جمع درخشان عوامل فنی

ساخت سریال‌های تاریخی به‌دلیل شرایط خاص دکور و نور و رنگ و لباس، هیچ‌گاه آسان نبوده و نیست. زحمت مضاعفی که برای مهیا کردن این امور در سریال‌ها کشیده می‌شود در برخی موارد به‌جای آن‌که پیش‌برنده و کمک‌کننده به کار باشد، به‌علت درگیر کردن ذهن و ضمیر عوامل، موجب نقصان‌هایی در عرصه‌های دیگر مانند کارگردانی می‌شود. مدیریت هنری مجید میرفخرایی در این اثر اما به این آسیب دچار نشده. طبیعتا سابقه همکاری میرباقری با میرفخرایی در سریال‌های امام علی(ع) و معصومیت از دست رفته در این موفقیت بسیار موثر است. در برخی آثار تاریخی شاهد هستیم که کارگردان برای نشان دادن زحمات‌، تلاش‌ها و نکته‌سنجی‌هایی که در طراحی نور و دکور و رنگ و لباس داشته، حتی مسیر داستان را منحرف کرده تا بیننده به نوعی با عظمت کار آشنا شود اما مختارنامه به‌رغم داشتن جزئیات بسیار زیاد در این امور، پرهیزکارانه از کنار آنها گذشته تا مبادا به روایت اصلی ماجرا خدشه‌ای وارد شود.
در کنار مدیریت هنری کار، فیلمبرداری درخشان مرحوم عظیم جوانروح را نیز نباید از یاد برد که با ثبت تصاویر درخشان، به مختارنامه کمک فراوان کرده است. نقش تدوین درست و ظریف مهدی حسینی‌وند و آهنگسازی امیر توسلی را نیز نباید فراموش کرد.



بازیگری‌های ماندگار

طبیعتا نخستین وجه ارتباط گرفتن با اثر نمایشی از دریچه بازیگران آن اتفاق می‌افتد. فریبرز عرب‌نیا با سابقه‌ای روشن و توانمندی‌های فراوان انتخاب بسیار دقیق و موفقی برای ایفای نقش پرفراز و نشیب
مختار بن ابوعبید ثقفی بود و به بهترین شکل از پس این نقش برآمده است. حسن پورشیرازی در نقش کوتاه بهرام رنگرز، مرحوم داوود رشیدی در نقش نعمان بن بشیر، رضا کیانیان در نقش عبدا... بن زبیر، فرهاد اصلانی در نقش عبیدا... بن زیاد، رضا رویگری در نقش کیان ایرانی و مهدی فخیم‌زاده در نقش عمر سعد، بهترین کارهای خود را ارائه داده‌اند. طبیعتا امکان نام ‌بردن از همه 60 بازیگر اصلی و 140 بازیگر فرعی این اثر نمایشی در اینجا وجود ندارد اما باید گفت که همه آنها چه زن و چه مرد، چه آنها که پیشتر شناخته ‌شده بودند و چه آنها که نخستین‌بار در این عصر برای عموم مردم معرفی شدند، چه آنها که هستند و چه آنها که مرحوم شدند، همه و همه بسیار خوش درخشیدند و در موفقیت این
مجموعه سهیم هستند.



متن ماندگار

فیلمنامه اولیه مختارنامه توسط محمدابراهیم سلطانی‌فر نوشته شده بود و در سال 81 سید‌داوود میرباقری نگارش نهایی آن را انجام داد. حضور حجت‌الاسلام رسول جعفریان در فرآیند نگارش فیلمنامه را نیز نباید از یاد برد. جعفریان که در حوزه تخصصی خود یعنی تاریخ اسلام فردی صاحب‌نام و پردانش است، توانسته بود ماده خام مورد نیاز میرباقری را فراهم آورد و به همین دلیل غنای فیلمنامه مختارنامه بسیار افزایش پیدا کرد. گرچه پیش از این حضور کارشناسان دینی در سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی سابقه داشته اما به نظر می‌رسد نتیجه همنشینی اهل هنر با اصحاب دین و تاریخ، بیشتر در سطح رفع و رجوع اشکالات و در نظر گرفتن برخی ملاحظات بوده و کمتر به تاریخ اسلام از منظری دراماتیک نگاه شده است. همین نگاه متفاوت میرباقری موجب شد که شاهد متن ماندگار سریال مختارنامه باشیم و چقدر خوب می‌شد اگر متن مکتوب فیلمنامه نیز چاپ می‌شد و علاقه‌مندان امکان استفاده از آن را پیدا می‌کردند.



کارگردانی بی‌نظیر

به هر صورت هر اثر نمایشی، در نهایت تبلور ذهنیت کارگردان آن است. آثار کمی نیستند که عوامل حرفه‌ای و کاربلد بسیاری را در کنار هم جمع کردند اما نتیجه آنچه که باید می‌شد، نشده است اما سید‌داوود میرباقری از پس این کار برآمده و همه آنچه که در توان داشته را برای خلق بهترین اثر به عرصه آورده است. در کنار هم قرار دادن بیش از 700 سکانس
کار کردن در بیش از 200 لوکیشن، ساخت پنج نبرد بسیار بزرگ، 24 هکتار دکور، صدها نفر عوامل فنی و دستیاران و بازیگران متعدد از یک سو و متن و محتوا و داستان حساس و پرجزئیات از سوی دیگر، کار بسیار عظیمی بوده که میرباقری از پس آن برآمده. یکی از نکات مهم در اهمیت کار میرباقری این است که فیلمبرداری این اثر شش سال به‌طول کشیده اما آنچه که در پایان می‌بینیم، اثری منسجم است و نمی‌توان تشخیص داد که تقدم و تاخر اجرای آنها به چه نحوی بوده.  با هر متر و معیاری که بسنجیم، مختارنامه اثری ماندگار است. هیچ اثر دیگری به توفیقات مختارنامه در عرصه عمومی دست پیدا نکرده و احتمالا تا به نتیجه رسیدن اثر دیگر سید‌داوود میرباقری یعنی سریال سلمان فارسی، باز هم اثری این‌چنینی خلق نشود.