باید و نباید‌های تغذیه دستی حیات وحش
درباره تغذیه دستی حیات وحش نظرات متفاوتی مطرح می‌شود، برخی آن را مفید و عده‌ای این شكل از تغذیه حیات وحش را خطرناك می‌دانند. دراین بین آنچه مشخص است این‌كه برای تمام زیستگاههای كشور نمی‌توان نسخه‌ای یكسان پیچید.
در منطقه‌ای مثل ورجین، قوچ و میش‌ها در محیطی جزیره‌ای زندگی می‌كنند.
آنها قبلا كوچ می‌كردند و به طرف خجیر و سرخه‌حصار به عنوان منطقه قشلاقی برای به دست آوردن علوفه و غذا می‌رفتند، اما در حال حاضر جاده و اتوبان‌های ساخته‌شده، امكان مهاجرت را از این حیوانات گرفته است.
بنابراین در چنین مناطقی لازم است در فصل زمستان به‌ویژه در روزهای دارای بارندگی و برف كه حیات وحش غذا ندارند، تغذیه دستی انجام شود.
به‌جز منطقه ورجین در بسیاری از نقاط كشور هم شرایط جزیره‌ای برای زیستگاه حیات وحش ایجاد شده و محیط‌بانان ناگزیر به تغذیه دستی هستند. تخریب زیستگاه و ساخت و ساز در حاشیه آنها شرایطی برای حیات‌وحش ایجاد كرده كه دیگر با كوچ نمی‌توانند به منابع غذایی دست پیدا كنند.
برای نمونه در مناطقی كه پادگان كشیده شده و با سیم خاردار، محیط محدود شده است یا جاهایی كه ویلاسازی، اتوبان‌سازی و جاده‌سازی انجام شده چنین زیستگاه‌هایی مناطقی هستند كه حیات وحش در آنها امكان مهاجرت ندارد و باید تغذیه دستی انجام شود، اما به آن معنا نیست كه همه جا می‌توان تغذیه دستی انجام داد.
در واقع در مناطقی كه حیوان محدود شده یا پوشش گیاهی به‌شدت كاهش یافته است، باید برای جلوگیری از حذف علفخواران از طبیعت، اقدام به تغذیه دستی شود.
لازم به یادآوری است فعالان محیط‌زیست حتما باید با نظر و هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست اقدام به تغذیه دستی حیات وحش كنند، زیرا تغذیه دستی معایبی هم دارد.
مهم‌ترین اشكال تغذیه دستی این است كه حیوان را به این شیوه عادت می‌دهد و درنتیجه حیوان تنبل می‌شود و در این شرایط حیوانات طعمه‌گیر بیشتر دنبال علفخوارانی می‌روند كه تغذیه دستی شده‌اند.
علاوه بر این، علوفه‌هایی كه در تغذیه دستی به كار گرفته می‌شوند، علوفه‌های خوش‌خوراك هستند. حیوانی كه در طبیعت زندگی می‌كند اگر به این علوفه‌ها عادت كند، دیگر نمی‌تواند از سایر گیاهان موجود در طبیعت استفاده كند.
در این صورت اگر حیوان به خوردن گیاهان خوش‌خوراك عادت كند، مثل انسانی كه به خوردن غذای خوب عادت كرده و در صورت نبود علوفه خوش‌خوراك، دچار مشكل خواهد شد.
در منطقه‌ای مثل ورجین، قوچ و میش‌ها در محیطی جزیره‌ای زندگی می‌كنند.
آنها قبلا كوچ می‌كردند و به طرف خجیر و سرخه‌حصار به عنوان منطقه قشلاقی برای به دست آوردن علوفه و غذا می‌رفتند، اما در حال حاضر جاده و اتوبان‌های ساخته‌شده، امكان مهاجرت را از این حیوانات گرفته است.
بنابراین در چنین مناطقی لازم است در فصل زمستان به‌ویژه در روزهای دارای بارندگی و برف كه حیات وحش غذا ندارند، تغذیه دستی انجام شود.
به‌جز منطقه ورجین در بسیاری از نقاط كشور هم شرایط جزیره‌ای برای زیستگاه حیات وحش ایجاد شده و محیط‌بانان ناگزیر به تغذیه دستی هستند. تخریب زیستگاه و ساخت و ساز در حاشیه آنها شرایطی برای حیات‌وحش ایجاد كرده كه دیگر با كوچ نمی‌توانند به منابع غذایی دست پیدا كنند.
برای نمونه در مناطقی كه پادگان كشیده شده و با سیم خاردار، محیط محدود شده است یا جاهایی كه ویلاسازی، اتوبان‌سازی و جاده‌سازی انجام شده چنین زیستگاه‌هایی مناطقی هستند كه حیات وحش در آنها امكان مهاجرت ندارد و باید تغذیه دستی انجام شود، اما به آن معنا نیست كه همه جا می‌توان تغذیه دستی انجام داد.
در واقع در مناطقی كه حیوان محدود شده یا پوشش گیاهی به‌شدت كاهش یافته است، باید برای جلوگیری از حذف علفخواران از طبیعت، اقدام به تغذیه دستی شود.
لازم به یادآوری است فعالان محیط‌زیست حتما باید با نظر و هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست اقدام به تغذیه دستی حیات وحش كنند، زیرا تغذیه دستی معایبی هم دارد.
مهم‌ترین اشكال تغذیه دستی این است كه حیوان را به این شیوه عادت می‌دهد و درنتیجه حیوان تنبل می‌شود و در این شرایط حیوانات طعمه‌گیر بیشتر دنبال علفخوارانی می‌روند كه تغذیه دستی شده‌اند.
علاوه بر این، علوفه‌هایی كه در تغذیه دستی به كار گرفته می‌شوند، علوفه‌های خوش‌خوراك هستند. حیوانی كه در طبیعت زندگی می‌كند اگر به این علوفه‌ها عادت كند، دیگر نمی‌تواند از سایر گیاهان موجود در طبیعت استفاده كند.
در این صورت اگر حیوان به خوردن گیاهان خوش‌خوراك عادت كند، مثل انسانی كه به خوردن غذای خوب عادت كرده و در صورت نبود علوفه خوش‌خوراك، دچار مشكل خواهد شد.
