دوران مدیریت محمد سرافراز بر سازمان صداوسیما چه ویژگی‌هایی داشت؟
تحولات سریع و کوتاه‌مدت
سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران در طول ۴۳سال فعالیتش فرازونشیب‌های بسیاری را پشت‌سر گذاشته و تغییرات مدیریتی نیز در روند کلی حرکت این سازمان که بزرگ‌ترین نهاد رسانه‌ای کشور به‌شمار می‌رود، مؤثر بوده است. محمد سرافراز بعد از صادق قطب‌زاده، محمد هاشمی‌رفسنجانی، علی لاریجانی و عزت‌ا... ضرغامی، پنجمین رئیس سازمان صداوسیما محسوب می‌شود؛ مدیری که به اصلاحات ساختاری و تغییرات تندش معروف شد و در دوره کوتاهی که ریاست رسانه‌ملی را بر عهده داشت، تحول را سرلوحه کار قرار داد. در این گزارش به ویژگی‌های این دوره از صداوسیما می‌پردازیم.
ما برون را بنگریم
آبان۱۳۹۳ و پس از به پایان رسیدن دو دوره ریاست پنج‌ساله عزت‌ا... ضرغامی بر سازمان صداوسیما، رهبر انقلاب با حکمی محمد سرافراز را به عنوان رئیس جدید این سازمان منصوب کرد. سرافراز هم پیش از انتصاب به عنوان رئیس این سازمان، معاونت برون‌مرزی را بر عهده داشت. محمد سرافراز متولد۱۳۴۰ در تهران، دانش‌آموخته دانشگاه امام‌صادق(ع) است و دکترای علوم سیاسی را از دانشگاه سن ژوزف بیروت دریافت کرده است. جواد سرافراز یکی از شهدای انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی و علی سرافراز از شهدای دفاع‌مقدس، برادران او بودند و خودش نیز از جانبازان عملیات کربلای۵ است. سرافراز به زبان‌های انگلیسی و عربی تسلط دارد و مهم‌ترین بخش کارنامه کاری‌اش تا پیش از رسیدن به صندلی ریاست صداوسیما، متحول‌کردن معاونت برون‌مرزی این سازمان بود. مهم‌ترین شبکه‌های برون‌مرزی سیما یعنی پرس تی‌وی، العالم، هیسپان تی‌وی و آی‌فیلم، محصول سال‌های مدیریت سرافراز بر معاونت برون‌مرزی است. مدیریتی که بسیار طولانی بود و از سال۱۳۷۳تا۱۳۹۳ را دربرمی‌گرفت. از این جهت می‌توان گفت وی در بخش قابل‌توجهی از فعالیت‌های این بخش از رسانه‌ملی اثرگذار بوده است.
خداحافظ شما!
سرافراز از همان آغاز فعالیتش نشان داد که مهم‌ترین مأموریت خود را در این سمت، کوچک‌سازی و چابک‌سازی سازمان صداوسیما و افزایش کیفیت به جای کمیت می‌داند. ساماندهی و بازتعریف مأموریت شبکه‌ها هم یکی دیگر از کارهایی بود که او در دستور کار قرار داد. در همین‌خصوص، مقرر شد شبکه‌یک ملی و عمومی و شبکه‌دو اجتماعی باشد، شبکه‌سه به شکل تخصصی به ورزش، مسابقات و سرگرمی بپردازد و شبکه‌چهار فعالیت در زمینه‌های علمی، فرهنگی و هنری را ادامه دهد و شبکه‌پنج هم به جای اختصاص به تهرانی‌ها، شبکه‌ای سراسری با رویکرد اقتصادی باشد اما سرافراز درباره شبکه‌هایی که ابتدای دهه۹۰ یکی پس از دیگری افتتاح شده بودند، نظر چندان مثبتی نداشت و معتقد بود تعدد شبکه‌ها لزوما افزایش کیفیت را به‌همراه نخواهد داشت.
ادغام را به‌خاطر بسپار
کوچک‌سازی دیگری که سرافراز سراغش رفت، ادغام دو شبکه نمایش و تماشا بود. شبکه‌هایی که
هر دو به پخش آثار نمایشی در قالب فیلم و سریال اختصاص داشت و رئیس سازمان صداوسیما معتقد بود محدودبودن ظرفیت تولید فیلم و سریال، محدودبودن منابع آرشیوی و وجود سه شبکه تخصصی فیلم و سریال باعث می‌شود درصد تکرار افزایش یابد و عمده کنداکتور با فیلم‌های خارجی پر شود؛ البته سرافراز با وجود سیاست کاهش شبکه‌ها، شبکه نهال را افتتاح کرد. شبکه پویا که سال۱۳۹۱ راه‌اندازی شده بود به هر سه رده سنی خردسال، کودک و نوجوان می‌پرداخت اما با راه‌اندازی شبکه نهال مقرر شد که برنامه‌های مناسب برای گروه سنی ۶ تا ۱۲سال از این شبکه پخش شود و شبکه پویا به گروه سنی کمتر از ۶سال اختصاص یابد. شبکه امید هم بعد از دوران سرافراز برای نوجوانان ۱۲تا ۱۸ساله راه‌اندازی شد. فرایند تبدیل کیفیت پخش برخی شبکه‌ها از
SD به HD هم در زمان مدیریت سرافراز آغاز شد و فرم گرافیکی تعدادی از شبکه‌ها نیز در این دوره تغییر کرد و یکنواختی سابق از میان رفت. به‌روزشدن هویت بصری شبکه‌سه و شبکه‌های مستند و خبر محصول این دوره است.
کنترل‌زِد
حذف و ادغام شبکه‌ها تنها اقدام انقلابی سرافراز نبود و او خیز بلندی هم برای کاهش تعداد پست‌های مدیریتی سازمان صداوسیما برداشت. سرافراز دو معاونت اداری مالی و برنامه‌ریزی و نظارت را ادغام کرد و با انتصاب مهدی اخوان‌بهابادی به عنوان قائم‌مقام رئیس سازمان در امور فناوری و رسانه‌های نوین، معاونت رسانه‌های‌مجازی و معاونت توسعه و فناوری را نیز حذف کرد! او معاونت آموزش و پژوهش را هم منحل کرد و مسؤولیت‌هایش را به معاونت سرمایه انسانی سپرد. کاهش پست‌های مدیریتی سازمان صداوسیما به‌عنوان جنجالی‌ترین اقدام سرافراز با اینکه در مجموع به صرفه‌جویی و کاهش هزینه‌ها در این سازمان کمک می‌کرد اما مخالفت‌های گسترده‌ای را داخل این سازمان ایجاد کرد. سرافراز سازمان صداوسیما را با 2هزار و ۹۶۵ پست مدیریتی تحویل گرفت و این تعداد را به 2167 پست رساند. از بین ۷۹۸پست حذف‌شده، ۱۰۵پست به مشاوران اختصاص داشت.
اردیبهشت۱۳۹۵ و پس از ۱۸ماه مدیریت، محمد سرافراز بالاخره از ریاست سازمان صداوسیما استعفا کرد و عبدالعلی علی‌عسکری جانشین او شد. با رفتن سرافراز بسیاری از اقداماتش هم به فراموشی سپرده شد و شرایط به قبل بازگشت. مثلا در حال حاضر شبکه شما فعال است و شبکه‌های نمایش و تماشا هم جداگانه فعالیت می‌کنند.
آبان۱۳۹۳ و پس از به پایان رسیدن دو دوره ریاست پنج‌ساله عزت‌ا... ضرغامی بر سازمان صداوسیما، رهبر انقلاب با حکمی محمد سرافراز را به عنوان رئیس جدید این سازمان منصوب کرد. سرافراز هم پیش از انتصاب به عنوان رئیس این سازمان، معاونت برون‌مرزی را بر عهده داشت. محمد سرافراز متولد۱۳۴۰ در تهران، دانش‌آموخته دانشگاه امام‌صادق(ع) است و دکترای علوم سیاسی را از دانشگاه سن ژوزف بیروت دریافت کرده است. جواد سرافراز یکی از شهدای انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی و علی سرافراز از شهدای دفاع‌مقدس، برادران او بودند و خودش نیز از جانبازان عملیات کربلای۵ است. سرافراز به زبان‌های انگلیسی و عربی تسلط دارد و مهم‌ترین بخش کارنامه کاری‌اش تا پیش از رسیدن به صندلی ریاست صداوسیما، متحول‌کردن معاونت برون‌مرزی این سازمان بود. مهم‌ترین شبکه‌های برون‌مرزی سیما یعنی پرس تی‌وی، العالم، هیسپان تی‌وی و آی‌فیلم، محصول سال‌های مدیریت سرافراز بر معاونت برون‌مرزی است. مدیریتی که بسیار طولانی بود و از سال۱۳۷۳تا۱۳۹۳ را دربرمی‌گرفت. از این جهت می‌توان گفت وی در بخش قابل‌توجهی از فعالیت‌های این بخش از رسانه‌ملی اثرگذار بوده است.
خداحافظ شما!
سرافراز از همان آغاز فعالیتش نشان داد که مهم‌ترین مأموریت خود را در این سمت، کوچک‌سازی و چابک‌سازی سازمان صداوسیما و افزایش کیفیت به جای کمیت می‌داند. ساماندهی و بازتعریف مأموریت شبکه‌ها هم یکی دیگر از کارهایی بود که او در دستور کار قرار داد. در همین‌خصوص، مقرر شد شبکه‌یک ملی و عمومی و شبکه‌دو اجتماعی باشد، شبکه‌سه به شکل تخصصی به ورزش، مسابقات و سرگرمی بپردازد و شبکه‌چهار فعالیت در زمینه‌های علمی، فرهنگی و هنری را ادامه دهد و شبکه‌پنج هم به جای اختصاص به تهرانی‌ها، شبکه‌ای سراسری با رویکرد اقتصادی باشد اما سرافراز درباره شبکه‌هایی که ابتدای دهه۹۰ یکی پس از دیگری افتتاح شده بودند، نظر چندان مثبتی نداشت و معتقد بود تعدد شبکه‌ها لزوما افزایش کیفیت را به‌همراه نخواهد داشت.
ادغام را به‌خاطر بسپار
کوچک‌سازی دیگری که سرافراز سراغش رفت، ادغام دو شبکه نمایش و تماشا بود. شبکه‌هایی که
هر دو به پخش آثار نمایشی در قالب فیلم و سریال اختصاص داشت و رئیس سازمان صداوسیما معتقد بود محدودبودن ظرفیت تولید فیلم و سریال، محدودبودن منابع آرشیوی و وجود سه شبکه تخصصی فیلم و سریال باعث می‌شود درصد تکرار افزایش یابد و عمده کنداکتور با فیلم‌های خارجی پر شود؛ البته سرافراز با وجود سیاست کاهش شبکه‌ها، شبکه نهال را افتتاح کرد. شبکه پویا که سال۱۳۹۱ راه‌اندازی شده بود به هر سه رده سنی خردسال، کودک و نوجوان می‌پرداخت اما با راه‌اندازی شبکه نهال مقرر شد که برنامه‌های مناسب برای گروه سنی ۶ تا ۱۲سال از این شبکه پخش شود و شبکه پویا به گروه سنی کمتر از ۶سال اختصاص یابد. شبکه امید هم بعد از دوران سرافراز برای نوجوانان ۱۲تا ۱۸ساله راه‌اندازی شد. فرایند تبدیل کیفیت پخش برخی شبکه‌ها از
SD به HD هم در زمان مدیریت سرافراز آغاز شد و فرم گرافیکی تعدادی از شبکه‌ها نیز در این دوره تغییر کرد و یکنواختی سابق از میان رفت. به‌روزشدن هویت بصری شبکه‌سه و شبکه‌های مستند و خبر محصول این دوره است.
کنترل‌زِد
حذف و ادغام شبکه‌ها تنها اقدام انقلابی سرافراز نبود و او خیز بلندی هم برای کاهش تعداد پست‌های مدیریتی سازمان صداوسیما برداشت. سرافراز دو معاونت اداری مالی و برنامه‌ریزی و نظارت را ادغام کرد و با انتصاب مهدی اخوان‌بهابادی به عنوان قائم‌مقام رئیس سازمان در امور فناوری و رسانه‌های نوین، معاونت رسانه‌های‌مجازی و معاونت توسعه و فناوری را نیز حذف کرد! او معاونت آموزش و پژوهش را هم منحل کرد و مسؤولیت‌هایش را به معاونت سرمایه انسانی سپرد. کاهش پست‌های مدیریتی سازمان صداوسیما به‌عنوان جنجالی‌ترین اقدام سرافراز با اینکه در مجموع به صرفه‌جویی و کاهش هزینه‌ها در این سازمان کمک می‌کرد اما مخالفت‌های گسترده‌ای را داخل این سازمان ایجاد کرد. سرافراز سازمان صداوسیما را با 2هزار و ۹۶۵ پست مدیریتی تحویل گرفت و این تعداد را به 2167 پست رساند. از بین ۷۹۸پست حذف‌شده، ۱۰۵پست به مشاوران اختصاص داشت.
اردیبهشت۱۳۹۵ و پس از ۱۸ماه مدیریت، محمد سرافراز بالاخره از ریاست سازمان صداوسیما استعفا کرد و عبدالعلی علی‌عسکری جانشین او شد. با رفتن سرافراز بسیاری از اقداماتش هم به فراموشی سپرده شد و شرایط به قبل بازگشت. مثلا در حال حاضر شبکه شما فعال است و شبکه‌های نمایش و تماشا هم جداگانه فعالیت می‌کنند.
