخابره می‌کند. در کنار این آنتن هنوز از مرکز فرستنده قدیمی سوردار که واقع در شهرستان نور است نیز استفاده می‌شود. البته یک فرستنده نیز در درازنو فعال است و همین باعث شده تلویزیون تبرستان نه‌تنها در تمام مازندران بلکه در مناطق وسیعی از گلستان نیز قابل دریافت باشد. البته گستره مخاطبان این شبکه فقط به استان‌های شمالی محدود نمی‌شود و خیلی از مخاطبان تبرستان که در شهرها و حتی کشورهای دیگر ساکن هستند از طریق ماهواره‌های بدر و اینتل‌ست در سراسر ایران و خاورمیانه به تماشای برنامه‌های استان مازندران می‌پردازند.
تبرستان یعنی چه؟
پژوهشگران، تبرستان را ترکیبی از کلمه تبر می‌دانند، که به دو صورت آمده‌است: بیشتر به شکل «طبر» و گاهی «تبر» ثبت شده‌است. حتی برخی‌ها به خاطر این واژه‌شناسی معتقد هستند سرزمین تبرستان یا طبرستان به خاطر تبرهایش معروف بوده اما اگر با نگاه تاریخی و فارغ از واژه‌شناسی به آن نگاه کنیم متوجه می‌شویم که این واژه در اصل تپورستان بوده و درگذر زمان به شکل فعلی درآمده است. تپورستان نیز جایی بوده که قوم تپور در آن زندگی می‌کردند و ساکن بودند.
بر اساس تاریخ باستانی قوم تپور یکی از اقوام ایرانی بسیار قدیمی و با اصالت هستند که جزئی از سکاها یا همان مردمان کوچ‌نشین ایرانی در دوره قبل از هخامنشی محسوب می‌شدند اما به مرور زمان از این گروه جدا شدند و به یکجا نشینی روی آوردند.
البته در کنار این خوانش تاریخی برخی هم ماجرا را این گونه تفسیر می‌کنند که طبرستان و واژه طبر به دژهای مستحکم واقع در کوه اشاره دارد. چرا که در زبان طبری، طبر به معنای کوه است و در تاریخ و حتی شاهنامه حرف از «قلعه طبرک» آمده است. از آنجا که استان مازندران توسط کوه‌های البرز از استان‌های جنوبیش جدا می‌شود و رد قلعه‌های تاریخی در مناطق شمالی ایران وجود دارد ممکن است این مواجهه نیز درست باشد.
البته ریشه‌یابی اسم تبرستان که نام صداوسیمای مرکز استان مازندران است به همین جا ختم نمی‌شود. برخی‌ها آن را مرتبط به یک گیاه وحشی در این حوزه می‌دانند و برخی دیگر هم می‌گویند این واژه به خاطر هیزم‌شکنی و جنگل‌های شمال ایران ساخته شده و... در نهایت با همه این اختلاف دیدگاه‌ها اسم تاریخی مازندران همان تبرستان است که در همه خوانش‌ها نشان از اصالت و عمق تاریخی این محدوده دارد.
همین هم باعث شده نام این مرکز «تبرستان» انتخاب شود.
حدود پنج سال بعد و از سال ۱۳۵۴ فرستنده پر‌قدرت‌تری در این مرکز نصب شد و توان رادیو ساری به ۱۰ کیلووات رسید. محل نصب این فرستنده خزرآباد بودکه در حال حاضر به‌عنوان یک مرکز تفریحی شناخته می‌شود. با فرستنده جدید
۸۵ درصد از شهرهای استان زیر پوشش برنامه‌های صدا قرار گرفت. از آنجایی که رادیو تا سال‌ها مهم‌ترین عنصر رسانه کشور بود و هنرمندان و فرهیختگان زیادی در این رسانه فعال بودند بین خاطرات مشاهیر استان مازندران تجربه‌های رادیویی زیادی دیده می‌شود؛ از فعالیت در این رکن رسانه‌ای تا خاطرات شب‌ها و روزهایی که مخاطبش بودند.
در نهایت مردادماه سال ۱۳۷۵ و سال‌ها پس از انقلاب اسلامی ایران بود که شبکه پیام به شکل مجزا در رادیو مازندران شروع به کار کرد. در تیرماه سال ۱۳۷۶ نیز شبکه استانی صدای مرکز فعالیت خودش را آغاز کرد و همان ابتدا به‌طور میانگین ۱۴ ساعت تولید و پخش برنامه داشت. برنامه‌هایی که محوریت اکثرشان مسائل بومی و فرهنگی داخل استان بود.
قصه سیما
سیمای مرکز مازندران یا در واقع بخش تلویزیونی این استان کارش را از ابتدای دهه 50 آغاز کرد.
سال ۱۳۵۰ بود که به‌منظور پوشش برنامه‌های استان، یک فرستنده کم‌قدرت ۵۰ واتی واقع در سوردار در شهرستان نور روشن شد. البته بعدها میزان قدرت آن به دو کیلووات افزایش یافت. این تلویزیون استانی در چهار سال بعد یعنی سال ۱۳۵۴ با نصب فرستنده‌های تلویزیونی پرقدرت، کم‌قدرت و تکرارکننده‌های متفاوت در نقاط مختلف استان، توانست مناطق بیشتری را تحت پوشش قرار دهد. در سال‌های پس از انقلاب نیز تعداد تولیدات و کیفیت آنها پیشرفت جدی داشت اما با همه این احوال برنامه‌های تلویزیونی مرکز تبرستان تا سال ۱۳۶۸ به‌صورت سیاه و سفید و آنالوگ از یک استودیوی کوچک پخش می‌شد ولي از این سال شرایط فنی مرکز استان به‌روز شد و توانست برنامه‌ها را به شکل رنگی به سمع و نظر مخاطبان برساند.
افتتاح سومین مرکز داخلی
در سال ۷۶ رادیو مازندران به شکل رسمی استانی شد و همین امر توسعه و استانی‌شدن سیمای این مرکز را سریع‌تر کرد. به‌طوری که پس از یک‌سال از استانی‌شدن شبکه صدا، شبکه استانی سیما در تاریخ بیست و ششم فروردین ۱۳۷۷ مصادف با عید غدیر خم، به‌عنوان سومین مرکز پس از استان‌های اصفهان و خراسان افتتاح شد. در آن دوره بیش از ۸ ساعت برنامه در هر روز از این شبکه پخش می‌شد و از ۱۱ مرداد ۱۳۹۰ این برنامه‌ها به شکل
۲۴ ساعته به جذب مخاطب می‌پردازند. این شبکه برخلاف دوره‌های قبل روی آنتن‌های دیجیتال هم قابل دسترسی است چرا که فرستنده چالوس امواج تلویزیون تبرستان را به شکل دیجیتال مخابره می‌کند. در کنار این آنتن هنوز از مرکز فرستنده قدیمی سوردار که واقع در شهرستان نور است نیز استفاده می‌شود. البته یک فرستنده نیز در درازنو فعال است و همین باعث شده تلویزیون تبرستان نه‌تنها در تمام مازندران بلکه در مناطق وسیعی از گلستان نیز قابل دریافت باشد. البته گستره مخاطبان این شبکه فقط به استان‌های شمالی محدود نمی‌شود و خیلی از مخاطبان تبرستان که در شهرها و حتی کشورهای دیگر ساکن هستند از طریق ماهواره‌های بدر و اینتل‌ست در سراسر ایران و خاورمیانه به تماشای برنامه‌های استان مازندران می‌پردازند.
تبرستان یعنی چه؟
پژوهشگران، تبرستان را ترکیبی از کلمه تبر می‌دانند، که به دو صورت آمده‌است: بیشتر به شکل «طبر» و گاهی «تبر» ثبت شده‌است. حتی برخی‌ها به خاطر این واژه‌شناسی معتقد هستند سرزمین تبرستان یا طبرستان به خاطر تبرهایش معروف بوده اما اگر با نگاه تاریخی و فارغ از واژه‌شناسی به آن نگاه کنیم متوجه می‌شویم که این واژه در اصل تپورستان بوده و درگذر زمان به شکل فعلی درآمده است. تپورستان نیز جایی بوده که قوم تپور در آن زندگی می‌کردند و ساکن بودند.
بر اساس تاریخ باستانی قوم تپور یکی از اقوام ایرانی بسیار قدیمی و با اصالت هستند که جزئی از سکاها یا همان مردمان کوچ‌نشین ایرانی در دوره قبل از هخامنشی محسوب می‌شدند اما به مرور زمان از این گروه جدا شدند و به یکجا نشینی روی آوردند.
البته در کنار این خوانش تاریخی برخی هم ماجرا را این گونه تفسیر می‌کنند که طبرستان و واژه طبر به دژهای مستحکم واقع در کوه اشاره دارد. چرا که در زبان طبری، طبر به معنای کوه است و در تاریخ و حتی شاهنامه حرف از «قلعه طبرک» آمده است. از آنجا که استان مازندران توسط کوه‌های البرز از استان‌های جنوبیش جدا می‌شود و رد قلعه‌های تاریخی در مناطق شمالی ایران وجود دارد ممکن است این مواجهه نیز درست باشد.
البته ریشه‌یابی اسم تبرستان که نام صداوسیمای مرکز استان مازندران است به همین جا ختم نمی‌شود. برخی‌ها آن را مرتبط به یک گیاه وحشی در این حوزه می‌دانند و برخی دیگر هم می‌گویند این واژه به خاطر هیزم‌شکنی و جنگل‌های شمال ایران ساخته شده و... در نهایت با همه این اختلاف دیدگاه‌ها اسم تاریخی مازندران همان تبرستان است که در همه خوانش‌ها نشان از اصالت و عمق تاریخی این محدوده دارد.
همین هم باعث شده نام این مرکز «تبرستان» انتخاب شود.
